Беларусь у гады Вялікай Айчыннай войны. Выполнила студентка 1- го курса Группы СЗП - ЭУП -171 Дулевская Екатерина Михайловна

Беларусь у гады Вялікай Айчыннай войны.

НАПАД ФАШЫСЦКАЙ ГЕРМАНІІ НА СССР. АБАРОНЧЫЯ БАІ НА ТЭРЫТОРЫІ БЕЛАРУСІ На досвітку 22 чэрвеня 1941 г. фашысцкая Германія вероломна, без абяўлення войны напала на Савецкі Саюз. Пачалася Вялікая Айчынная вайна савецкага народа супраць фашысцкай Германіі, якая стала састаўной і рашаючай часткай Другой сусветнай войны. У гістарыяграфіі Другой сусветнай войны вылучаюць пять асноўных перыядаў верасня 1939 – 21 чэрвеня 1941 г. – початок Другой сусветнай войны і захоп германскімі войскамі і іх сатэлітамі краін Заходня Еўропы. 2. Нападзенне Германіі на СССР, початок Вялікай Айчыннай войны, пашырэнне маштабаў войны і крах маланкавай войны лістапада 1942 – 31 снежная 1943 г. – перемога савецкіх войскаў пад Сталінградам і Курскам, карэнны перелом у вайне, переход стратэгічнай ініцыятывы да краін антыгітлераўскай кааліцыі студзеня 1944 – 9 мая 1945 г. – разгром фашысцкага блока, выгнанные гітлераўскіх войскаў з тэрыторыі СССР, адкрыццѐ другого фронту, заканчэнне Вялікай Айчыннай войны, вызваленне ад германской акупацыі краін Еўропы, капітуляцыя Германіі мая 1945 – 2 верасня 1945 г. – вызваленне народаў Азіі ад японскіх акупантаў і заканчэнне Другой сусветнай войны. Як ведома, початок падрыхтоўкі да захожу СССР быў пакладзены дырактывай 21, т. зв. планам Барбароса, падпісанай А. Гітлерам 18 снежная 1940 г. У адпаведнасці з ѐй у ходзе кароткатэрміновай ваеннай кампаніі ў першую чергу прадугледжвалася разграміць узброеныя сілы Савецкага Саюза На досвітку 22 чэрвеня 1941 г. фашысцкая Германія вероломна, без абяўлення войны напала на Савецкі Саюз. Пачалася Вялікая Айчынная вайна савецкага народа супраць фашысцкай Германіі, якая стала састаўной і рашаючай часткай Другой сусветнай войны. У гістарыяграфіі Другой сусветнай войны вылучаюць пять асноўных перыядаў верасня 1939 – 21 чэрвеня 1941 г. – початок Другой сусветнай войны і захоп германскімі войскамі і іх сатэлітамі краін Заходня Еўропы. 2. Нападзенне Германіі на СССР, початок Вялікай Айчыннай войны, пашырэнне маштабаў войны і крах маланкавай войны лістапада 1942 – 31 снежная 1943 г. – перемога савецкіх войскаў пад Сталінградам і Курскам, карэнны перелом у вайне, переход стратэгічнай ініцыятывы да краін антыгітлераўскай кааліцыі студзеня 1944 – 9 мая 1945 г. – разгром фашысцкага блока, выгнанные гітлераўскіх войскаў з тэрыторыі СССР, адкрыццѐ другого фронту, заканчэнне Вялікай Айчыннай войны, вызваленне ад германской акупацыі краін Еўропы, капітуляцыя Германіі мая 1945 – 2 верасня 1945 г. – вызваленне народаў Азіі ад японскіх акупантаў і заканчэнне Другой сусветнай войны. Як ведома, початок падрыхтоўкі да захожу СССР быў пакладзены дырактывай 21, т. зв. планам Барбароса, падпісанай А. Гітлерам 18 снежная 1940 г. У адпаведнасці з ѐй у ходзе кароткатэрміновай ваеннай кампаніі ў першую чергу прадугледжвалася разграміць узброеныя сілы Савецкага Саюза У першыя дні і назвать гадзiны Вялiкай Айчыннай войны на Беларусi