Мактаб психолог лари ва ҳамширалари беляши заур бўлган тиббий-психология билим ва кўникмалар Проф. ИБОДУЛЛАЕВ Зарифбой Ражабович Тошкент тиббиёт академияси, тиббий психолог Проф. ИБОДУЛЛАЕВ Зарифбой Ражабович Тошкент тиббиёт академияси, тиббий психолог Тошкент шахри, сентября 2019 йил © Z.Ibodullaev. © Маъруза

Ёритиладиган асосий муаммолар 1 Ўқувчи-ёшларга нема ҳавф солмоқда? 2 Тиббий психология асосларини билиж нақадар заур? 3 Мактаб ёшида қандай руҳий оғижлар кўп учрамоқда? 4 Мактаб психологи ва ҳамшираси қандай фильм ва кўникмага ига бўлижлари керак? © Z.Ibodullaev. ©

Муаммо ўта долзарб Бугунги глобаллашув таврида ўқувчи- ёшларимиз ижтимоий, айниқса дистанционноно кўриниждаги ижтимоий таҳдидлар остуда қолмоқда. Бундай таҳдидлар уларнинг руҳий камол топижига жидкий салбий таъсир кўрсатаётгани сир эмас. Педагог ва психологлар ўқувчи-ёшларни атрофда бўлаётган салбий таъсиротлардан асраши мамкин, бироқ уларни дистанционноно кўриниждаги ижтиомий таҳдидлардан асраши анна мушкул бўлмоқда.

Кимга қийин? Бугунги кунда инг ката масъулият мактаб психолог лари зима сига тушмоқда. Улар нафақат педагогик психология, балки социал ва тиббий психология асослари бўйича етарли даражада фильм ва кўникмаларга ига бўлижлари лазим. Чунки вазият шунт тақозо этмоқда.

Яқин тарихга бир назар Тарбия без учун ё ҳаёт, ё мамот, ё нажот, ё ҳалокат, ё солдат, ё фалокат масаласидир Абдулла Авлоний Тарбия без учун ё ҳаёт, ё мамот, ё нажот, ё ҳалокат, ё солдат, ё фалокат масаласидир Абдулла Авлоний ( ) Абдулла Авлоний ( ) © Z.Ibodullaev. ©

Тиббий психология асосларини билиж керак Мен тиббий психология асосларини билиж мактаб психолог лари учун нақадар заурлиги ва бунда айнан немаларга эътибор қаратиж заурлиги ҳақида сўз юритмоқчи едим. Нима учун тиббий психологияни билиж заур. Маълумки, тиббий психология мумий психологиядан фарқли ўлароқ, бемор кижи психология сини ўрганади.

Мактаб ёшидаги психология оғижлар ва руҳий бузилижлар 1 Гипердинамик синдром 2 Болалар неврозы 3 Ўсмирлар депрессия си 4 Агрессия ва психоз 5 Ўсмирлар суициде © Z.Ibodullaev. ©

ГИПЕРДИНАМИК СИНДРОМ ШУ ҚАДАР КЎПМИ?

Гипердинамик синдром – бу касаллик. Ҳалқаро тиббий таснифларда алоҳида руанда кўрсатилган. Мактаб ёшидагиларда учрайдиган бу касалликни бутан дунёда тиббий (клиник) психологлар даволашади. Мен Асаб ва руҳият номли китобимда бу синдром небе бош бола синдром деб номлаганман. ГИПЕРДИНАМИК СИНДРОМ

БОЛАЛАР НЕВРОЗИ КЎПАЙГАН Аслида каталарда учрайдиган ушбу касаллик, болалар ва ўсмирлар орасида отбора авж олмоқда. Бизда невроз ни ҳамон невропатолога даволаётган бўлса, ривожланган ҳориж давлатларида бу муаммо билан, со сан, тиббий (клиник) психологлар шуғулланижади. © Z.Ibodullaev. ©

БОЛАГА МЕҲР БЕРИНГ! Изоҳга ҳожат йўқ!

