Правапіс суфіксаў дзеясловаў -ава- (-ява-) калі дзеясловы першай асобы адзіночнага ліку заканчваюцца на -ую (-юю), то ў неазначальнай форме і ў прошлым. - презентация

1

2 Правапіс суфіксаў дзеясловаў -ава- (-ява-) калі дзеясловы першай асобы адзіночнага ліку заканчваюцца на -ую (-юю), то ў неазначальнай форме і ў прошлым часе пішацца суфікс -ава- (-ява-): святкую – святкаваць, святкаваў, даследую – даследаваць, даследаваў -ва- калі дзеясловы першай асобы адзіночнага ліку канчаюцца на -ваю, то ў неазначальнай форме і ў прошлым часе пішацца суфікс -ва-: загадваю – загадваць, загадваў, расказваю – расказваць, расказваў -ыва- (-іва-) калі перад суфіксам утвараецца збег зычных, апошнімі з якіх стаяць л, н, р, то пішацца суфікс -ыва- (-іва-): праветрываю – праветрываць, праветрываў, падтрымліваю – падтрымліваць, падтрымліваю Калі ў інфінітыве дзеяслоў закончанага трывання канчаецца на -іць з папярэднісм галосным, то ў форме незакончанага трывання перад суфіксам -ва- пішацца й: засвоіць – засвойваць, супакоіць – супакойваць У прыставачных дзеясловах незакончанага трывання, калі націск падае на склад перадсуфіксам -ва-, пішацца (аднаўляецца) у гэтым складзе о: адпрошвацца (просьба, адкройваць (кроіць)

3 Галосныя э, о пішуцца: пасля зацвярдзелых зычных пад націскам: беражэш, беражом, бяром Галосныя э, о пішуцца: пасля зацвярдзелых зычных пад націскам: беражэш, беражом, бяром Правапіс канчаткаў дзеясловаў Правапіс канчаткаў дзеясловаў I спражэння залежыць ад іх асновы і месца націску Галосная а пішацца: пасля зацвярдзелых зычных не пад націскам: пішаш, кажаш, пішам, кажам Галосная а пішацца: пасля зацвярдзелых зычных не пад націскам: пішаш, кажаш, пішам, кажам Галосная ё пішацца: пасля мяккіх зычных і пасля галосных пад націскам: вядзём, нясём Галосная ё пішацца: пасля мяккіх зычных і пасля галосных пад націскам: вядзём, нясём Галосная е пішацца: пасля мяккіх зычных і пасля галосных не пад націскам: едзем, ведаем Галосная е пішацца: пасля мяккіх зычных і пасля галосных не пад націскам: едзем, ведаем Галосная я пішацца: у 2-й асобе множнага ліку ў першым складзе перад націскам: ведзяце, несяце Галосная я пішацца: у 2-й асобе множнага ліку ў першым складзе перад націскам: ведзяце, несяце Правапіс канчаткаў дзеясловаў II спражэння залежыць ад асновы дзеяслова Галосная ы пішацца: пасля зацвярдзелых зычных: трывожыш, трывожым, трывожыце Галосная ы пішацца: пасля зацвярдзелых зычных: трывожыш, трывожым, трывожыце Галосная і пішацца: пасля мяккіх зычных і пасля галосных: ляціш, ляцім, леціце Галосная і пішацца: пасля мяккіх зычных і пасля галосных: ляціш, ляцім, леціце

4 Спражэнні дзеясловаў Адзіночны лік АсобаI спражэннеКанчаткіII спражэннеКанчаткі 1-я Я жыву, бяру, магу, пяю -у (-ю)прашу, мару, салю-у, (-ю) 2-я Ты жывеш, бярэш, можаш, пяеш-еш (-эш, -аш)просіш, марыш, соліш -іш (-ыш) 3-я Ён (яна, яно) жыве, бярэ, можа -е (-э)просіць, марыць, соліць -іць (-ыць) Дзеясловы II спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -іш (-ыш), -іць (-ыць), -ім (-ым), -іце (-ыце), -аць (-яць) Дзеясловы II спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -іш (-ыш), -іць (-ыць), -ім (-ым), -іце (-ыце), -аць (-яць) Дзеясловы I спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -еш (-эш,-аш), -е (-э, -а), -ём (-ем, -ом, -ам), -ец (-яце, -аце), -уць (-юць) Дзеясловы I спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -еш (-эш,-аш), -е (-э, -а), -ём (-ем, -ом, -ам), -ец (-яце, -аце), -уць (-юць)

5 Спражэнні дзеясловаў Множны лік АсобаI спражэннеКанчаткіII спражэннеКанчаткі 1-я Мы жывём, бяром, можам, пяём-ём (-ем, -ом, -ам) просім, марым, солім-ім (-ым) 2-я Вы жывяце, бераце, можаце, пеяце-еце (-яце, -аце)просіце, марыце, соліце -іце (-ыце) 3-я Яны жывуць, бяруць, могуць, пяюць-уць (-юць)просяць, мараць, соляць -аць (-яць) Дзеясловы II спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -іш (-ыш), -іць (-ыць), -ім (-ым), -іце (-ыце), -аць (-яць) Дзеясловы II спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -іш (-ыш), -іць (-ыць), -ім (-ым), -іце (-ыце), -аць (-яць) Дзеясловы I спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -еш (-эш,-аш), -е (-э, -а), -ём (-ем, -ом, -ам), -ец (-яце, -аце), -уць (-юць) Дзеясловы I спражэння маюць канчаткі: -у (-ю), -еш (-эш,-аш), -е (-э, -а), -ём (-ем, -ом, -ам), -ец (-яце, -аце), -уць (-юць)

6 Пішацца разам калі дзеяслоў не можа ўжывацца без не: ненавідзець, непакоіць, недамагаць, няволіць, нездаровіцца, няможацца Пішацца разам калі дзеяслоў мае прыстаўку неда-, якая азначае неадпаведнасць дзеяння патрэбнай норме: недавыканаць, недадаць, недалячыцца Правапіс не, ні з дзеясловамі Пішацца асобна Не з дзеясловамі амаль заўсёды пішацца асобна: не бачыць, не думаў, не дапамаглі, не спытаюць Пішацца асобна Заўсёды асобна з дзеясловамі пішацца ні, якое не адмаўляе, а ўзмацняе дзеянне: Усё часцей дзяцінства сніцца, дзе б у дарозе я ні быў. (П. Броўка)