склалася асаблiва трагiчная абстаноўка для савецкiх войскаў. Тут на 450-кiламетравым участку дзяржаўнай гранiцы германское ваеннае командование выкарыстала супраць савецкiх войскаў сваю самую могутную групоўку войскаў – группу армiй "Цэнтр". Германскiм войскам з савецкага боку супрацьстаялi войскi Заходняй Асобай ваеннай акругi, якая 22 чэрвеня 1941 г. стала называцца Заходнiм фронтам. У першыя дні і назвать гадзiны Вялiкай Айчыннай войны на Беларусi склалася асаблiва трагiчная абстаноўка для савецкiх войскаў. Тут на 450-кiламетравым участку дзяржаўнай гранiцы германское ваеннае командование выкарыстала супраць савецкiх войскаў сваю самую могутную групоўку войскаў – группу армiй "Цэнтр". Германскiм войскам з савецкага боку супрацьстаялi войскi Заходняй Асобай ваеннай акругi, якая 22 чэрвеня 1941 г. стала называцца Заходнiм фронтам. Першачарговае значэнне ў такіх умовах набила арганізацыя абароны краіны. Адначасова ішла інтэнсіўная работа па мабілізацыі людскіх і тэхнічных рэсурсаў рэспублікі, неабходных для барацьбы з германскімі захопнікамі. Першачарговае значэнне ў такіх умовах набила арганізацыя абароны краіны. Адначасова ішла інтэнсіўная работа па мабілізацыі людскіх і тэхнічных рэсурсаў рэспублікі, неабходных для барацьбы з германскімі захопнікамі. Мужна і гераічна часці Чырвонай арміі вялі безупынныя кровапралітныя баі з захопнікамі на беларускай зямлі. Усяму свету ведома гераічная оборона легендарной Брэсцкай крэпасці. Знаходзячыся ў поўным акружэнні, пры недахопе вады і харчавання, пры вострой нястачы боепрыпасаў яе гарнізон эмаль месяц стрымліваў варожыя сілы, што мелі эмаль 10-разовую перавагу. За подзвігі, здейсненыя абаронцамі крэпасці 8 мая 1965 г. указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР Брэсцкай крэпасці было прысвоена ганаровае звание Крэпасць-герой. Мужна і гераічна часці Чырвонай арміі вялі безупынныя кровапралітныя баі з захопнікамі на беларускай зямлі. Усяму свету ведома гераічная оборона легендарной Брэсцкай крэпасці. Знаходзячыся ў поўным акружэнні, пры недахопе вады і харчавання, пры вострой нястачы боепрыпасаў яе гарнізон эмаль месяц стрымліваў варожыя сілы, што мелі эмаль 10-разовую перавагу. За подзвігі, здейсненыя абаронцамі крэпасці 8 мая 1965 г. указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР Брэсцкай крэпасці было прысвоена ганаровае звание Крэпасць-герой. 26 чэрвеня 1941 г. нямецкія механізаваныя часці падступілі да сталіцы Беларусі. Пачалася бітва за Мінск, дзе гераічна змагаліся войскі 3-й, 4- й, 10-й, 13-й савецкіх армій. У ходзе кровапралітных баѐў гітлераўцы страцілі звыш 100 танкаў, больш за 200 былі падбіты. Абаронцы сталіцы ўпершыню ў гады войны выкарысталі т. зв. шкляную артылерыю – бутэлькі з гаручай сумессю для барацьбы з танкамі (кактэйль Молатава). 26 чэрвеня 1941 г. нямецкія механізаваныя часці падступілі да сталіцы Беларусі. Пачалася бітва за Мінск, дзе гераічна змагаліся войскі 3-й, 4- й, 10-й, 13-й савецкіх армій. У ходзе кровапралітных баѐў гітлераўцы страцілі звыш 100 танкаў, больш за 200 былі падбіты. Абаронцы сталіцы ўпершыню ў гады войны выкарысталі т. зв. шкляную артылерыю – бутэлькі з гаручай сумессю для барацьбы з танкамі (кактэйль Молатава). Вельмі напружаныя баі вяліся на Смаленскім накірунку. 