Компьютер тармоқлари 2.Тармоқ турлари 1.Ахборот ва компьютер тизимлари 3.Интернет тармоғи ва унга уланиш воситалариРЕЖА

Ахборот технологиялари ТехнологияТехнология – грек тилидан олинган бўлиб, таржима қилинганда санъат, маҳорат каби маъноларни билдиради Компьютер тизимиКомпьютер тизими – маълумотларга ишлов бериш, киритиш ва чиқариш ҳамда хотира қурилмаларидир Ахборот тизимиАхборот тизими – компьютер, компьютер тармоқлари, фойдаланувчилар, ахборот ва дастурий таъминотлардир. Ахборот технологияси Маълумот Ахборот маҳсули технологияни қўллаш структураси

Ахборот манбалари ва истеъмолчиларнинг ҳар хиллиги ахборот шаклининг турли кўринишда бўлишига олиб келади: –Белгили –Белгили – турли ишоравий белгилардан иборат ахборотлар. –Матнли –Матнли – харф, рақам ва белгилар тўпламидан таркиб топган ахборот. –График –График – тасвирлардан иборат бўлган тасаввур кўринишидаги ахборот. Ахборот ва унинг турлари Белгили МатнлиГрафик

Ахборот тизими ва технологиялари Ахборот тизими Телекоммуникация тизими Компьютер тизими Корхона тизими

Ахборот тизими ва ахборот алмашиш Интернет тармоғи орқали компьютерлар ўртасида маълумот алмашиш жараёни

Компьютер тармоги (NetWork, net – тармоқ ва work - ишлаш) – бу компьютерлар ўртасида ахборотлар алмашиш тизимидир Асосий максад: фойдаланувчиларга барча компьютерлар ресурсларидан фойдаланиш имкониятларини таъминлаш Компьютер тармо қ лари

Тармоқларнинг географик жойлашиши Локал тармоқлар (Local Area Network, LAN); Регионал (Шаҳар) тармоқлари (Metropolitan Area Network, MAN). Глобал тармоқлар (Wide Area Network, WAN);

Тармоқ қурилиши

Тармоқ структураси Локал тармоқ структураси:Локал тармоқ структураси: –«Шинасимон» топология; –«Юлдузсимон» топология; –«Халқасимон» топология; Глобал тармоқ структурасиГлобал тармоқ структураси –«Дарахтсимон» топология;

Шинасимон тармоқ Бунда барча компьютерлар умумий алока каналига кетма-кет уланади. Ҳар бир компьютер шинадан бошқа бир компьютер билан боғланиш учун фойдаланади Анимация 1 Анимация 1 Анимация 2 Анимация 2 Воситалар: Компьютер тармоқ платаси Кабель: Коаксиал 10Base2 Коннектор: BNC, T Терминатор

Юлдузсимон тармоқ Юлдузсимон структурада барча компьютерлар бир-бири билан алоқа қилиш учун радиал кўринишда марказий узел орқали уланади Анимация Воситалар: Компьютер тармоқ платаси Кабель: UTP 10BaseT Коннектор: RJ45 Коммутатор

Халқасимон тармоқ Барча компьютерлар кетма-кет халқа бўйлаб бир-бири билан боғланади Анимация 1 Анимация 1 Анимация 2 Анимация 2

Дарахтсимон структура Ушбу структурада барча компьютерлар бир-бири билан тармокланган каналлар оркали богланади

Алоқа муҳитлари Симли алоқа линиялари Симсиз алоқа линиялари

Коммуникация воситалари Коммуникация воситалари компьютерларни ўзаро ҳамда Интернет тармоғи билан боғлаш учун хизмат қилади ва улар орқали маълумотлар алмашинилади. Модем Модем - телефон тармоғи орқали компьютер билан алоқа қилиш имконини берувчи қурилмадир. Интернетга боғланиш воситалари

ИнтернетИнтернет (Internet) - бу бутун жаҳон компьютер тармоқлари мажмуидир, яъни ягона стандарт асосида фаолият кўрсатувчи жаҳон глобал компьютер тармоғидир. ИнтернетИнтернет (internet) - минглаб локал ва минтақавий компьютер тармоқларни бирлаштирувчи ахборот тизими ҳисобланади. WWWWWW – World Wide Web – бутун дунё ўргамчак тўри ҳисобланиб, Интернет ресурсларини ташкил этиш ва ундан фойдаланишни таъминлаб беради. Интернет нима?

