Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше Тезүле бәйләнеш Ияртүле бәйләнеш хәбәрлекле мөнәсәбәт ачыклаулы мөнәсәбәт аныклаулы мөнәсәбәт. - презентация

1 Җөмләдә сүзләр бәйләнеше

2 Җөмләдә сүзләр бәйләнеше Тезүле бәйләнеш Ияртүле бәйләнеш хәбәрлекле мөнәсәбәт ачыклаулы мөнәсәбәт аныклаулы мөнәсәбәт

3 Җөмләдә сүзләр бәйләнеше Тезүле бәйләнеш Ияртүле бәйләнеш Бәйләүче чаралар санау интонациясе каршы кую интонациясе тезүче теркәгечләр Бәйләүче чаралар кушымчалар (килеш, хәбәр- лек, зат-сан, сүз ясагыч, фигыль төркемчәләре һ.б.) бәйлекләр, бәйлек сүзләр сүз тәртибе янәшә тору хәбәр итү интонациясе аныклау интонациясе аныклаучы теркәгечләр

4 Тезњле бђйлђнештђ сњзлђр њзара тигез хокуклы булалар, бер-берсенђ буйсынмыйлар, књп очракта аларныћ урыннарын алыштырып була. Тезњле бђйлђнеш тезњ, санау, каршы кую интонациясе џђм тезњче теркђгечлђр ярдђмендђ белдерелђ. Шагыйрь књћелендђ кыш булмый да кар яумый. (Г. Тукай) Әлеге ќљмлђдђ тезњле бђйлђнеш тезњче теркђгеч ярдђмендђ белдерелђ.

5 Тезњле бђйлђнеш њзе генђ сљйлђм барлыкка китерми. Бђйлђнешле сљйлђм барлыкка килсен љчен, сњзлђр бер-берсенђ буйсынып килергђ, ягъни ияртњле бђйлђнеш булырга тиеш.

6 Ияртњле бђйлђнештђ торган сњзлђрнећ берсе икенчесен буйсындыра, ияртеп килђ, димђк иярњче џђм ияртњче сњзлђр була. Минем ђни - ђни сњзе минем сњзен ияртеп килђ. Яратып карый – карый сњзе яратып сњзен ияртеп, буйсындырып килђ.

7 Ияртњле бђйлђнешкђ кергђн сњзлђр љч тљрле мљнђсђбђттђ булырга мљмкин: Хђбђрлекле мљнђсђбђт булганда бер сњз икенче сњз турында нђрсђдер хђбђр итђ. Бу очракта ќљмлђ барлыкка килђ. Дљнья матур. Син эшлисећме? Кљн кояшлы.

8 Ачыклаулы мљнђсђбђт булганда бер сњз икенче сњзне ачыклап, конкретлаштырып килђ. Әлеге мљнђсђбђт сњзтезмђ барлыкка китерђ, лђкин ќљмлђ тљзи алмый. Эштђн кайту, кызыл юл, язу љстђле.

9 Аныклаулы мљнђсђбђт булганда бер сњз икенчесенђ љстђмђ тљгђллек, аныклык биреп килђ. Гадђттђ ияртњче сњздђн соћ урнаша. Ачыклаулы бђйлђнеш белђн бергђ генђ килђ ала. Галимќаннарныћ књрше малае – Ильяс атлы – бигрђк шук инде.

10