ТАҚЫРЫБЫ: ЖАСУШАНЫҢБӨЛІНУІ. МИТОЗ 2011

1.Жасушалардың митоз,мейоз жолдарымен бөлінуі 2. Профаза 3. Метафаза 4. Анафаза 5.Телофаза

Жасушалардың митоз,мейоз жолдарымен бөлінуі,митоздың негізгі фаза лары М-митоз-жасушаның бөлінуі кезеңі,ол 4 фаза дан- профаза,метафаза,анафаза,телофаза дан тұрады.Митоздың жалпы ұзақтығы мин. А)Профазада-жасуша ядросында хроматин жіпшесі ширатылып,тығыздалып,жуандап,микроскоп арқылы көруге болатындай,жіпше тәрізді құрылымдарға митоздық хромосомаларға,конденсацияланады.Бұл кезде әрбір митоздық хромосома бір-біріне жабысқан екі хроматидадан тұрады.Олар когезия деп аталатын ақуыз арқылы байланысқан.Хромосома денег терминді 1883 ж Вальдейер ұсынған.

Б)Метафазада-митоздық хромосомалардың конденсациялануы ең жоғарғы шегіне жетеді және олар бөлінуші жасушаның экваторлық жазықтығына шоғырланады.Хромосома хроматидаларын өзара байланыстыратын когезия кешені бұзылады және метафаза аяғында хроматидалар бір-бірінен езды-көпті ажырайды,олар тек сырт көзге ғана байланысқан күйде болады.

В)АНАФАЗАДА-ХРОМАТИДАЛАР КОНДЕНСАЦИЯЛАНҒАН КҮЙДЕ БОЛЫП,БІР-БІРІНЕН БАЙЛАНЫСЫП ТОЛЫҚ ҮЗІП,БӨЛІНУШІ ЖАСУШАНЫҢ ҚАРАМА-ҚАРСЫ ПОЛЮСТЕРІНЕ ҚАРАЙ ТАРТЫЛА БАСТАЙДЫ.БҰЛ КЕЗДЕ ОЛАР ЦЕНТРОМЕРАЛЫҚ УЧАСКЕЛЕРІМЕН ТИЕСІЛІ ПОЛЮСКЕ,АЛ ТЕЛОМЕРЛІК УЧАСКЕЛЕРІМЕН ЖАСУША ЭКВАТОРЫНА ҚАРАЙ БАҒЫТТАЛҒАН БОЛАДЫ. БІР-БІРІНЕН АЖЫРАСҚАН ХРОМОСОМАЛАРДЫҢ ҚОЗҒАЛЫП ЖЫЛЖУЫ БІРНЕШЕ ФАКТОРЛАРҒА НЕГІЗДЕЛІНЕДІ: А)БӨЛІНУ ЖІПШЕСІНІҢ МИКРОТҮТІКШЕЛЕР ҰЗЫНДЫҒЫНЫҢ ӨЗГЕРУІНЕ: -КИНЕТОХОРЛЫҚ МИКРОТҮТІКШЕЛЕРДІҢ ҚЫСҚАРУЫНА; -ПОЛЯРЛЫҚ МИКРОТҮТІКШЕЛЕРІҢ ҰЗАРУЫНА; Б)АҚУЫЗ-ТРАНСЛОКАТОРЛАР ӘСЕРЛЕРІНЕ: -ОЛАРДЫҢ КЕЙБІРЕУЛЕРІ ХРОМОСОМАЛАРДЫ КИНЕТОХОРЛЫҚ МИКРОТҮТІЕШЕЛЕР БОЙЫМЕН ЖЫЛЖЫТАДЫ; -ЕКІНШІ БІРЕУЛЕРІ ПОЛЯРЛЫҚ МИКРОТҮТІКШЕЛЕРДІ ҚАРАМА- ҚАРСЫ БАҒЫТТАРҒА ЖЫЛЖЫТАДЫ.

Г)Телофазада-жасуша полюстеріне қарай жылжып қозғалушы хромосома жиынтығы > диплосомасына жақындап барып тоқтайды.Телофаза- ның аяғында цитокинез орын аллоды,яғни цитоплазма екіге бөлінеді,ақырында екі жаңа жасуша түзіледі.

Бөлінуші жасушалар бөлінуін үнемі жалғастыруы немесе бөлінуін уақытша тоқтатып >кетуі мүмкін.Көптеген факторлардың әсерлерінен оның >күрт өзгеруі мүмкін,мысалы: -Жасуша жіктеліп тұрақты ұлпа жасушаларына айналлоды -Жасушада өзін-өзі өлтіру тетіктері іске қосылады -Жасуша блансттрансформацияланып,ісік жасушаларына айналлоды. Бұл үдерістердің бәрі де тіршілік үшін өте маңызды және бөлінуші жасушаның қандай жолға түсетіні жасуша циклында айқындаллоды.

АМИТОЗ

Өсімдіктердің өмірлік циклінде,жыныссыз және жыныстық жолдармен көбеюінің кезектесіп келіп отыратын,белгілі бір қалыптасқан жүйесі және өзара байланысы болады.Олар өсімдіктердің әртүрлі табиғи топтарында әртүрлі өтеді.Көбею кезіндегі ядролық фаза ларының алмасуына талдау жасаудың негізінде мынадай жағдай дәлелденді. Спорофит(спорофаза) денегіміз хромосом дар саны жұп болып келетін (2 п)клеткалардан тұратын жыныстық споралларды және олар түзілетін спорангиларды беретін особь ты айтады.Жыныстық көбеюге арналған споралар түзілгенде мейоз процесі жүреді,сондықтанда олар барлық уақытта гаплойдты(п).

МИТОЗ

Тірі организмдерде міндетті түрде болатын қасиеттердің бірі,ол артына ұрпақ қалдыру,басқаша айтқанда бір особь тың өзі секілді жас особьтардың тұтас серия сын немесе кем денегде біреуін берегу қабілеттілігі.Көбеюдің бір-бірінен принциптік айырмашылығы бар екі түрі белгілі:жыныстық және жыныссыз