Кейинги муаммо – бу ўсмирлар депрессия си! Ёшлар депрессия си – жуда ката психосоциал муаммо! Депрессия оғир касаллик. Албатта бу касаллик ўсмирл ўзини шахс деб ҳисоблаб бошлаганидан бошлаб ривожланиб боради. Унинг келиб чиқижига мактаб ва оиладаги носоғлом муҳит, яъни болага эътиборсиз от а-она ларссон и ошиб бораётгани, ўқитувчининг ўз ўқувчисига нисбатан адолатсизлиги ва камситилижи, рағбатнинг йўқлиги, ўқувчиларнинг бой ва камбағалга табақаланиб бораётгани, каталар орасидаги ёлғоннинг авж олаётгани ва ҳк.

Ўсмирлар агрессия си Агрессия – ўта оғир патология ҳолат. Сабаби – юқорида кўрсатиб ўтилган омиллар! Ўсмирлик агрессия си ва психоз – бугунги кунда ўқувчи-ёшлар орасида авж олби бораётган пичоқбозлик ва турки қотилликлар кўпайижига ундаги тажовузкорлик сааб бўлмоқда. Мобил телефон туфайли укусини ўлдирди, ноутбук олби қўйгани ониани ўсмир юқори қаватдан ирғитиб юборди.

Ўсмирда психоз ўта ҳавфли! Психоз белгилари: Аффектга тез-тез тушади; Доимо агрессив ҳолатда юради; Қасд қилижга, ўч олижга мобил бўлади; Бировга даров тан жароҳати етказади ёки ўлдириб қўяди; Жуда эгоист бўлади, ўзини якши кўради; Ака-укуси ва от а-она сига бешавқат бўлади. Психоз белгилари: Аффектга тез-тез тушади; Доимо агрессив ҳолатда юради; Қасд қилижга, ўч олижга мобил бўлади; Бировга даров тан жароҳати етказади ёки ўлдириб қўяди; Жуда эгоист бўлади, ўзини якши кўради; Ака-укуси ва от а-она сига бешавқат бўлади.

Ўсмирлар орасида суицид ёшда суицид саабчиси – бу депрессия. Суицид муаммоси – бир қанна психолог мутахассислар биргаликда ечадиган муаммо. Битта касб игаси уни бартараф эта олмайди. Суицид муаммосини ечижда ҳар кимнинг ўз вазифаси бор: педагог – якши таълим-тарбияга урғу береди, психолог – характер даши психология оғижларни бартараф этажи, тиббий психолог депрессия ни коррекция қилади, психиатр – агрессия ва психозни даволайди. Демак, ушбу муаммо – барчамизга тегижли!

Суицидни олдини оладиган 4 мўжиза! Илм Дунёни тўғри англайди Меҳнат Ҳаёт қадрига етади Спорт Руҳ ва танина чиниқтиради Эътиқодли, садоқатли ва диёнатли қилади Дин

Суициднинг 4 душманы СПОРТИЛММЕҲНАТДИН

Суицид профилактика си пирамидами Суицидолог Психиатр Тиббий психолог ва психотерапевт Социал психолог Умумий психолог ва педагог

Нима қфильмоқ керак? Муаммолар ечими немада? Нима қфильмоқ керак? Муаммолар ечими немада?

