М. Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлкеттік медицина университеті СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ Тақырыбы: Аномальды бүйректің гистоморфологиялық сипаттамасы Курс: 2 Группа: 217 «б» Орындаған: Қуанышева А.Н. Тексерген: Ниязалина Л.У. Ақтөбе 2018 жил

Жоспары: Кіріспе - Бүйрек аномалиясы туралы түсінік Негізгі бөлім - Бүйрек аномалия ларының түрлері. - Бүйрек аномалия ларына жалпы сипаттама. Қорытынды. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе Бүйрек-жұп паренхиматозды мүше, қалыпты жағдайда ол іш қуысында, омыртқа бағанасының екі жағында соңғы куеде омыртқасы және жоғарғы бел омыртқа тұсында орналасады. Негізгі қызметі-зәр түзу және ағзаны тазалау. Адам бүйрегінің массасы-150 г. Бүйректің дұрыс орналаспауы, өлшемі, құрылымының бұзылуын бүйрек аномалиясы денег атқа ие болған. Құрылымының бұзылуына байланысты бүйректе мынандай кемістіктерді ажыратады: Санына байланысты; Орналасуына; Өлшеміне; Байланысына және құрылымына. Бүйрек дамуының ауытқулары ұрықта көбінесе жүктіліктің 3-10 опта аралығында қалыптасады. Бүгінгі күнде бүкіл аномалиялардың ішінде бұл патология 47% аллоды және аз зерттелгендер қатарына жатады. Көп жағдайларда ауытқулардың этиологиясы белгісіз.

Бүйрек аномалиясы денегіміз- бүйректің дамуы мен орналасуының, пішіні мен көлемінің бұзылуы.

Дистопия-біріншілік бүйректің жамбастан бел аймағына қалыпты орналасуының бұзылысынан болады. Ауысуының қай кезеңде тоқтағанына байланысты жамбас, белдік және мықын үстілік дистопия түрін ажыратамыз. Сирек гетеролатеральды және торакальды дистопияны ажыратамыз. Бұған көптеген бүйрек артерия лары мен вена лары болуы тән және бүйрек неғұрлым төмен орналасса, соғұрлым тамырлар көп және оның ротациясы бұзылған. Дистопия бір жақты немесе екі жақты болуы мүмкін. Бүйрек аномалия ларының ішінде бүйрек дистопия сын жиі анықтайды.

Бүйректер аномалия ларының жіктелуі: 1.Бүйректер тамырларының аномалия лары. Бүйректер тамырларының саны жане орналасуының аномалия лары: а. Қосымша бүйректер артериясы; б. Қос бүйрек артериясы; в.көптік артериялар; 2. Артериялық бағандардың пішіні мен құрылымының аномалиясы: а. Бүйрек артерия ларының аневризмасы; б.бүйрек артерия ларының фибромускулярлы стенозы. 3. Туа біткен артериовенозды жиланкөздер. 4. Туа біткен бүйрек вена ларының өзгерістері.

Несеп жыныс мүшелерінің даму аномалия ларының пайда болу себебіне қарай тула біткен жане тұқым қуалаушылық түріне болінеді. Туа біткен аномалиялар нәрестенің құрсақтағы кезеңінде анасының ауруының салдары деп есептеледі. Бұл ананы жүктілік кезеңінде токсоплазмоз, қызамық ауруларында жиі кездеседі. Жүктіліктің алдыңғы кезеңіндегі ионды. Сәулелі, химиялық, тератогенді заттардың, кейбір дәрілердің әсеріненде болуы мүмкін.

Симптомдар Белдегі ауырсыну сезімі, ол дене қалпын өзгертсе де басылмайды; Зәр шығару жиілігі және мөлшері өзгеруі; Зәрдің түсі өзгеруі, қан қоспаларының болғанына дейін; Тұрақты субфебрильді температура (38 градусқа дейін); Ағзада артық сұйықтықтың болуы-ісінулер; Ауыздағы азы дәм сезімі және ұдайы шөлдеу сезімі.

Орналасу аномалия лары Жатырішілік даму кезеңінде бүйректер жамбас астауынан бел аймағына онтогенетикалық ауысады, ауысу кезінде және белгілі бір стыда тоқтап қалуы патология болып табылады және оның ол дистопия деп аталлоды. Ауытқу бүйректің даму кезеңіне байланысты, соған байланысты: жамбас, мықын, бел, куеделік аномалияларды ажыратады. Сондай-ақ: Біржақты дистопия - бір жақ бүйрек дамуы бұзылысы; Екіжақты-екі бүйрек те қалыпты орнына жетпей дамуы.

