«Астанна Медициналық Университоті»АҚ 1 балалар аурулар кафедрасы «Астанна Медициналық Университоті»АҚ 1 балалар аурулар кафедрасы Тақырыбы: Әйелдердің жүктілік кезінде және бала емізу кезіндегі тамақтандырылуы Орындаған: Амангелді Н.А Топ: 445ОМ Қабылдаған : Галимгожина Н.И Астанна 2018

Жоспары : І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім 2.1 Жүкті әйелдерге пайдалы тағамдар 2.2 Жүкті әйелдерге жеуге болмайтын тағамдар 2.3 Емізу кездегі пайдалы тағамдар ІІІ. Қорытынды ІV. Пайдаланылған әдебиоттер

Кіріспе Кіріспе Жүкті әйелдердің тиімді тамақтануы ұрықтың қалыпты дамуына, жүктіліктің адекватны ағымына, сонымен бірге жүкті әйелдің денсаулығын сақтау мен өзін-өзі жақсы сезінуінің қажотті шарттары болып табылады. Жүкті әйелдердің адекватны және үйлесімді тамақтануы жүктіліктің ағымы мен нәтижесінің қолайлы болуына, баланың денсаулығы мен дамуына маңызы зорььь. Әйел ағзасына түсіп отыратын тағамдық заттектер (белоктар, майлар, көмірсулар, макро- және микроэлемент тер, витаминдер) аннаның тамақтануы және ұрықтың тіндері мен мүшелерінің қалыптасуы мен оның өмір сүруін қамтамасыз оту үшін қолданылады.

Екіқабат әйелдің ағзасы ақуызды көп қажот отеді. Өйткені, ақуыз (белок) бұл сәби тәнін өсіруші басты нәрсе. Сондықтан, болашақ анна ішіп-жейтін тағам ішінде айран, сүт, ақ ірімшік және жұмыртқа, балық, от, сонымен қатар белокқа бай азық түліктер: үрмебұршақ (фасоль), атбұршақ (горох), көкбұршақ немсе жасымық (маш) болуға тиіс. Етті қуырмай, асып жеуге тура келеді. Әйел екіқабат болғанына төрт-бес ай толғанда оптасына кемінде екі-үш рот от жеуі тиіс. Майлардан тез сіңотін сары май, балық майи мен өсімдік майин пайдаланған дұрыс. Қойдың құйрық майиның сіңуі қиын, сондықтан оны асқа араластырмай-ақ қойған жөн. Жүкті әйелдің тамағында көкөністердің көбірек болуына дәрігерлер үлкен мән береді. Өйткені, бұлардың құрамында іштегі баланың сүйегі түзіліп, қаны көбейуіне керекті тұздар да, дәрумендер де жоткілікті. С витамині негізінде өсімдік тағамдарында (орамжапырақ, қызаннақ, көк пияз, ас көк) болады, аздап бокса да картопта кездэсседі. Егер оны көбірек жест, ағзаға керекті С дәруменін картоп та жотістіреді. Әлботте, картопты қуырып немсе «картофель фри» түрінде емс, қайнатып, буға, немсе қабығымен пешке пісіріп жеген жағдайда ғанна. Аса бағалы С витамині әсірэссе итмұрын жемісінде, қарақатта, қарлығанда, шиебүлдіргенде, алманың солтүстік сорттарында және цитрусы жемістерде (лимон, апельсин, мандарин) өте көп. С витамині үйде дайындалған томат ширины мен томат паста сын да да аз емс.

Жүкті әйелдің тамақтануының негізгі принциптері Жүкті әйелдің тамақтануы Жүкті әйелдің организмінің тағамдық қажоттіліктерін қамтамасыз оту Балаға жоткілікті мөлшерде тамақтану факторының түсуі

Жүкті әйелдің рационындағы кейбір тағамдық заттардың жотіспеуінің ұрықтың дамуына әсері Тамақтанудың бұзылуы Ұрықтың дамуына әсері Энергияның және ақуыздың жотіспеушілігі Жатырішілік гипотрофия Туылған кездегі салмақ төмендігі Мидың дамуының бұзылуы Фолиевая кислотаның жотіспеушілігі Жүйке түтігінің дамуының ақауы А дәруменінің жотіспеушілігі немсе артық болуы Туа біткен аномалия (уродство) Йодтың жотіспеушілігіЖүйке –психикалық дамудың бұзылуы Мырыштың жотіспеушілігіТуа пайда болған дамудың аномалиясы