12 – 16 ліпеня 1941 г. цяжкія баі за Оршу вялі войскі 18-й і 73-й стрелковых дывізій са складу 20-й арміі Заходняга фронту. Пад Оршай 14 ліпеня ўпершыню нанесла удар па ворагу батарея рэактыўных установок (Кацюш) пад командованием капітана І.А. Флѐрава. Вельмі напружаныя баі вяліся на Смаленскім накірунку. 12 – 16 ліпеня 1941 г. цяжкія баі за Оршу вялі войскі 18-й і 73-й стрелковых дывізій са складу 20-й арміі Заходняга фронту. Пад Оршай 14 ліпеня ўпершыню нанесла удар па ворагу батарея рэактыўных установок (Кацюш) пад командованием капітана І.А. Флѐрава. Адзін з найбольш яркіх прыкладаў стойкасці воінаў Чырвонай арміі ў початку Вялікай Айчыннай войны – гераiчная оборона Магiлѐва. Асабліва жорсткія баі разгарнуліся на Буйніцкім полі, дзе праходзіў пярэдні край абароны. Толькі за 14 гадзін 12 ліпеня 1941 г. тут было знішчана 39 варожых танкаў і бронетранспарцѐраў. Подзвіг абаронцаў города ў сваіх дворах праславілі К. Сіманаў у рамане Жывыя і мѐртвыя, магілѐўскія пісьменнікі П. Шасцерыкоў, М. Шумаў і інш. Адзін з найбольш яркіх прыкладаў стойкасці воінаў Чырвонай арміі ў початку Вялікай Айчыннай войны – гераiчная оборона Магiлѐва. Асабліва жорсткія баі разгарнуліся на Буйніцкім полі, дзе праходзіў пярэдні край абароны. Толькі за 14 гадзін 12 ліпеня 1941 г. тут было знішчана 39 варожых танкаў і бронетранспарцѐраў. Подзвіг абаронцаў города ў сваіх дворах праславілі К. Сіманаў у рамане Жывыя і мѐртвыя, магілѐўскія пісьменнікі П. Шасцерыкоў, М. Шумаў і інш. Амаль 20 дзѐн працягвалiся баi за Гомель, дзе трымалі абарону войскі 13-й і 21-й армій Цэнтральнага фронту. Адным з удзельнікаўабароны города быў лѐтчык-знішчальнік Б.І. Коўзан – адзіны ў свеце Амаль 20 дзѐн працягвалiся баi за Гомель, дзе трымалі абарону войскі 13-й і 21-й армій Цэнтральнага фронту. Адным з удзельнікаўабароны города быў лѐтчык-знішчальнік Б.І. Коўзан – адзіны ў свеце лѐтчык, які зрабіў чатыры паветраных тараны і застаўся ў живых. Да початку верасня 1941 г. ася тэрыторыя Беларусi была купавна лѐтчык, які зрабіў чатыры паветраных тараны і застаўся ў живых. Да початку верасня 1941 г. ася тэрыторыя Беларусi была купавна нямецкiмi войскамi. Аднак, абарончыя баі на Беларусі далі магчымасць савецкаму камандаванню разгарнуць войскi нямецкiмi войскамi. Аднак, абарончыя баі на Беларусі далі магчымасць савецкаму камандаванню разгарнуць войскi другого стратэгiчнага эшелона на рубяжы рак Заходняя Дзвiна – другого стратэгiчнага эшелона на рубяжы рак Заходняя Дзвiна – Днепр, мабiлiзаваць стратэгічныя резервы краiны, каб дать адпор Днепр, мабiлiзаваць стратэгічныя резервы краiны, каб дать адпор ворагу. Намечаныя командованием вермахта тэрміны захожу ворагу. Намечаныя командованием вермахта тэрміны захожу Смаленска i Масквы, як і ўвогуле фашысцкі стратэгічны план Смаленска i Масквы, як і ўвогуле фашысцкі стратэгічны план маланкавай войны, былі сорваны. маланкавай войны, былі сорваны.

