Ақпараттық жүйе негіздері Пәннің тақырыбы: АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ ТҮСІНІГІ

1. ГЛОССАРИЙ Бұл ОӘМ-да келесі терминдер және оларға түсініктемелер қолданылған: Ақпараттық жүйе – қойылған мақсатқа жену үшін ақпараттарды сақтау, өңдеу және берегу пайдаланатын әдістер мен қызметші әдістердің өзара байланысқан жиынтығы. Жүйе» түсінігі – бұл абстрактілі ұғым, оның көптеген анықтамалары бар. Жүйе біздің миымызда, объективті өмірде бар. Олар сонымен қатар адамдармен құрылуы мүмкін. Мысалы, математика абстрактілі ғылыми жүйе болып табылады Подсистема – қандай да бір белгі бойынша ерекшеленген жүйе бөлігі. Ақпараттық технология - құбылыстардың немесе процестердің, обьектілердің жағдайы туралы жаңа запалы ақпарат алу үшін қажетті өңдеудің, жинаудың және таратудың әдіс-тәсілдерінің жиынтығын пайдаланатын процесс. Жүйелік үйлесім – бұл ауры жүйелерді зерттеу, жобалау және ұйымдастыруға анналған жүйенің жалпы теориясының негізгі жағдайын пайдалану әдісі. Жүйелік анализ – бұл жүйелік үйлесім арқылы пәндік облысты зерттеу әдісі. Прототип – бұл алдағы құрылатын жүйенің жұмыс істейтін моделі. Жобалау - бұл ақпараттық жүйені жоспарлау. Өндіру – бұл жобаны программа мен физикалық жүйеге айналдыру процесі. Тестілеу – бұл ақпараттық жүйедегі қателіктерді іздеу.

Қателік – бұл бар немесе болуы керек ақпараттың сәйкессіздігі. Қорғаныс – бұл әрбір қателік бағасының есебімен есептелген уақыттың қандайда бір периодында жұмыс істеу ықтималдығы. Отладка – бұл табылған қателіктерді түзету. Ақпараттық технология – объектінің, үрдістің немесе құбылыстың жағдайы туралы жаңа сападағы ақпараттар алу үшін мәліметтерді (алғашқы ақпаратты) жинау, өңдеу және жеткізу құралдары мен әдістер жинағын қолданатын процесс. Жаңа ақпаратық технология – дербес компьютерді және телекоммуникациялық құралдарды пайдаланып қолданушының «достық» интерфейсті жұмысының ақпараттық технологиясы. Экономикалық ақпараттық жүйе – бұл экономикалық объектінің тікелей және кері ақпараттық байланыстарының сыртқы және ішкі ағымдарының, ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін табу бары сына қатысатын әдістердің, құралдардың, мамандардың жиыны. Автоматтандырылған ақпараттық жүйе - ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін қабылдауға анналған ақпарат, экономикалық – математикалық модельер мен әдістер, техникалық, программалық, технологиялық құралдар мен мамандар жиынын білдіреді. Телекоммуникациялар – компьютерлік желілер мен қазіргі техникалық байланыс құралдары негізінде мәліметтерді дистанционный жеткізу. Ақпараттандыру – ақпараттық технологияларда жеке және заңды тұлғалардың ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында пайдалану негізінде ақпараттық ресурстарды, ақпараттық жүйелерді қалыптастыруға және дамытуғабағытталған ұйымдық әлеуметтік- экономикалық және ғылыми - техникалық процесс

Дәріс жоспары: Ақпараттық жүйелер түсінігі Ақпараттық жүйелердің даму сатылары Ақпараттық жүйелердегі процестер

Ақпараттық жүйелер түсінігі «Ақпараттық жүйелерінің негізі» курсы нда ақпараттық үрдістердің негізгі модельерімен танысу, ақпараттық үрдістерді физикалық және анна деңгейінде ұйымдастыру, әр түрлі ақпараттық жүйелерді құрастырудың қазіргі әдістері мен модельері қарастырылады. Пәннің мақсаты әртүрлі клесты және әртүрлі міндет атқаратын ақпараттық жүйелерді құру бағытында модельер мен әдістерлі жасаудың аннайы білімдерін қалыптастыру болып табылады. Жүйе болып кез келген объект түсініледі. Ол бір бүтін сияқты, сонымен қатар әр тексте элементтер жиынтығының қойылған мақсатына жену негізіне біріктірілген болып қарастырылады. Жүйе құрамы бойынша да, басты мақсаты бойынша да бір-бірінен ерекшеленеді.