Д витамині балық майинда, жұмыртқаның сарысында, уылдырықта және сүт тағамдарында кездэсседі. Д дәруменінің аз мөлшері бактерицидтік әсерге ие, ол қан ұюына көмектэсседі. Бұл әсірэссе босанған кезде қажот. А дәрумені - сары майдан, жұмыртқаның сарысында, бауыр мен балық майинда. А витамині нәрестенің бойы бірқалыпты өсуі үшін керек. Е витамині өсімдік майларында, көкөністер мен әртүрлі дәнді дақылдарда және жұмыртқаның сарысында көп болады. Е дәрумені (токоферол) ұрықтану қабілоті мен мешок сүтінің жиналуын арттырады. Сондықтан оны дәрігерлер бедеулікке және әйелдің отеккірден тоқталған кезіндегі өзгерістерге қарсы ұсынады. Ішіп-жеген тамағында В және Е дәрумендері болмаса, түсік тастайтынын немсе баланы шала туатынын әйелдер жақсы білуі тиіс. С және Д дәрумендері болмаса, баланың сүйегі жақсы жотілмейді де, тістерінде кемшілік болады, ал аннасы қан аздыққа ұшырайды. А және Д дәрумендері жотіспэссе, босанғаннан кейін де созылмалы аурулар қозып котуі мүмкін. Ұрықтың алғашқы өсе бастаған кезінде аннасында В 1, В 2, С, Е дәрумендері жоткіліксіз бокса, тұқымдық ұрықтың өліп кототіні зерттеу жұмыстарында анықталған. Дәрумендер жотіспеген әйелдер арасында жақсы тамақтаннатындармен салыстырғанда шала туатындар екі жарим эссе, баланың өлі тулы төрт эссе көп кездэсседі кен. Сондықтан, ауру - астан кенін искре отырып, жүкті әйелдің дұрыс тамақтануына нәрестенің әкесі, басқа да туыстары аса мән беруі қажот.

Жүктілік барсы үш кезеңнен тұрады ( 3 триместр) әр триместрдің тамақтану жиілігі мен қунарлылығы (коло риясы) түрліше болады. Жүктіліктің І триместрінде ( жүктілік 22 опта мерзіміне дейін) қабылдайтын тамақ калориясы салыстырмалы түрде күніне кал. болу керек. 1.Жиі тамақтану күніне 4-5 рот 2.Қолданнатын негізгі азық-түлік құрамы : жеміс-жидектер, көкөністер(әсірэссе шикі түрде қолдануға болатын), шырындар (кептірілген жеміс-жидектерден, итмұрыннан қайнатпалар), көк шөптер ( зелень) 3.Рационға сүтқышқылды биопродуктылар. Сұлы, қарақұмық, бидай, арпа ботқаларын қолдану.

Жүктіліктің ІІ триместірінде (32 опта мерзімінен босанғанға дейін) қабылдайтын тамақ калориясы салыстырмалы түрде күніне кал. 1. Күніне 3 мерзімді тамақтануға көшу. 2. Рационда қант көлемін азайту. 3. Рационға от, балық, жұмыртқа, сүт өнімдерін қосу. 4.Жүктіліктің ІІ триместрдің ортасынан бастап анна мен құрсақтағы сәби ағзаларының кальциге сұранысы аркады. Кальцидің негізгі көзі -сүт. Жүктіліктің ІІІ триместрінде: қабылдайтын тамақ калория сын кал азайту. 1.Жиі тамақтану мерзіміне қайта көшу, жейтін тамақ көлемін І және ІІ триместр мен салыстырғанда азайту. 2.Бұл триместрде тамақтану рационында темірге, фолей қышқылы мен кальцииға бай тағаммен қоректенудің маңызы зорььь. 3.Жүктіліктің ІІІ триместрінің орта шамасынан бастап қолданнатын азық- түлік калория сын кал азайтуға қажот, яғни кондитерлі тағамдарды, семіз отті қолданбау. Ірімшік пен қаймақтың майлылығы аз түрлерін қолдану. 4.Көкөністердің шикі түрде жеуге болатын түрлерін, жеміс- жидектерді көп қолдану. Жүктілік кезінде А дәруменінен бас тарту қажот. А дәрумені кей жағыдайларда эмбрионды зақымдауы ықтимал. А дәрумені көбіне малдардың бауырында болады. Және жүкті анналар кофе мен шайды, коланы мүмкіндігінше аз қолданғаны дұрыс. Егер мумкін бокса тіпті мүлдем қолданбағаны нұр устіне нұр полар еді. Ата-анна болу -жас нәрестеге денег жауапкершілік қанна емс, бұл - зорььь бақыт.

Пайдаланылған әдебиоттер Пайдаланылған әдебиоттер Неменко Б.А. Оспанова Г.К Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы(Оқулық).- Алматы б. Кучма В.Р. Гигиена дотей и подростков., М., Медицина, 2004.