АКУПАЦЫЙНЫЯ ПЛАНЫ ФАШЫСЦКАЙ ГЕРМАНІІ І ІХ РЭАЛІЗАЦЫЯ Ў БЕЛАРУСІ. ПРЫЧЫНЫ І ПРАЯВЫ КАЛАБАРАЦЫЯНІЗМУ У початку верасня 1941 г. на ўсѐй тэрыторыі Беларусі ўсталяваўся нямецкі акупацыйны рэжым. Акупацыйная палітыка была вынікам дзяржаўнага курсу фашысцкай Германіі, распрацаванага ў дырактыўных документах і программных выступлениях нацысцкіх кіраўнікоў. Беларусь за сваю шматвяковую гісторыю не адзін раз станавілася ахвярай іншаземных захопнікаў. Аднак такой жорсткай, антычалавечнай акупацыі, якая была ў апошнюю войну, яна яшчэ не ведала. Як справядліва адзначаецца ў гістарычнай літаратуры, гэта быў не проста акт самовольства асобных недысцыплінаваных солдат і афіцэраў, а лагічны працяг агульнадзяржаўнай палітыкі фашысцкай Германіі, якая рвался да сусветнага панавання. Ідэалагічнай асновай акупацыйннай палітыкі былі чалавеканенавісніцкія тэорыі нацыстаў: аб расавай перавазе нямецкай нацыі над усімі іншымі; аб гістарычнай неабходнасці пашырэння жыццѐвай прасторы для немцаў і іх праве на сусветнае панаванне. Першым крокам акупантаў стала знішчэнне дзяржаўнай самастойнасці і тэрытарыяльнай цэласнасці краіны. У адпаведнасці з планам Барбароса асобныя яе часткі былі ўключаны ў тылавую зону групы армій "Цэнтр", Усходняй Прусіі, рэйхскамісарыята "Украіна", генеральных акруг "Беларусь" і "Літва". Тэрыторыя генеральнай акругі Беларусь уключала 68 раѐнаў са 192 даваен- ных раѐнаў рэспублікі з насельніцтвам 3,1 млн. чалавек (на 4 снежная 1941 г.) Паводле планаў гітлераўцаў, заваяваныя тэрыторыі СССР падлягалі нямецкай каланізацыі у адпаведнасці са спецыяльна распрацаваным планам Ост, згодна з якім прадугледжвалася фізічнае вынішчэнне, высяленне і анямечванне цэлых нацый – яўрэяў, палякаў, рускіх, беларусаў, украінцаў і інш. Аснову плана Ост складала палітыка генацыду, якая ажыццяўлялася двума шляхамі. Першы – стварэнне канцлагераў, дзе праводзілася масавае знішчэнне насельніцтва і прымусова выкарыстоўвалася праца. Своеасаблівай формай канцлагера было гета. Другі шлях – правядзенне карных аперацый, накіраваных супраць партызан і цывільнага насельніцтва. Палітыка каланізацыі і генацыду ўключала гвалтоўны вываз савецкіх людей на катаржныя работы ў Германію. План Ост прадугледжваў таксама гаспадарчае выкарыстанне СССР у інтарэсах эканомікі Германіі. За выкананне гэтых задач адказвала спецыяльная арганізацыя Ольдэнбург, якая дзейнічала як эканамічны штаб. Галоўныя мэты і задачы германской эканамічнай палітыкі у СССР былі адлюстраваны у спецыяльных дырактывах, змешчаных у т. зв. Зялѐнай папцы. У час войны гітлераўцы імкнуліся шырока выкарыстоўваць у сваіх мэтах мясцовае насельніцтва, прымушаючы яго супрацоўнічаць з імі. Гэта зява ў 1953 г. атрымала назву калабарацыя. У склад беларускіх калабарацыяністаў уваходзілі