«Астана медицина университеті» АҚ» Балалар жұқпалы аурулары кафедрасы Орындаған: Ілес А.Б Топ: 558 ЖМ Қабылдаған:Тулегенова Г.К Балалардың инфекциялық тәжірибесіндегі иммунопрофилактика.Егулерге кері және тура көрсеткіштері және жағымсыз әсерлері.Эпидемиялық көрсеткіштер бойынша балаларды его.

Иммунопрофилактика - бұл жасанды иммунитетті қалыптастыру немсе күшейту арқылы тұрғындарда толық немсе жекеленген әдіспен жұқпалы аурулардан қорғау.

Иммунопрофилактика бөлінеді: Арнайы- нақты қоздырғышқа қарсы, 2 түрде болады: - арнайы белсенді профилактика - иммунитет қалыптасқан үшін вакцина мен анатоксин дерді қолданады. - арнайы пассивті профилактика - бұл кезде қансарысулары мен иммуноглобулин дер қолданылады. Арнайы емс- бұл организмнің жалпы резистенттілігін жоғарылату үшін қолданылады.

Иммунитет – вирустардан, бактериялардан, паразиттерден қорғауды, мутациялық өзгерген жеке клеткаларды құртып жоюды, қатерлі ісікке қарсы қорғануды қамтамасыз етеді. Иммунитет – вирустардан, бактериялардан, паразиттерден қорғауды, мутациялық өзгерген жеке клеткаларды құртып жоюды, қатерлі ісікке қарсы қорғануды қамтамасыз етеді. Иммунитет – организмдің қорғаныс жүйесі, яғни макроорганизмнің жұқпалы ауруларға қарсы тұру қабілетілігі. Иммунитет – организмдің қорғаныс жүйесі, яғни макроорганизмнің жұқпалы ауруларға қарсы тұру қабілетілігі.

Иммунитет тула панда болған (түрлік, жүре панда болған тұқым қуалаушылық, (онтогенетикалық, филогенетикалық) жекебастық) табиғи жасанды табиғи жасанды белсенді пассивті белсенді пассивті (ауырып (анасынан (вакцина, (қансарысу, шыққанан баласына) анатоксин) иммуноглобулин) кейін)

Вакциналар - құрамында қоздырғыштың ангигендері болады. Микроорганизмдерден анти гендер қандай тәсілмен бөлініп алуына байланысты бірнеше түрге бөлінеді тірі, өлі, химиялық және жасанды вакциналар.

Тірі вакцина- бұл вируленттілігі жойылған немсе әлсіздендірілген, микроорганизмнің көбеюіне белсенді жасанды иммунитет ту дыру қабілеті сақталған, бірақ ауру туғыза алмайтын микроорганизмдердің тірі штамдары. Тірі вакцинаға туберкулез, оба, бруцеллез, сібір түйнемсі, Папатачи қызбаға, сары қызбаға, эпидемиологиялық паротитке, тұмауға, қызамыққа, қу лихорадка ауруларына қарсы тұратын вакциналар жатады.

Өлі вакцина- химиялық немсе физикалық әдістермен микроорганизмнің белсенділігін жою, яғни өлтіру жолымен алынады, алтын-ала вируленттілігі күшті және иммуногенділігі жоғары штамдар іріктелініп алып, седан кейін қоздырғышы фенолмен өңдеу арқылы дайындаллоды. Микроорганизмдер инактивацияланғаннан кейін дайындалған препарата химиялық затратмен тазартылады.

Вакцина t = +4+8С температура да сақталуы керек. Бұл топқа мы на препарата кіреді: бөртпе сүзегіне, құтыруға, лептоспирозға, тұмауға, герпеске, тырысқаққа, қу қызбаға, омбылық геморрагиялық қызбаға қарсы препарата.

