Буддын нангин номнол таниhан ухаан Буруу харгы руу тэгүүлхэ юм аал? /элидхэл/ Бэлдээ: Гармажапов Булат, 11-дахи классай 11-дахи классай hурагша hурагша. - презентация

1 Буддын нангин номнол таниhан ухаан Буруу харгы руу тэгүүлхэ юм аал? /элидхэл/ Бэлдээ: Гармажапов Булат, 11-дахи классай 11-дахи классай hурагша hурагша Хутэлбэрилэгшэ: Ешиева Соелма Батуевна, буряад хэлэ ба литературын багша буряад хэлэ ба литературын багша

2 Ниитын ажал ябуулагша Т.И. Романова иигэжэ бэшэнэ: «Мүнөө сагта бидэ хооhон сэдьхэлтэнэй галаб байгуулаад, гансал хара бэенгээ эрилтэ хангахые оролдонобди. Саашанхи хүгжэлтынгөө зүб шэглэл олохын тула, хүн зонойнгоо сэдьхэл баяжуулха шухала.» Ниитын ажал ябуулагша Т.И. Романова иигэжэ бэшэнэ: «Мүнөө сагта бидэ хооhон сэдьхэлтэнэй галаб байгуулаад, гансал хара бэенгээ эрилтэ хангахые оролдонобди. Саашанхи хүгжэлтынгөө зүб шэглэл олохын тула, хүн зонойнгоо сэдьхэл баяжуулха шухала.»

3 Шэнжэлэлгын зорилго: Буддын шажанай мүнхэ hургаал дээрэ үндэhэлжэ бэшэгдэhэн зохёолнуудые мүнөө уеын уран шүлэгшэдэй бүтээлнүүд соо элирүүлхэ. Буддын шажанай мүнхэ hургаал дээрэ үндэhэлжэ бэшэгдэhэн зохёолнуудые мүнөө уеын уран шүлэгшэдэй бүтээлнүүд соо элирүүлхэ.

4 Табигдаhан зорилгонуудаа яажа бэелүүлхэб: Буддын шажанда зорюулагдаhан номуудые үзэхэ; Буддын шажанда зорюулагдаhан номуудые үзэхэ; Нютагайнгаа «Даша-Лхундублин» дасангай шэрээтэ Батор, Доржо амбайнартай уулзажа хөөрэлдэхэ; Нютагайнгаа «Даша-Лхундублин» дасангай шэрээтэ Батор, Доржо амбайнартай уулзажа хөөрэлдэхэ; Мунөө үеын уран шулэгшэдэй творчествотой танилсажа, зохёолнуудыень үзэхэ; Мунөө үеын уран шулэгшэдэй творчествотой танилсажа, зохёолнуудыень үзэхэ; «Морин хуур», «Байгал», «Буряад унэн»газетэ, журналнуудые үзэхэ; «Морин хуур», «Байгал», «Буряад унэн»газетэ, журналнуудые үзэхэ; Суглуулhан материалаа буридхэхэ. Суглуулhан материалаа буридхэхэ.

5 Шэнжэлэлгын методүүд: Бэдэрэлгын, сасуулгын, Хөөрэлдөөнэй, анализ.

6 Практическа талаhаа: Энэ ажал Шэбэртын юрэнхы hуралсалай дунда hуралсалай дунда hургуулида 9-11 классай hурагшадай хэшээлнуудтэ, Бэшуурэй hургуулинуудай буряад хэлэнэй багшанарай семинарта унгэргэгдэhэн.

7 Ажалай структура: Тус ажал 3 хубиhаа бүридэнэ: орошол, гол хуби, түгэсхэл, хэрэглэгдэhэн литературын список. Оршолдо- ажалай зорилго, шиидхээгүй асуудал, методүүд. Гол хуби гурбан бүлэгhөө бүридэнэ. Тугэсхэлдэ ажалаар хэгдэhэн тобшолол. Тус ажал 3 хубиhаа бүридэнэ: орошол, гол хуби, түгэсхэл, хэрэглэгдэhэн литературын список. Оршолдо- ажалай зорилго, шиидхээгүй асуудал, методүүд. Гол хуби гурбан бүлэгhөө бүридэнэ. Тугэсхэлдэ ажалаар хэгдэhэн тобшолол.