палітычныя сілы, якія знаходзіліся ў апазіцыі да камуністычнай партыі і савецкай улады, тыя, хто сведома пайшоў на службу да фашыстаў, а таксама людзі, якія абставінамі лѐсу, часцей за ўсѐ метадамі гвалту і запалохвання, былі прымушаны пайсці на службу да акупантаў і, такім чынам, пазбаўлены іншага выбару. Пачынаючы з восені 1941 г. у Беларусі ствараюцца калабарацыянісцкія арганізацыі і вайсковыя фармаванні – Беларуская народная самапомач (БНС), Беларускі корпус самааховы (БКС), Саюз беларускай моладзі (СБМ), Беларуская цэнтральная рада (БЦР), Беларуская краѐвая оборона (БКА). Усе гэтыя арганізацыі былі параўнальна нешматлікімі, не мелі рэальных уладных паўнамоцтваў і не змаглі аказаць колькі-небудзь значнага ўплыву на грамадска- палітычную сітуацыю ў Беларусі

ПАРТЫЗАНСКІ І ПАДПОЛЬНЫ РУХ НА БЕЛАРУСІ СУПРАЦЬ НЯМЕЦКА- ФАШЫСЦКІХ ЗАХОПНІКАЎ З першых дзѐн нямецкай акупацыі ў Беларусі распачалася актыўная барацьба супраць фашысцкіх захопнікаў, якая праходзіла ў трох асноўных формах. Найбольш адчувальным для вермахта і паліцэйскіх сіл стаў партызанскі рух. З лета 1941 г. да сярэдзіны 1942 г. адбываецца яго арганізацыйнае афармленне і колькаснае ўзмацненне. Яшчэ на зыходзе першага тыдня войны была выдадзена сакрэтная дырактыва СНК СССР і ЦК ВКП(б) ад 29 чэрвеня 1941 г. У занятых ворагам раѐнах, – гаварылася ў ѐй, – ствараць партызанскія атрады і групы для барацьбы з часцямі варожай арміі… У захопленых ворагам раѐнах ствараць невыносныя ўмовы для ворага і ўсіх яго пасобнікаў, праследаваць і знішчаць іх на кожным кроку, зрываць усе іх мерапрыемствы. 3 ліпеня 1941 г. І. Сталін, выступаючы па радыѐ, адкрыта агучыў гэтае заданне. Выконваючы заклік кіраўніцтва краіны, партыйныя камітэты Беларусі на працягу ліпеня – жніўня 1941 г. падабралі і накіравалі на акупаваную тэрыторыю сотні арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху. Значны ўплыў на развіццѐ партызанскага руху супраць нямецка- фашысцкіх акупантаў аказала перемога Чырвонай арміі пад Масквой. Так, контрнаступленне савецкіх войскаў зімой 1941 г. – вясной 1942 г. дало ім магчымасць уступіць у непасрэднае ўзаемадзеянне з партызанскімі атрадамі на Віцебскім напрамку. У выніку ўтварыліся т. зв. Суражскія вароты, праз якія партызанам рэспублікі перапраў- лялася зброя і боепрыпасы, накіроўваліся спецыялісты па правядзенню дыверсій і інш. У 1943 – 1944 гг. партызанскі рух на Беларусі набывае масавы характар. Утвараюцца партызанскія зоны і краі, якія былі ваенна- палітычнымі і эканамічнымі базамі развіцця патры-ятычнага руху супраціўлення ворагу, дзе прымалі самалѐты з Вялікай зямлі, рыхтавалі резервы, дзейнічалі гаспадарскія прадпрыемствы, школы, медыцынскія пункты. Баявая і дыверсійная дзейнасць партызан асабліва актывізавалася напярэдадні і ў час контрнаступлення Чырвонай Арміі пад Курскам. 