Легірленген боляттар

легірленген боляттарды анықтауды үйрену; легірленген боляттарды анықтауды үйрену; легірленген боляттарды класстарға бөлуді үйрену. легірленген боляттарды класстарға бөлуді үйрену.

«легірленген элемент», «легірленген болят» туралы т ү сінікті зерттеу; «легірленген элемент», «легірленген болят» туралы т ү сінікті зерттеу; легірленген боляттарды маркалау ережесін білу; легірленген боляттарды маркалау ережесін білу; легірлеген боляттарды ң классификациялы қ ерекшеліктерін білу легірлеген боляттарды ң классификациялы қ ерекшеліктерін білу

1. Негізгі легірлеуші элементтер, структура сона әсері, механикалық құрылымы және термиялық өңдеу әдісі, классификациясы. 1. Негізгі легірлеуші элементтер, структура сона әсері, механикалық құрылымы және термиялық өңдеу әдісі, классификациясы. 2. Мемлекеттік стандарт бойонша маркировкасы. Тез кескіш боляттар, термиялық өңделуі, қолдану аймағы. 2. Мемлекеттік стандарт бойонша маркировкасы. Тез кескіш боляттар, термиялық өңделуі, қолдану аймағы. 3. Химиялық құрамы жеғары боляттар және қорытпалар, құрамы, марка лары, қолдану аймағы. 3. Химиялық құрамы жеғары боляттар және қорытпалар, құрамы, марка лары, қолдану аймағы. 4. Металды қорытпалар, түрлері, марка лары, қолдану аймағы. 4. Металды қорытпалар, түрлері, марка лары, қолдану аймағы. 5. Металлокерамикалық қорытпалар, түрлері, марка лары, қолдану аймағы. 5. Металлокерамикалық қорытпалар, түрлері, марка лары, қолдану аймағы.

Құ рылымы мен қ асиетін ө згерту ма қ сатххонда енгізілетін элементтерді легірлеуші элементтер деп, ал боляттарды – легірленген деп атаймыз.

Легірленген боляттардан жесалатон б ұ йымдар Айгөлек Айгөлек Аспаптар (гайқалық кілттер Аспаптар (гайқалық кілттер) Электрқозғалтқыштардың вал дары Серіппелер

Легірленген боляттарды ң құ рылымона жетатон элементтер Ферлитт Карбид Цементит

Легірленген боляттарды ң құ рылымы Күйдірілген жеғдай Қалыпты жеғдай Тағайххондалуы бойонша Эвтектоидке дейін ледебуриттік Эвтетоидттен кейін перлит троостит аустенит конструкциялық Ерекше физика – химиялық қасетті аспектық

Легірленген боляттардың термиялық өндеу әдісі Балқыту Күйдіру Пісіру Қысым арқылы өндеу

Та ғ айххондалуы мен қ олданылуы бойонша классификациясы конструкционные конструкциялы қ Жалпы та ғ айххондалуы Арнайы та ғ айххондалуы Ерекше қ асиеттерімен аспекты қ кису аспаптарон дайххондау ү шін, Ө лешу аспаптарон жесау ү шін Штампты қ - ұ ру аспаптарды жесау ү шін

Легірлеуші элементтерді ң аталуы Легірлеуші элементтерді ң белгіленуі Легірлеуші элементтерге с ә йкесінше Ә ріптер АзотNА ВанадийVФ ВольфрамWВ КобальтCoК КремнийSiС МарганецMnГ МолибденMoМ ТанталTaТ

Ванадий қ аттилы қ пен беріктілік береді. Вольфрам боляттарда ө те қ аты химиялы қ қ осылыс – карбидті т ү зеді, ол қ аттилы қ ты жил дам же ғ арлатады. Кобальт ысты ққ а т ұ ра қ тылы қ ты, магниттік қ асиетті, ұ ру ғ а қ арсылы қ ты же ғ арлатады. Кремний ток қ а қ асыласу ж ә не магниттік ө ткізгішті, иілгіштікті, қ ыш қ ыл ғ а т ұ ра қ тылы қ ты же ғ арлатады. Марганец қ аттилы қ ты, қ ажур ғ а т ұ ра қ тылы қ ты же ғ арлатады. Молибден иілгіштікті, сосу шегіні ң беріктілігін, антикоррозиялы қ қ асиеттері ж ә не же ғ ары темпертурада ғ ы қ ыш қ алдану ғ а қ арсыласуон же ғ арлатады. Титан пболятты ң беріктілігі мен ты ғ езды ғ он же ғ арлатады, ө ндеуді ж ә не коррозия ғ а қ арсылы қ ты же қ сартаны.