Мысал. Әр түрлі элементтерден тұратын бірнеше жүйелерді қарастырайық. ЖүйеЖүйе элементтеріЖүйенің басты мақсаты Фирма Адамдар, құрал-жабдықтар, материалдар, ғимараттар және т.б. Тауарларды өңдіру Компьютер Электрондық және электромеханикалық элементтер, байланыс линия лары және т.б. Мәліметтерді өңдеу Телекоммуникациялық жүйе Компьютерлер, модемдер, кабель дер, желілік программалық қамтамасыз ету және т.б. Ақпаратты беру Ақпараттық жүйе Компьютерлер, компьютерлік желілер, адамдар, аппараттық және программалық қамтамасыз ету Профессионалды ақпаратты өндіру

«Жүйе» түсінігіне «ақпараттық» сөзінің қосылуы оның құрылу және жұмыс істеу мақсатын көрсетеді. Ақпараттық жүйелер есептерді шешуде шешім қабылдау процесіне қажетті ақпараттарды жинау, сақтау, өңдеу, іздеу, беруді қамтамасыз етеді. Олар мәселелерді анализ дэуге және жаңа өнімдер құруға көмектеседі. Ақпараттық жүйе – қойылған мақсатқа жену үшін ақпараттарды сақтау, өңдеу және берегу пайдаланатын әдістер мен қызметші әдістердің өзара байланысқан жиынтығы. Ақпараттық жүйенің қазіргі түсінігі дербес компьютердің ақпараттарды қайта өңдеудің негізгі техникалық әдістері ретінде пайдалануды қамтамасыз етеді. Ірі өндірістерде дербес компьютерлермен қатар ақпараттық жүйенің техникалық қоры құрамына мэйнфрейм немесе суперЭВМ кіреді.

Ақпараттық жүйелердің даму сатылары Бірінші ақпараттық жүйелер 50-ші жж. пайда балды. Бұл жылдары олар есептерді өңдеуге және еңбек ақыны есептеуге анналған болатын. 60-шы жылдар ақпараттық жүйелерге денег көзқарастың өзгеруімен ерекшеленеді. Бұл жылдары алынған ақпарат көптеген пара метрлері бойынша периодтық есеп беру үшін қолданыла баста ты. Ол үшін көптеген функцияларға қызмет көрсете алтын мүмкіндігі бар компьютерлік жабдық қажет балды. 70-ші жж. мен 80-ші жж. басында ақпараттық жүйелер шешім қабылдау процесін жеделдететін және қолдайтын басқарушы бақылауының әдісі ретінде кеңінен пайдалана баста ты. 80-ші жж. аяғында ақпараттық жүйелерді пайдалану концепциясы тағы да өзгеріске ұшырады. Бұл кезеңнің ақпараттық жүйелері дер кезінде ақпаратты беру арқылы өндірістерге табыс әкелуге, тауарлар мен қызметтер құруға, өтімділіктің жаңа нарығын табуғы, өзіне теңдес серікті қамтамасыз етуге, төмен бағамен өнімді шығаруды қамтамасыз ету және т.б. көмектесті.

Ақпараттық жүйелердегі процестер Ақпараттық жүйенің жұмысын қамтамасыз ететін процестерді схема (1-сурет) түрінде көрсетуге болады, олар бірнеше блоктардан тұрады: Ақпараттық жүйенің аппараттық және программалық бөлігі Ақпаратты енгізу Ақпаратты өңдеу Ақпаратты шығару Кері байланыс өндіріс персонал ы немесе басқа ақпаратты қ жүйе 1-сурет. Ақпараттық жүйелердегі процестер

Ақпараттық жүйе келесі қасиеттермен анықталады: кез келген ақпараттық жүйені анализ дэу, құру және жүйені құрудың жалпы принциптері негізінде басқарылуы мүмкін; ақпараттық жүйе динамикалық және дамыған болып табылады; ақпараттық жүйені құру кезінде жүйелік үйлесімді пайдалану қажет; ақпараттық жүйенің өнімі ақпарат болып табылады. Қазіргі уақытта ақпараттық жүйені компьютерлік техника көмегімен дамы денег ой қалыптасты. Ақпараттық жүйе жұмысын түсіну үшін оларды шешетін мәселелердің мән- мағынасын, сонымен қатар өндірістік процестерді түсіну қажет. Ақпараттық жүйелерді ендіруден нені күтуге болады Ақпараттық жүйелерді ендіруде келесілерді алуға мүмкіндік береді: математикалық әдістер мен интеллектуалдық жүйелер және т.б. ендіруден басқару есептерін шешудің рационалды нұсқаларын алу; жұмысшыларды оны автоматтандыруда көптеген жұмыстардан босату; ақпараттың нақтылығын қамтамасыз ету; мәліметтерді қағаздық тасымалдағыштардан магниттік дискілер немесе ленталарға ауыстыру, ол компьютерде ақпаратты қайта өңдеудің рационалды ұйымдастырылуына және қағазда құжаттар көлемінің азаюына әкеледі; фирма да құжатайналым жүйесі мен ақпарат ағымының құрылымын жаңарту; тағамдар мен қызметтерді өндіруде шығынның азаюы; тұтынушыларға әмбебап қызмет көрсету.

Дәріс 1-2 Өзін-өзі тексеру сұрақтары –АЖ түрлері –АЖ классификациясы –АЖ процестерінің сипаттамалары