24 чэрвеня 1944 г. было прынята рашэнне ЦК КП(б)Б аб початку рэйкавай войны (з г. па ліпень 1944 г. ), спланаванай ў стратэгічным маштабе акцыі партызан па адначасовым масавым разбурэнні чыгуначных камунікацый з мэтай дэзарганізацыі ваенных перавозак. На Беларусі гэта аперацыя праводзілася ў тры этапы. Разам з фарміраваннем партызанскіх атрадаў на тэрыторыі Беларусі ствараюцца падпольныя арганізацыі і групы. Сярод актыўных арганізатараў партыйнага падполля былі К.П. Панамарэнка, А. Ф. Бра- гін, У. Р. Ванееў, В. І. Казлоў, П. З. Калінін і інш. Яркай і гераічнай старонкай у гісторыі барацьбы супраць нямецка- фашысцкіх акупантаў увайшло Мінскае падполле (слайды 57 – 63). Шырокі размах падпольная барацьба набила таксама ў Асі- повічах, Бабруйску, Барысаве, Віцебску, Магілѐве, Оршы і іншых гарадах і вѐсках. Асабліва актыўна дзейнічалі падпольшчыкі на транспартных вузлах. У Заходніх абласцях Бела- русі ствараліся шматлікія антыфашысцкія падпольныя аргані- зацыі, якія ўзнікалі па ініцыятыве былых членаў КПЗБ, КСМЗБ, мясцовых патрыѐтаў. Сярод іх вызначаліся Брэсцкая абласная і Баранавіцкая акруговая антыфашысцкія арганізацыі. Акрамя ўзброенай барацьбы партызан і падпольшчыкаў супраць акупантаў набіралі моц і такія формы супраціўлення, як масавы зрыў гаспадарчых мерапрыемстваў фашысцкіх улад. Найбольш распаў- сюджанымі метадамі эканамічнай барацьбы зяўляліся нявыхад на работу, зніжэнне вытворчасці і якасці працы, утойванне кваліфікацыі, парушэнне тэхналагічых працэсаў і г.д. Такім чынам, на купавнай тэрыторыі разгарнуўся надзвы- чайны па маштабах рух Супраціўлення, у якім удзельнічалі прадстаўнікі розных сацыяльных слаѐў і нацыянальнасцяў.

ВЫЗВАЛЕННЕ БЕЛАРУСІ АД НЯМЕЦКА-ФАШЫСЦКІХ ЗАХОПНІКАЎ. УКЛАД БЕЛАРУСКАГА НАРОДА Ў ДАСЯГНЕННЕ ПЕРАМОГІ І ЯГО СТРАТЫ Ў ДРУГОЙ СУСВЕТНАЙ ВАЙНЕ Працэс карэннага перелому ў вайне, які быў пакладзены Сталінградскай бітвай (17 ліпеня 1942 – 2 лютага 1943 гг.), канчаткова быў замацаваны летам 1943 г. перемогай на Курскай дузе (5 ліпеня –23 жніўня 1943 г.). У верасні 1943 г. Чырвоная армія перайшла ў стратэгічнае контрнаступленне і распачалашырокамаштабную аперацыю па вызваленню Украіны, Беларусі і Прыбалтыкі. 23 верасня 1943 г. быў вызвалены першы раѐнны цэнтр Беларусі – гарадскі пасѐлак Камарын. Восенню і зімой 1943 – 1944 гг. войскі Чырвонай арміі поўнасцю ці часткова авалодалі 36 раѐнамі рэспублікі, 2 абласнымі цэнтрамі – Гомелем і Мазыром. Гэтым самым яны занялі зручныя пазіцыі, што стварыла плацдарм для Беларускай наступальнай аперацыі Баграціѐн. У адпаведнасці з планам аперацыі прадугледжваўся адначасовы прарыў абароны праціўніка на шасці участках з мэтай расчляніць яго войскі і разбіць іх па частках. Асаблівае значэнне