Химиялық вакциналар - жұқпалы аурулар қоздырғыштарының клеткаларынан немсе олардың бөлшектерінен арнайы химиялық өңдеу жолымен алынған және ерітілген анти гендерден тұрады. Химиялық вакциналар үлкен досада және қысқа мерзімде қолданылады. Қазіргі таңда химиялық вакциналар менингит инфекция сына, тұмауға, обаға, іріңді тері ауруларына қолданылады.

Жасанды вакциналар - бұл препарата жаңа типті. Оларды 2 бағытта қолданылады. - табиғи модельді анти гендердің синтезін құрайтын анти гендердің құрылымы. - препарат аналог тары жоқ жасанды анти гендерді жасау.

Анатоксиндер – ұлы қасиетінен айырылған, бірақ антигендік және иммундық қасиетін сақтаған бактериялардың залалсыздандырылған экзотоксиндері. Анатоксиндерді макроорганизме бірнеше қайта енгізеді. Дифтерияға, сіреспеге, газды гангренаға, ботулизмге, тырысқаққа, стафилококк ты инфекцияларға қарсы анатоксин дер қолданады.

Пассивті иммунитетті қалыптастыратын препарата: - қансарысуы; - иммуноглобулин дер.

Бұл препарата тез әрі қысқа уақытта инфекция дан қорғануды қалыптастырады. Пайда болған иммунитет бірнеше күннен 4–6 аптаға дейін сақталлоды. Қан сарысулары мен иммуноглобулин дер – адам қанынан немсе жануар қанынан бөлініп аллоды. Оларды үлкен досада, тері астаны, тері ішілік не болмаса таймыр ішіне енгізеді. Қан сарысулары көбінесе жануар қанынан дайындаллоды, оларды гетерологиялық деп айтайды. Гетерологиялық препаратады Безредко әдісімен аз мөлшерде бөліп-бөліп енгізеді.

Адам қанынан дайындалса, оларды гомологиялық деп атайды. Барлық доза сын бір мезгілде енгізеді. Гомологиялық препарата қолданғанда иммунитет 6 аптаға созылады, ал гетерологиялық препаратады қолданғанда иммунитет 1-2 аптаға дейін сақталлоды.

Гомологиялық иммуноглобулин дер – күйдіргіге, тұмауға, күлге қарсы, менингитті инфекцияға, лептоспирозға, сіреспеге, стафилококк ты инфекцияға қарсы қолданылады. Гетерологиялық иммуноглобулин дер – сібір түйнемсінде. Гетерологиялық қансарысуы - газды гангренаға, ботулизмге, дифтерияға қарсы қолданылады.

Профилактикалық инфекция аурулары үшін қолданылатын қосымша биологиялық затрат: оған бактериофаг, интерферон жатады. Бактериофагтар көбінесе алтын алу ретінде және ем үшін дизентерия, іш сүзегі, сальмонеллез т. б. ошақтарда қолданылады. Бактериофагтар бактериальды жасушаларды тежейді. Тиімділігі 5-7 күн. Оны тамақтың алтында 30 мл 3% сода ерітіндісімен бірге ішеді.

Ішектік бактериофага бөлінеді: бактериофаг, іш сүзегі, сальмонеллезді, колипротейнді болып бөлінеді. Ашық бактериофага: стафилококк ты, протейнді, емдеу үшін қолданылады.

Интерферон профилактикалық және емдеу үшін вирус ты ауруларды емдеуге қолданылады. Төмен молекулярный термотұрақты белоктардағы вирус тың репликация сын тежейді. Интерферон вибрионға әсер етпейді, тек қана вирустардың репродукция сын тежейді.

Егу түрлері: жоспар бойынша; эпид. көрсеткіштер бойынша.

Жоспар бойынша еголер 2 топқа бөлінеді: а) толық, барлық тұрғандарды его (туберкулезге, полиомиелитке, күлге, көкжөтелге, сіреспеге, қызылшаға, эпид. паротитке, ВГВ-ға қарсы); б) селективті (таңдамалы) – тұрғындардың жекеленген топтарына его: кәсібіне байланысты, эндемиялық және табиғи ошақтарда тұратын тұрғындарға, әскери қызмссеткерлерге (іш сүзегіне, обаға, туляремияға, тырысқаққа, бруцеллезге, лептоспирозға, кене энцефалитіне, Ку қызбаға, күйдіргіге қарсы).