Интернет тармоғининг тавсифи ва ривожланиш тарихи Ўтган асрнинг 60-йилларида тадқиқотчилар АҚШ Мудофа вазирлигининг Истиқболли лойиҳалар Агентлигининг (АRPA) маблағлари хисобидан компьютерларни телефон линиялари орқали бир-бири билан улаш бўйича экспериментларни бошладилар. АRPA пакетлар коммутацияси (packet switching) деб номланувчи янги технология асосида турли жойларда жойлашган компьютерларни бир-бири билан улаш масаласи билан ишлади. Ушбу технология битта алоқа линиясида бир вақтнинг ўзида бир нечта фойдаланувчининг ишлашига имкон яратиши мумкин эди.

АRPA нуқтаи назаридан ушбу технологиянинг яна бир муҳим жихати, бу – унинг асосида тармоқларни яратиш, ушбу тармоққа уланган ва занжирлар орқали маълумотларни автоматик тарзда йўллаш имкониятини беришидир. АRPAnet деб аталувчи бу тизимнинг ўсиши ва ривожланиши давомида, коллежнинг бир неча талабалари электрон конференция ўтказиш йўлини ишлаб чиқдилар. Бу ишлар илмий баҳс сифатида бошланиб, кейинчалик одамлар ушбу йўл орқали мамлакатдаги юзлаб, хатто минглаб одамлар билан гаплашиш мумкинлигини тушунганларидан кейин, бундай конференциялар инсон ҳаётининг барча йўналишлари бўйича ажралиб чиқди.

Ўтган асрнинг 70-йилларида АRPAнинг қўллаб- кувватлаши натижасида турли компьютер тармоқлари орқали маълумотларни узатишнинг тартиб ва қоидалари ёки бошқача қилиб айтганда, протоколлар ишлаб чиқилди. Интернет деб умумий ном билан аталган бу протоколлар биз ҳозир фойдаланаётган ва миллий чегаралардан ўтувчи турли компьютерлари бир-бири билан боғлайдиган халқаро тармоқни яратиш имконини берди. 70 –йилларнинг охирига келиб АRPAnet ва унинг бошқа мамлакатлардаги тармоқлари билан уланиш режаси ишлаб чиқилди. Натижада бутун дунё ягона компьютер тармоғига уланди. 80-йилларда Интернет деган ном билан машҳур бўлишга улгурган тармоқлар тормоғи мисли кўринмаган даражада ривожлана борди. Юзлаб, сўнгра минглаб коллежлар, илмий тадқиқот институтлари, давлат ташкилотлари ўз компьютерларини ушбу халқаро тармоққа улай бошладилар.

Интернет ва асосий тушунчалар Интернет ва асосий тушунчалар Интернетнинг асосий тушунчалари: ИнтернетИнтернет – International network - халқаро тармоқ маъносини англатади Веб сайтВеб сайт – бирор бир соҳага, фаолиятга, воқеа ва ходисага бағишланган маълумотларни ўзида жамлаган Интернет саҳифалар мажмуи. Интернет провайдерИнтернет провайдер – Интернет тармоғи хизматларидан фойдаланишни таъминлаб берувчи юридик шахс. Электрон почтаЭлектрон почта – Интернет тармоғи орқали тезкор маълумотлар ва хабарлар алмашиш тизими Интернет манзил (URL)Интернет манзил (URL) – Интернет тармоғида жойлаштирилган ахборот ресурсларининг мурожаат манзиллари. ProxyProxy – локал тармоққа уланган компьютерларни битта алоқа канали орқали Интернет хизматидан фойдаланишни ташкил этиш хизмати Веб серверВеб сервер – веб саҳифаларни жойлаштириш, бошқариш ва улардан фойдаланишни ташкил этиш ҳамда фойдаланувчилар сўровларига ишлов бериш хизмати

Интернет билан боғланиш Оддий телефон линияси орқали Интернетга боғланиш Мобил телефон орқали Интернетга боғланиш

Интернетга уланиш турлари ДастлабкихолатУланишниўрнатишАутентификация ТармоққауланишЯкунлаш Dial-up Dial-up – телефон линияси орқали телефон рақамини териб уланиш ADSL ADSL – телефон линияси орқали маълумотларни тезкор узатиш (фойдаланувчига <9 Мбит/с, ундан 640кбит/с, масофа <5,5 км) Симсиз алоқа Wi- Fi Wi- Fi – компанияларни тармоққа ёки Интернетга улашнинг жуда қулай ва энг замонавий сизсиз технологияси ҳисобланади. Айнан шу технология ёрдамида Интернет ҳақиқий равишда мобилбўлиб, фойдаланувчига кўчиб юриш имконини беради: ҳоҳ у бирон бир хонада, оҳ у ер юзининг исталган нуқтасида бўлсин, бунинг фарқи йуқ.

ЭЪТИБОРЛАРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