Сочиненэ тхын Ф.Решетниковым и «Аргуэру т1у» сурэтымк1э Къулъкъужын Ипщэ курыт еджап1э 1-м 6-нэ классым щек1уэк1а урок- зэ1уха Егъэджак1уэр: Къуэщ1ысокъуэ М. Б. 1

2 1. Художникым теухуа псалъэ 2. Сурэтым и тхыдэр. 3. Сурэтым щытлъагъур зэпкърыхын. 4. Сурэтым и мурадыр къэпщытэн. 5. Сочиненэм и план зэхэгъэувэн. 6. Сурэтым тегъэпсэлъыхьын еджак1уэ зыт1ущ. 7.Сочиненэр тхын.

3 Урыс художник ц1эры1уэ Фёдор Павлович Решетников 1906 гъэм къалъхуар зэрысабийрэ сурэт щ1ыным дихьэхырт. Иджыри студенту Москва дэт художественнэ институтым щыщ1эсам ар «Челюскин» кхъухьышхуэм ису псым щытетам сурэт ц1ык1у куэд ищ1ащ. Нэгъуэщ1 ц1ыху куэд игъусэу ар мылым къытенэхэри ди летчик л1ыхъужьхэм кърагъэлауэ щытащ.ик1и Щ1ышхуэм къэк1уэжа нэужь сурэт куэд Арктикэм теухуауэ ищ1ауэ щытащ.

4 Хэку зауэшхуэм и зэманым зауэм щы1ащ, Севастополь зыхъумахэм ящыщщ, Кърымыр хуит къэзыщ1ыжахэм яхэтащ.Зауэр иуха нэужь ф1ыуэ илъагъу и лэжьыгъэм пэрыувэжащ. Решетниковым и сурэтхэм нэхъыбэу зытетхыхьар, къыщигъэлэгъуар сабийхэращ. Абы и сурэтхэу «Прибыл на каникулы», «За мир», «Переэкзаменовка», «Опять двойка!» жыхуи1эхэр ц1эры1уэ хъуащ, куэдым яц1ыху. Брюссель щек1уэк1а дунейпсо гъэлъэгъуэныгъэм а сурэтхэм дыжьын медаль къыхуагъэфэщащ.

5

6

7 Щхьэ хъурей сырыху ц1ык1ущ, 1упэ хъурей ц1ык1ущ,нэщхъейщ; япэу узы1уплъэр мы щ1алэ ц1ык1урщ; зи блынхэр щ1ыху-хужьыфэу щыт пэшым ибгъумк1э хэлъ щхьэгъубжэм къыдидз нэхур щ1алэ ц1ык1ум къытредзэ; Пэшым щ1эс псори зэплъыр а щ1алэ ц1ык1уращи сурэтым еплъым занщ1эу и нэр зытехуэр аращ; Нэк1у хъурейщ,щ1ы1эм къызэщ1игъэплъауэ и нэк1ущхьэхэр плъыжьщ, Сурэтым къищ нэхъыщхьэр

Т 8 Щыгъыныр:щ1ымахуэ бэлъто пщамп1э хуабэ телъу, бэлъто щ1агъым школ фащэ къыщ1ощ, гъуэншэдж щ1ыху-ф1ыц1афэ щыгъщ; ботинкэ ф1ыц1ит1 зэрылъыгъри болъагъу; И щытык1эр: и п1эм ижыхьащ, апхуэдизк1э и гум щ1ыхьащи и п1эм ик1ыфкъым; щытщ, и шхьэр ехьэхауэ, зыми емыплъыфу; И нэгур: нэщхъейщ, къуаншагъэ зэрищ1ар къыбощ1э, и нэхэр къыхуэ1эткъым, иджыпсту къыщиудынущ жып1эу щытщ. тхылъылъэр: жьы хъуащ, зэпкъроху жып1эну, хэт ищ1эрэ 1эжьэу кърежэхауэ къыщ1эк1ынщ. Щ1алэ ц1ык1ум

9 анэр Шэнтым тесщ, и 1ит1ыр и куэщ1ым илъу, зыри жимы1эми, игу къызэреуэр и нэгум къищу; ; и щыгъыныр: пл1э тхьэмбылыфэрэ к1э ф1ыц1эрэ, к1эпхын плъыжь 1улъым занщ1эу гу лъыботэ; Художникым къигъэсэбэпа плъыфэхэм анэм и гуауэр къыбгурагъа1уэ.

10 И шыпхъур Мыр и дэлъхум зэремыщхьым занщ1эу гу лъыботэ:зэщ1экъуащ,, пионерский галстук дэлъщ; И плъэк1эмрэ и щытык1эмрэ къыбгурагъа1уэ къэхъуар жагъуэ зэрыщыхъуар. Сыт уэ уэтщ1энур жи1э хуэдэ и дэлъхур игъэкъуаншэу йоплъ. Ф1ыуэ зэреджэр и щытык1э псоми къагъэлъагъуэ.

11 Пэш к1уэц1ыр Пэшыр къабзэу зэлъы1ухащ, нэхущ; Ст1олым ст1олтепхъуэ хужьыфэ тепхъуащ, лъэгум алэрыбгъу илъщ, сыхьэтышхуэ блыным ф1элъщ; Адэк1э пэш зэри1эр болъагъу, блыным картэ ф1элъщ, щхьэгъубжащхьэм унэм щагъэк1 удзхэм щыщ тетщ.

12 Сурэтым къи1уатэ гупсысэр Т1у къэпхьыныр гуф1эгъуэкъым – аращ сурэтым и гупсысэ нэхъыщхьэр. А гупсысэр художникым полотном къыщигъэсэбэпа фигурэхэмк1э къыдгурегъа1уэ, (композиция), Сурэтым итхэм я нэгум къищымк1э, колорит (плъыфэ) къигъэсэбэпахэмк1э.

13 сочиненэм и план 1.Хэзыгъэгъуазэ.Художникым теухуа псалъэ. 2.«Щ1агъуэкъым т1у къэпхьыну!» Сурэтым и зэхэлъык1эр. 3.Л1ыхъужь нэхъыщхьэр: И ныбжьыр,и теплъэр; И щыгъыныр; И щытык1эр; И тхылъылъэр. 4.щ1алэ ц1ык1ум и анэр,и теплъэр, гукъыдэжыр. 5. Адрейхэр : И шыпхъур; И къуэш нэхъыщ1эр хьэр. 6.Пэш к1уэц1ыр. 7. «1ейщ т1у къэпхьу унэм укъэк1уэжыну!» - сурэтым и гупсысэ нэхъыщхьэщ. 8.Сурэтым дызыхуигъасэр, дызригъэгупсысыр.

Т.Н.Самсонова14

&pid=72http://maslovka.org/modules.php?name=Content&pa=showpage &pid=72 ИСПОЛЬЗОВАННЫЕ РЕСУРСЫ

16