Эпид. көрсеткіші бойынша жүргізіледі: жұқпалы аурулардың енуі мен таралуына қауіп туса; эпид. жағдайы нашар аймақтарға жіберілсе (сары қызба бойынша сәтсіз аймаққа); жұқпалы аурулар ошақтарында; құтыру мен сіреспенің жедел профилактикасы үшін.

Жоспар бойынша его его-профилактикалық күнтізбесі арқылы өткізіледі. Әр мемлекеттің өзінің его-профилактикалық күнтізбесі қолданылады. Мысалы, Ресейде его-профилактикалық күнтізбесіне енгізілген препарата біздің еліміздегідей. АҚШ-та желшешек инфекция сына қарсы еголер бар.

Вакциналарды енгізу тәсілдері: Вакциналардың көбісін тері астаны егеді, ал сорбцияланған препарата бұлшық ссетке егіледі. Вакцинаны жаурынның астаны немсе иықтың жоғарғы және орташа бөліктерінің сыртқы жағына егеді. Жаурын астаны, тері іші тәсілімен вакцинаны екеннен кейін реакциялар аз кездеседі. Вакциналарды бұлшық ссетке енгізу (санның жоғарғы сыртқы бұлшық етінің квадранты на, жамбастың алтынғы сыртқы жағына).

БЦЖ вакцинасын его үшін тері ішілік әдіс қолданылады. Вакцинаны иықтың сыртқы жағына егеді. Препаратты тері ішіне енгізген жердь томпақша панда болады, оның беті лимон қабыршағының сыртына ұқсайды. Егер препарат енгізген жердь томпақша панда болмаса, хонда препараттың тері ішіне емс, тері астаны түскені. Ол дұрыс егілмеген болып саналлоды, оның суық абсцессе айналуы мүмкін.

Тері үстілік әдіс кейбір тірі вакциналарды (туляремияға, Ку-қызбасына, күйдіргіге, бруцеллез, обаға қарсы) кенде және диагностикалық аллергиялық сынамалар жасағанда қолданылады. Вакциналарды аэрозольді түрде қолдансақ аэрозольді (ингаляционды) иммунизация панда болады, бірақ вакцинаны мұрынға тамшы арқылы тамызса тыныс алу жолдарына вакциналардың бөлшектері енеді.

Ғылыми зерттеу барысында коньюктивальды әдіс қолданады, бұл кезде антиген тез ара мұрын қуысына түсіп ауамен өкпеге барады. Мұрын арқылы өлі және химиялық вакциналарды қолданғанда концентрленген вакцинаны қолданады. Мұрын арқылы әдіс көбінесе ревакцинация үшін қолданады. Аэрозольді түрде вакцинация аз уақыт арасында өкпенің жоғарғы тұрақтылығын қалыптастырады, бұл респираторлы инфекциялардың алтын алуда үлкен маңыздылығы бар.

Вакцинаны ауыз арқылы қолданса, әр түрлі инфекцияға қарсы иммунитетті қалыптастыруға болады. Энтеральды вакциналардың төмен реактогенділігі және аз аллергиялық қасиеті бар.

Вакциналардың кері әсерлері Вакциналар көп мүшелер мен жүйелердің функция сына кері әсерлер тигізуі мүмкін. Иммунизациядан кейінгі кері реакциялар 4 типке бөлінеді: вакцина дан кейінгі панда болған, кері реакциялар; вакцинация кезінде жіберілген қателіктерге байланысты болған кері реакциялар; кездейсоқ сәйкестік кезінде панда болатын кері реакциялар.