Жамбастық дистопия Айқын дәрежесі кезінде бүйрек терең орналасады: ұл баллада-тік ішек пен қуық аралығында, қыз баллада-тік ішек пен жатыр арасында. Бүйректің жоғарғы полюсі ішастармен жабылған, төменгісі- жамбастық диафрагма да жатады. Дистопияға ұшыраған бүйрек бітісіп кетуі мүмкін. Тұрақты немесе периодты ауыру сезімі іштің төменгі бөлімінде орналасады. Жасөспірім қыздарда ауыру сезімі-етеккір уақытымен сәйкес каледі. Науқастардың жартысы екіншілік гидронефрозбен асқынады. Дистопирленген бүйрек аяқ қан тамырларын басып қалса вазомоторлық бұзылыстар қосылуы мүмкін. Бүйректі ректальды зерттеу кезінде кіші жамбас қуысындағы ісік тәрізді түзіліс ретінде тамады. Диагноз УЗИ, экскреторлы урографиямен дәлелденеді.

Белдік дистопия Дистопияланған бүйрек артерия сын аортадан төмен шығады, L ІІ -L ІІІ бел омыртқасы деңгейінде, түбегі алға орналасқан. Бел дистопиясы кейде ауырсынумен көрінеді, бүйрек қабырға арасынан ұсталлоды, оны ісікпен және нефроптоз бен шатастырып аллоды.

Айқасқан бүйрек дистопиясы –екі бүйрек денесі іш қуысының бір жағында жатады. Несепағардың қайсыбірі қуық үшбұрышындағы өэінің тиісті жағына орналасуы қолқа мен төменгі қуыс венаның мартын кесіп өтуге мәжбүр болады.(ретрокавальды несетағар)

Сандық аномалиялар Аплазия -

Аплазия (агенезия). Ол бүйректің болмауы немесе біріншілік бүйрек өзегі дамуының арта қалуы(вольфов өзегі), сендай-ақ біріншілік изолатеральды ядро аплазиясы кездесуі мүмкін. Ауытқу арте эмбриональдық кезеңде, нефрон дамуының алдында пайда болады. Екіжақты аплазия сирек кездеседі. Диагноз рентгенологиялық, УДЗ, ангиография, цистоскопия арқылы.

Несепағар қосарлануы. Еселену нефрогенді бластома өсіндісінен екі несетағардың өсуімен немесе бір несетағар өсіндісінің екіге бөлінуінен болады. Осының нәтижесінде қосарланған бүйректің несетағары екі өзекпен қуыққа ашылуы мүмкін және бір қуық өзегімен және жамбас бөлімінде бір бағанмен (ureter duplex) немесе несетағар бөлінген (ureter fissus), ал жоғарғы жағында басып тұратын және екі түбекпен жалғастырады. Несепағарды толық қосарлануында түбектен шыға бере қуыққа қарай төмен бағытталған болады, тек саға эктопиясынан есепке алмағанда. Қуыққа жетпей тұрып, несетағар Вейгерт-Мейер заңы бойынша бір-бірімен қиылысады. Бұл заң бойынша төменгі түбектен шығатын несетағар жоғарғыға қарағанда төмен және медиа льды орналасады.

Қорытынды Сонымен қорытындылай кале, бүйрек жұп мүше, оның морфоункциялық құрылымы – нефрон болып табылады, ол мальпигии шумақтары мен бүйрек түтікшелерінен тұрады. Әрбір бүйректе 1 млн-ға жуық нефрон болады. Бүйректің негізгі қызметі – несет түзу болып табылады. Адамда бүйрек өз қызметін тула орындайды. Кейбір жағдайда жас балаларда бүйрек қызметі төмен, тек екі жасқа таянғанда ғана пересек адам деңгейіне жақындайды. Жас ұлғайған кезеңде бүйрек қызметінің негізгі көрсеткіштері төмендейді, қанмен қамтамасыз етілуі бұзылады.

Пайдаланылған әдебиеттер Аяпова Ж.О., алматы 2011, биттер Урология, РМҒА академигі Н.А.Лопаткиннің редакциясымен, 7-ші басылым, қайта өңделген және толықтырылған.,Мәскеу 2014 жил, биттер Урология, Бас редакция сын басқарған медицина ғылымдарының докторы М.К.Алшынбаев, бас редактордың орынбасары және докторы, профессор Е.С.Мәмбеталин, 1999 жил, биттер