Бас пен бет зақымдалуындағы қан кетуді тоқтату Орындаған: Апсеметова Ардақ Факультет: ЖМ Топ:

Жоспары: Қан кету анықтамасы Қан кету анықтамасы Классификациясы Классификациясы Қан кетуді анықтау Қан кетуді анықтау Қан кету белгілері Қан кету белгілері Қан тоқтату әдістері Қан тоқтату әдістері

Қан кету (haemo- қан; rrhagia-ағу) – қан тамырларының қандай да бір зақымдану нәтижесінде бүтіндігінің бұзылысынан болған қанның бөлінуі. Қан кету (haemo- қан; rrhagia-ағу) – қан тамырларының қандай да бір зақымдану нәтижесінде бүтіндігінің бұзылысынан болған қанның бөлінуі.

КЛАССИФИКАЦИЯСЫ: КЛАССИФИКАЦИЯСЫ: Этиологиялық белгісі бойынша: Этиологиялық белгісі бойынша: а) механикалық зақымдану а) механикалық зақымдану б) қан тамыр қабырғасының аррозиясы б) қан тамыр қабырғасының аррозиясы в) қан тамыр қабырғасының өткізгіштігінің бұзылысы в) қан тамыр қабырғасының өткізгіштігінің бұзылысы Зақымдалған қан тамыр түрі бойынша: Зақымдалған қан тамыр түрі бойынша: а) артериальды а) артериальды б) венозды б) венозды в) капилляры в) капилляры г) паренхиматозды г) паренхиматозды д) аралас д) аралас Қоршаған ортаға байланысты: Қоршаған ортаға байланысты: а) сыртқы а) сыртқы б) ішкі б) ішкі в) жасырынды в) жасырынды

: Пайда болу уақыты бойынша: а) Біріншілік (бірнеше сағаттан 3 тәулікке дейін) а) Біріншілік (бірнеше сағаттан 3 тәулікке дейін) б) Рецидивті (4-5 тәуліктен көп) б) Рецидивті (4-5 тәуліктен көп) Ағымы бойынша: Ағымы бойынша: а) Жедел (25 мл/мин жылдамдықпен) а) Жедел (25 мл/мин жылдамдықпен) б) Созылмалы (ұзақ уақыт бойы, аз көлемде) б) Созылмалы (ұзақ уақыт бойы, аз көлемде) Ауырлық дәрежесі бойынша: Ауырлық дәрежесі бойынша: а) I – дәрежесі (жеңіл қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 15%-500 мл.) а) I – дәрежесі (жеңіл қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 15%-500 мл.) б) II – дәрежесі (орташа қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 15-30% мл.) б) II – дәрежесі (орташа қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 15-30% мл.) в) III – дәрежесі (ауры қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 30-40% мл.) в) III – дәрежесі (ауры қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 30-40% мл.) г) IV – дәрежесі (ауқымды қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 40% - более 2000 мл жоғары) г) IV – дәрежесі (ауқымды қан жоғалту) (ЦҚК жоғалту 40% - более 2000 мл жоғары)

Артериялық және веналық қан кету белгілері: Артериальды қан кету: Артериальды қан кету: Қан ұрғылап ағады кейде серпімді ағынмен бөлінеді. 1-2 минут ішінде қан қағының диаметрі 1 метрге жетеді. Венозды қан кету: Венозды қан кету: Қан баяу ағыммен ағады, қою,кейде қара түсті.

Капиллярдан қан кету Қанық қызыл түсті қан аз мөлшермен ақырын ағады. Қанық қызыл түсті қан аз мөлшермен ақырын ағады.

Бастың жарақаттары кезінде қан тоқтату әдістері Қансырау бастың жұмсақ тіндерінің механикалық зақымдалуынан болуы мүмкін. Бас сүйек ми жарақаттарында, қысылу, жаншылу, кесілу, тесілу, оқ тию кезінде болады. Жарақат масштабын және өмірге қауіптілік деңгейін бағалау керек. Дені сау адамның % қан жоғалтуы 60 кг салмақтағы адам үшін 500 мл құрайды. Бұл өмірге қауіпті болып саналмайды, дигенен көмекті кешіктірмеу керек. Жапа шегушіні қозғалыссыз жатқызу керек. Кез келген қимыл қысымды жоғарылатады. Сәйкесінше қансырау күшейеді.

Кіші жарақат кезіндегі қанды тоқтату Қан тоқтатуға кіріспес бұрын орындау қажет: o o Қолды сабындап жук. o o Латексты қолғапты кию. Қолда болмаса таза матаның бірнеше қабатын немсе пластик пакеттерін қол мен жарақат арасына қою. Зардап шегушіні арқасына жатқызу. Жара бетінен барлық көрінетін заттарды алып тастау. Жараны тазалаудың қажеті жоқ. Жараны таза мата, дәкемен басу керек. Егер жара бетінде алынбайтын зат бокса, оның үстінен емс, сол заттың айналасынан басу қажет.