Вакцинадан кейінгі реакциялар - жалпы және жергілікті болып бөлінеді. Жалпы реакциялар - бұл температураның көтерілуі. Температураның көтерілуіне байланысты реакциялар бөлінеді: төмен (37- 37,5 0 С), орташа (37,6-38,5 0 С), және жоғары (38,5 0 С жоғары). Егуден кейін жергілікті реакциялар инфильтраттың диаметріне байланысты жіктелінеді: реакция төмен (2,5 см), реакцияның орташа күші (5 см), реакция жоғары (5 см жоғары немсе лимфангоит, лимфаденит пен болуы).

Химиялық вакциналарды кеннен кейін аллергиялық реакциялар панда болады. Олар вакциналар кен аумақта гиперемия және ісінумен сипатталлоды, жалпы реакциялар қызбамен, артериальді қысымның төмендеуімен, бөртпелердің панда болуымен, артралгия және т.б. сипатталлоды. Пайда болу мерзіміне байланысты аллергиялық реакциялар бөлінеді: тез арада панда болуы (1 сағат ішінде), кешігіп панда болу (24-48 сағаттан кейін) және аралас.

Вакцинадан кейінгі асқынулар: Вакцинация кезінде тіркелген патологиялық процестер панда болуы мүмкін: вакциналардың запасы төмендесе немсе вакцинацияның ережесін бұзса; созылмалы инфекциялардың қайта асқынулары, сырқаттың білінуімен (ревматизмнің, туберкулездің, созылмалы гепатиттің, нефриттің, созылмалы дизентерияның, бронхиальді астманың) қайта асқынулары; вакцинация қалыптастырған интеркурентті инфекциялардың қосылуы; организмнің реактивтілігінің ерекшеліктері.

Ең жиі кездесетін вакциналардан кейінгі асқынулардың 3 тобы бар: токсикалық, аллергиялық реакциялар және нерв жүйесінің бұзылуымен және аллергиялық сипаты бар бұзылуына байланысты. Осы реакциялар кейбір жағдайда өлімге әкелуі мүмкін.

Сорбцияланған вакциналарды қабылдағанда кейбір кезде инфильтраттар, стерильді абсцестер панда болады, ал егерде эндогенді немсе экзогенді жолмен аумаққа іріңді флора енсе іріңді абсцестер, флегмона, рожа панда болуы мүмкін. Туберкулезге қарсы вакцинаны тері ішілік тәсілмен енгізсе, инфильтраттар, суық абсцестер, лимфаадениттер панда болады.

Аллергиялық асқынуларына жатады: полиморфты дақтар, Квинке ісігі, артралгия, жалпы аллергиялық реакциялар және анафилактикалық шок. Аллергиялық реакциялар жиі вакциналарды екінші рет енгізсе панда болады, ал препаратты бірінші рет енгізсе панда болған реакциялар парааллергиялық білінуімен сипатталлоды ("жалған аллергия"). Неврологиялық асқынулар орталық нерв жүйесі (энцефалит, менингоэнцефалит және т.б.) және шссеткері нерв жүйесі (мононеврит, полиневрит, полирадикулоневрит т.б.) зақымдалса панда болады.

Клиникалық барысында неврологиялық асқынулардың екі типі анықталған: 1.қысқа қалтырау ұстамалары; 2. энцефалитке ұқсайтын синдром есінен тану, ұзақ қалтырау, ауыр ағыммен, қалдық көріністерімен, кейбір кезде өліммен аяқталлоды.

Аллергиялық асқынулардың алтын алу үшін егоге анафилактикалық реакциялары туралы анамнез жинау керек, гетерологиялық белокқа егоді қабылдау адамның сезімталдығын анықтайды, антигистаминді препаратады енгізеді және т.б. Вакцинадан кейінгі кезеңде еңбектің жеңіл режимін сақтау керек, жақсы тамақтану және егоді қабылдаған адамдарды жұқпалы аурулармен қатынасты болдырмау керек.