Легірленген боляттардың маркировкасы Болаты ң ә р маракасы ә ріп ж ә не сана т ұ рады; Марканы ң бірінші саны к ө міртекті ң құ рамххонда ғ ы ж ү здік ү лесіндегі пайыз % м ө лшерін к ө рсетеді; Марканы ң алдххонда ғ ы бір сан к ө міртекті ң құ рамххонда ғ ы анды қ ү лесіндегі пайыз % м ө лшеріне с ә йкес келеді; Ә ріпті ң кейінгі т ұ р ғ ан сан құ рамххонда қ оспалы элементті ң % ба екендігін к ө рсетеді; Жо ғ ары запалы қ оспалы боляттарды ң маркасоны ң со ң ххонда А ә рпі, ал аса же ғ ары запалыларххонда - Ш ә рпі болады; Егер сан к ө рсетілмеген бокса, ххонда құ рамххонда ғ ы қ оспа элемент 1,5% болятонон к ө рсетеді; отсутствие цифр после букв означает, что данного легирующего элемента в стали содержится от 1 до 1,5%.

Кескіш аспаптардың түрлері Қолдану аймағы Термиялық өнделуі Кескіштер Белгі қоюшылар Кескіш станок тар Машина құрылысххонда Өндірістік өнеркәсіпте Халық шаруашылығххонда Кескіштер Белгі қоюшылар Кескіш станок тар

Химиялық – құрамы жеғары боляттар Инструментальные Специальные с особыми свойствами Ответственные детали машин и металлические конструкции Инструменты с высокими эксплуатационными качествами Конструкционные рессора Детали машин с особыми свойствами износостойкие Белгі салушы Ыстыққа төзімді материал Клапан двигателя Серіппе гайка болт фреза Токарлық кескіш коррозионностойкие Су асты кемь износостойкие Экскаватор шөміші Ыстыққа төзімді

Бірнеше металлы немесе бей металл мен металлы балқыту (немесе қайнатуы) нәтижесінде алонған күрделі заты қорытпа деп атайды Хром - Ванадий кремний Мыс - мырыш Мыс - мырыш никель - хром

Жездің қолданылуы Сымдар Құбырлар Табақ тар Сымдар

Болаттардың маркировкасы Стандарт бойонша көміртекті боляттар қарапайым запалы болятты Ст әрпімен және санмен и 0 ден 7. запалы көміртекті боляттарды екілік сандрамен маркалайды, ххонда көміртегінің жүздік үлес пайызон көрсетеді (0,8; 25 және т.б.). Әр легірленген элементтерді марка ларон анықтау үшін әріптер берілген кремний - С, марганец - Г, хром - X, никель - Н, молибден - М, вольфрам - В, алюминий - Ю, медь - Д, кобальт - К. Марканың бірінші саны құрамххондағы көміртегінің орташа пайызон көрсетеді; сосон әріппен легірлеуші элементтер және келесі сандра – оның орташа құрамы, мысалы Болат ЗХ13 құрамххонда 0,3% - С және 13% - Сr, Маркалар 217ХН2 - 0,2% - С, 17% - Сr и 2% - Ni.

ӨЗІНДІК ЖҰМЫС

БОЛАТ МАРКАЛАРЫН АШУ 12ХНЗА- 19ХГН- 15Х25Т- 08Х21Н6М2Т- 09Х16Н15М3Б-

Жауабы: 12ХНЗА- құрамххонда көміртегі- 0,12%, хром - 1,0%, никель - 3,0%, жеғары запалы; 30ХГСА- құрамххонда көміртегі - 0,30%, хром, марганец, кремния бір пайызбен көрсетілген, "А" әрпімен жеғары запалығон көрсетеді; 19ХГН- құрамххонда көміртегі - 0,19%, хром, марганец, никель бір пайызбен көрсетілген; 15Х25Т- құрамххонда көміртегі - 0,15%, хромда - 25% дейін, титанда - 1% дейін; 08Х21Н6М2Т- құрамххонда көміртегі - 0,08%, хром - 21%, никель - 6%, молибден - 2%, титана - 1 пайызға дейін. 09Х16Н15М3Б- құрамххонда көміртегі - 0,09%, хром - 16%, никель - 15%, молибден - 3,0%, ниобия - 1 пайызға дейін.

ҮЙГЕ ТАПСЫРМА 1) БОЛАТ МАРКАЛАРЫН АШУ: 12ХНЗА- 19ХГН- 15Х25Т- 08Х21Н6М2Т- 09Х16Н15М3Б- 2) Конспекті мен кітапты материалды пайдалана отырып бекіту [1], бет

ӘДЕБИЕТТЕР Никифоров В.Н. Технология металлов и других конструкционных материалов – Спб.: Политехника, 2009 Богодухов С.И., Гребенюк В.Ф., Синюхин А.В. Курс материаловедения в вопросах и ответах - М., Машиностроение, 2003 Марочник сталей и сплавов: Справочник /Под общ. ред. А.С. Зубченко. - М.: Машиностроение с.