Алғашқы 15 минута жареный үздіксіз басу керек. Сағатқа қарай отырып минутарды дәл есептеңіз. Бірер минутан соң қан тоқтады ма кен деп басуды тоқтатуға болмайды. Егер дәке қанға толса, оны алмастан үстіне жаңасын қою керек. Егер 15 минут өткен соң қан тоқтамаса, тағы бір 15 минутқа басыңыз. Әлсіз қан кетуде 15 минутан 3 лет басуға болады (барлығы 45 минут). Қан кету баста немсе мойында орналасуына байланысты саусақпен басу әдісі қолданылады. Бір немсе бірнеше саусақпен ұйқы артерия сын басыңыз. Маңдай, самой бөліктерінен қан китсе, самой артерия сын басу керек.

Тұрақты қан тоқтату әдістері 1) Ең қарапайым қан тоқтату әдісі – зақымдалған тамырдың екі шетін де таңу және лигирлеу. Бұл әдістің кемшіліктері – зақымданған тамырды тапқанша көп қан жоғалтмыз. Дегенмен кез келген операция да қол жетімді. 2) Гейден әдісі – өте сирек қолданылады. Бірақ тарихи тұрғыда өте қызық. Хирург зақымдалған аймқты түглдей қоршап тігіс салған кезде осы аймақтағы барлық тамырлар қысылып аймаққа қа колу тоқтайды. Сөйтіп хирург таза аймақта жұмысын жүргізеді. Бұл әдістің кемшілігі – некроз қаупі жоары. Бұл әдіс тек шұғыл жадайларда теріс венозды қысымы бар адамдарға, газдық эмболия даму қаупі болғанда жүргізеді. 3) зақымдалған тамырларды клипирлеу – шарада металл заттарды қалдыру қазір актуалдылығын жоғалтып отыр. 4) Биполярлы электрокоагуляция – жиі қолданылатын әдіс. Тез әрі сенімді.

Бет зақымдануы кезіндегі қан кету Уақытша қан тоқтату: 1) Науқасты жартылай отырғызып, басын актеру. 2) Басқыш таңғыш салу, бірақ бет сүйектері сынғанда олардың ығысуын, асфиксияға әкелетінін ескеру керек. 3) Жалпы ұйқы артерия сын басу. 4) транспорты иммобилизация жасау. 5) ішке қан кеткенде бет пен мойынға суық басу. б)қансырап тұрған тамырға қысқыш қою. 7) тампонада.

Тұрақты қан тоқтату әдістері 1. Хирургиялық немсе механикалық: басқыш таңғыш, шарадағы зақымданған тамырды таңу, жареный тігу, жара тампонадасы, тампонды жараға тігу, сүйек каналдарының тампонадасы, тамырды тігу. 2. Физикалық: суық қою, 70° қа дейінгі ыстық қан ұйытушы ерітінді, электрокоагуляция. 3) Химиялық: витамины К және С, 10% хлореллы кальций к/т немсе ішке; натрий хлоридінің гипертониялық ерітіндісін жараға таңғыш летінде. 4. Биологияық: жылқы сарысу 2040 мл тері астаны, гемостатикалық до залы плазма мен қан құю, жылқы сарысуна малынған тампон қою, жараға тірі тіндерді ауыстырып тігу.

1. Тері жабындыларының зақымдануы кезіндегі қансырау кезінде: а) ссадины 5% калий перманганатымен өңдеу; б) кіші жаралар басқыш таңғыш; в) терінің жыртылуы басқыш таңғыш үстінен тігіс салу. 2. Беттің етті қабаттарының зақымдануында: а) кіші жарақаттар басқыш таңғыш, тампонада, жареныйң майдан тамырларын тігу б) көлемді бұлшық е жыртылуы – лоскуты бсқыш таңғыш, тампонаданың үстінен тігіс салу, тамырды тігу. в)дефктілер тері мен еттегі – тамырды тігу, пластиналық тігістер.

Артерияны саусақпен басу

Буындарды қатты бүгу

Қатты таңғыш салу

Қолданылған әдебиеттер: 1. "Неотложная медицинская помощь", под ред. Дж.Э. Тинтиналли, Рл. Кроума, Э. Руиза, Перевод с английского д-ра мед. наук В.И. Кандрора, д. м. н. М.В. Неверовой, д-ра мед. наук А.В. Сучкова, к. м. н. А.В. Низового, Ю.Л. Амченкова; под ред.Д. м. н.В.Т. Ивашкина, Д.М. Н.П.Г. Брюсова; Москва "Медицина" "Неотложная медицинская помощь", под ред. Дж.Э. Тинтиналли, Рл. Кроума, Э. Руиза, Перевод с английского д-ра мед. наук В.И. Кандрора, д. м. н. М.В. Неверовой, д-ра мед. наук А.В. Сучкова, к. м. н. А.В. Низового, Ю.Л. Амченкова; под ред.Д. м. н.В.Т. Ивашкина, Д.М. Н.П.Г. Брюсова; Москва "Медицина" Елисеев О.М. (составитель) Справочник по оказанию скорой и неотложной помощи, "Лейла", СПБ, 1996 год 2. Елисеев О.М. (составитель) Справочник по оказанию скорой и неотложной помощи, "Лейла", СПБ, 1996 год 3. Казанцева Н.Д. Ожоги у детей. М г. 3. Казанцева Н.Д. Ожоги у детей. М г. 4. Юмашев. Г.С. Первая доврачебная помощь. М г. 4. Юмашев. Г.С. Первая доврачебная помощь. М г.