надавалася разгрому флангавых груповак ворага ў раѐнах Віцебска і Бабруйска з мэтай развіцця наступлення на Мінск. Лінія фронту ў Беларусі ў гэты час праходзіла на ўсход ад Полацка, Віцебска, Оршы, Магілѐва, Жлобіна, Бабруйска, далей на захад ад Мазыра і па рацэ Прыпять да Ковеля і ўяўляла сабой выступ, які атрымаў назву Беларускі балкон. Утрыманнем гэтага выступу гітлераўскае командование надавала асаблівае значэнне, бо ѐн прык- рываў галоўныя напрамкі – усходнепрускі і варшаўска-берлінскі. Тут была створана глыбокаэшаланіраваная сістэма абароны, якую немцы называлі Фатэрлянд (Айчына). Гітлераўцы сканцэнтравалі тут найбольш буйную групоўку сваіх войскаў. У правядзенні аперацыі Баграціѐн прымалі ўдзел войскі 4 франтоў: 1-га, 2-га і 3-га Беларускага, 1-га Прыбалтыйскага, таксама Дняпроўская ваенная флатылія, беларускія партызаны, французскі авіяполк Нармандыя-Нѐман. Дзеянні франтоў каардынаваліся маршаламі А. Васілеўскім і Г. Жукавым. На першым этапе (23 чэрвеня – 4 ліпеня 1944 г.) былі праведзены Віцебска-Аршанская, Магілѐўская, Бабруйская, Полацкая аперацыі, у выніку якіх у акружэнне трапіла стотысячная групоўка праціўніка (Мінскі кацѐл). 3 ліпеня быў вызвалены г. Мінск. Да канца ліпеня 1944 г. тэрыторыя Беларусі была вызвалена ад захопнікаў. На другім этапе (5 ліпеня – 29 жніўня 1944 г.) франты здзейснілі Шаўляйскую, Вільнюскую, Каўнаскую, Беластоцкую і Люблін-Брэсц- кую наступальныя аперацыі. Такім чынам, у выніку аперацыі Багра- ціѐн былі вызвалены Беларусь, большая частка Літвы, часткі Латвіі і Польшчы. Савецкія войскі падышлі да межаў фашысцкай Германіі. У выніку паспяховага наступу савецкіх войскаў летам 1944 г. адбылася актывізацыя антыфашысцкага руху ў Малдавіі, Румыніі, Балгарыі, Венгрыі, Югаславіі, Польшчы, Чэхаславакіі, якія на працягу восені 1944 г. – вясны 1945 г. былі вызвалены ад фашызму. 16 красавіка 1945 г. Чырвоная армія пачала Берлінскую аперацыю, акружыла і завяршыла разгром ворага. 8 мая 1945 г. у прадмесці Берліна Карлсхорсце ў прысутнасці прадстаўнікоў камандавання армій СССР, ЗША, Англіі і Францыі быў падпісаны акт аб безагаворачнай капітуляцыі Германіі. Кровапралітная вайна ў Еўропе закончылася. 9 мая было абяўлена днѐм ўсенародных урачыстасцей – святам Перамогі. Верны сваім саюзніцкім абавязацельствам, СССР далучыўся да Дэкларацыі ЗША, Англіі і Кітая ад 26 ліпеня 1945 г., у якой патрабавалася безагаворачная капітуляцыя Японіі, і 8 жніўня абявіў войну мілітарысцкай Японіі. Баявыя дзеянні Чырвонай Арміі і Флоту супраць Японіі пачаліся 9 жніўня 1945 г. Нягледзячы на моцнае супраціўленне, савецкія войскі хутка зламалі абарону праціўніка. На працягу 11 дзѐн яны разграмілі галоўную ўдарную сілу японскіх мілітарыстаў – Квантунскую армію і ачысцілі ад японцаў паўночна- усходнія правінцыі Кітая (Маньчжурыю), гарады Дальні і Порт-Артур, паўднѐвы Сахалін, Курыльскія астравы, вызвалілі паўночную Карэю. 