Мактаб психологи ва тиббий ҳамширалар қуйидагиларни беляши керак: Гипердинамик синдром, болалар неврозы, ўсмирлик агрессия си, депрессия ва психозларга олби келувчи этиология омиллардан ва ушбу касалликларнинг клиник белгиларидан воқиф бўлиж; Ушбу касалликларда қўлланиладиган психология тестлардан воқиф бўлижи, уларни интерпретация қила олеши, тест ларва бошқа тиббий текширувлар натижасига таяние психология соғлом ва носоғлом гуруҳларга ажратиж; Ўқувчиларнинг тиббий-психология саломатлиги акс этган электрон база яратиж ва унинг мониторинг и ни олби борис. Ушбу маълумотларнинг конфеденциаллигини таъминлаш. Гипердинамик синдром, болалар неврозы, ўсмирлик агрессия си, депрессия ва психозларга олби келувчи этиология омиллардан ва ушбу касалликларнинг клиник белгиларидан воқиф бўлиж; Ушбу касалликларда қўлланиладиган психология тестлардан воқиф бўлижи, уларни интерпретация қила олеши, тест ларва бошқа тиббий текширувлар натижасига таяние психология соғлом ва носоғлом гуруҳларга ажратиж; Ўқувчиларнинг тиббий-психология саломатлиги акс этган электрон база яратиж ва унинг мониторинг и ни олби борис. Ушбу маълумотларнинг конфеденциаллигини таъминлаш.

МАКТАБ ЎҚУВЧИЛАРИ ОРАСИДА ҲАВФЛИ ГУРУҲЛАРНИ АЖРАТИШ КЕРАК Ҳавф-катар гуруҳи бўйича мактаб ўқувчиларини А (ҳавфсиз), В (хавфли), С (ўта ҳавфли) гуруҳларга ажратиж ва ҳар бир гуруҳ билан индивидуал ижлаш механизм мини ижлаб чиқиж. Агрессия, психоз ва депрессия ҳамда суицидга мобил ўқувчилар аниқланганлар алоҳида рўйхатга олинижи ва улар билан ижлашни алоҳида молиялаштириж масаласини кўтариж; Ўқувчи ёшларнинг нафақат психология, балки тиббий саломатлигини ҳам биргаликда сақлаш, профилактика ижларини кинг йўлга қўйиж, бу борода мусиқа ва спорт залларидан унумли фойдаланижни кинг йўлга қўйиж заур. Қизларнинг тиббий-психология саломатлиги бўйича алоҳида дастур ижлаб чиқиж, балоғат ёшига етган қизларнинг женский ва руҳий саломатлигига аид замарали психопрофилактик ва психогигиеник дастурлар яратиж ва бу борода грант лойиҳаларини ижлаб чиқиж лазим. Ҳавф-катар гуруҳи бўйича мактаб ўқувчиларини А (ҳавфсиз), В (хавфли), С (ўта ҳавфли) гуруҳларга ажратиж ва ҳар бир гуруҳ билан индивидуал ижлаш механизм мини ижлаб чиқиж. Агрессия, психоз ва депрессия ҳамда суицидга мобил ўқувчилар аниқланганлар алоҳида рўйхатга олинижи ва улар билан ижлашни алоҳида молиялаштириж масаласини кўтариж; Ўқувчи ёшларнинг нафақат психология, балки тиббий саломатлигини ҳам биргаликда сақлаш, профилактика ижларини кинг йўлга қўйиж, бу борода мусиқа ва спорт залларидан унумли фойдаланижни кинг йўлга қўйиж заур. Қизларнинг тиббий-психология саломатлиги бўйича алоҳида дастур ижлаб чиқиж, балоғат ёшига етган қизларнинг женский ва руҳий саломатлигига аид замарали психопрофилактик ва психогигиеник дастурлар яратиж ва бу борода грант лойиҳаларини ижлаб чиқиж лазим.

Юқори ташкилотлар немага эътибор қаратижи керак? Бу борода олби борилаётган барча ижлар давлат томонидан етарли даражада маблағ билан таъминланижи керак, мактаб психолог лари ва ҳамширалари маошларини кескин ошириж, уларни иж самарасига қараб рағбатлантириб туриж, мактаб психологи статусини кўтариж, уларни заур адабиётлар ва методик кўрсатмалар билан таъминлаб туриж ҳам ўта долзарб муаммодир.

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!