2 верасня 1945 г. Японія падпісала акт аб капітуляцыі, што азнаменавала канец Другой сусветнай войны. Рашаючы ўклад у вызваленне народаў Еўропы і Азіі ад фашызму ўнеслі народы Савецкага Саюза, яго Узброеныя Сілы. На савецка- германскім фронце з початку войны і да сярэдзіны 1944 г. адначасова дзейнічала ад 190 да 270 нямецка-фашысцкіх дывізій, у той час як англійскай і амерыканскай арміям супрацьстаялі ў Паўночнай Афрыцы ад 9 да 20, у Італіі ад 7 да 26 дывізій. І пасля адкрыцця другого фронту (чэрвень 1944 г. ) у Еўропе на савецка-нямецкім фронце знаходзілася гітлераўскіх войскаў у 2 – 2,5 разы больш, чым на заходнім і італьянс-кім франтах. Працягласць савецка-германскага фронту вагалася ад 3 да 6 тыс. кіламетраў. З 1418 сутак існавання фронту 93% часу прыпадае на актыўныя баявыя дзеянні. Працягласць жа фронту у Паўночнай Афрыцы і Італіі не перавышала 300 – 350 км, а ў Заходняй Еўропе – 800 км. З 13,6 млн. чалавек, якіх страціла гітлераўская Германія за час Другой сусветнай войны, 10 млн. знайшлі сабе магілу на ўсходнім фронце. Страты нямецка-фашысцкіх войскаў на савецка-германскім фронце былі ў 4 разы большыя, чым на заходнееўрапейскім і міжземнаморскім тэатрах ваенных дзеянняў. Разам з усімі народамі Савецкага Саюза з гонарам выканаў свой абавязак перад Радзімай і чалавецтвам і беларускі народ. Уклад беларускага народа ў Вялікую Перамогу, у справу разгрому фашызму атрымаў прызнанне ва ўсім свеце.

Помните! Помните! Через века, через года - Через века, через года - Помните о тех, Помните о тех, Кто уже не придёт никогда,- Кто уже не придёт никогда,- Помните! Помните! Р. Рождественский Р. Рождественский

Вайна Вайна

23 жніўня 1939 г. – падпісанне Пакта Молатава і Рыбентропа 23 жніўня 1939 г. – падпісанне Пакта Молатава і Рыбентропа

Брэсцкая крэпасць

Мінск - горад-герой

Подзвіг Магілёва Подзвіг Магілёва

Прычыны няўдач Чырвонай Арміі ў початку войны: Нямецкая армія была больш падрыхтавана да войны, лепш узброена, мела вопыт вядзення войны ў Заходняй Еўропе. Нямецкая армія была больш падрыхтавана да войны, лепш узброена, мела вопыт вядзення войны ў Заходняй Еўропе. Моцная вера савецкага ўрада і Сталіна ў дагавор аб ненападзенні. Моцная вера савецкага ўрада і Сталіна ў дагавор аб ненападзенні. Масавыя рэпрэсіі напярэдадні войны сярод каманднага склада Чырвонай арміі. Масавыя рэпрэсіі напярэдадні войны сярод каманднага склада Чырвонай арміі. Раптоўнасць нападзення. Раптоўнасць нападзення. Знаходжанне Чырвонай Арміі ў гэты час у стадыі перафарміравання і пераўзбраення. Знаходжанне Чырвонай Арміі ў гэты час у стадыі перафарміравання і пераўзбраення.

Нашчадкі ніколі не забудуць…