8 Буддын шажан үндэр соёлтой, эрдэм ухаанай,үргэл мүргэлэй талаар бэшэгэй хэлэтэй байhан гээшэ. Иимэ ушарhаа буддын шажанай дэлгэрхэдэ, бэшэггүй шахуу буряад-монголшууд түбэд, монгол бэшэгтэ hуража, «ном уншажа, бэшэг данса бэшэжэ шададаг болоhон юм»- гэжэ Лодон Линховоин бэшэhэн байна.

9 Ардан Ангархаев Бүрэн хаан, Буурал баабай Үндэр баабай, хаан Шаргай!.. Үндэр баабай, хаан Шаргай!.. Байгал даламнай Байгал даламнай Хада бурхадууднай Хада бурхадууднай Хаашуулнай, хатаднай! Хаашуулнай, хатаднай! Үндэр ехэ хүшэтэмнай Үндэр ехэ хүшэтэмнай Монгол түүрэг удхамнай! Монгол түүрэг удхамнай!

10 Матвей Чойбонов Бурхан багшын хайрлаhан Буян дэлгэржэ байна гү? Буян дэлгэржэ байна гү? Буряад зонойм үреэhэн Буряад зонойм үреэhэн Буурал эсэгын зальбардаг Бурхадууд hахижа эрьеэ гү? Бурхадууд hахижа эрьеэ гү?

11 Даша-Рабдан Дамбаев Даша-Рабдан Дамбаев Хүн-хайран амин бодомжоло, ухаалди Бэеэ- аршала Бэеэ- аршала Байдал бүхыдөө- хүнhөө өөрhөөнь Байдал бүхыдөө- хүнhөө өөрhөөнь Хара муухай арбан нүгэлые дабахаар дабшалтай… Хара муухай арбан нүгэлые дабахаар дабшалтай… Арбан сагаан буянай ашата, элүүр мэндэ Арбан сагаан буянай ашата, элүүр мэндэ Алдуугуй, эхин булаг эндүүгүй hэмнэй Алдуугуй, эхин булаг эндүүгүй hэмнэй Арюунхан Арюунхан

12 Буддын шажанай гол суртаалынь дүрбэн үнэн болоно: 1.Дэлхэй дээрэ зоболон бии. 2.Зоболоной ушар шалтагаан. 3.Зоболонгуудhаа hалаха гэбэл, хүсэлэнгөө хаяха хэрэгтэй. 4.Хэрбээ зоболонгуудhаа hалаха гэбэл, хоер hэтэрhэн байдалай Хоорондохи бии.

13 Түгэсхэл Дэлхэй дээрэхи элдэб олон гүрэнуудэй эрдэмтэд буддизмые шэнжэлнэ. Дэлхэй дээрэхи элдэб олон гүрэнуудэй эрдэмтэд буддизмые шэнжэлнэ. 14-дугаар Далай-ламын багша Кирти Ценшабайн бэшэhээр: «Буддын шажанай мүнхэ hургаал дээрэ үндэhэлжэ, тэрэнэй гун ухаа уран зохёолнуудтаа нэбтэрүүлжэ бэшэхэ гэhэн шэглэл хадаа мүнөө уеын поэзиин гол шухалануудай нэгэн болоо». 14-дугаар Далай-ламын багша Кирти Ценшабайн бэшэhээр: «Буддын шажанай мүнхэ hургаал дээрэ үндэhэлжэ, тэрэнэй гун ухаа уран зохёолнуудтаа нэбтэрүүлжэ бэшэхэ гэhэн шэглэл хадаа мүнөө уеын поэзиин гол шухалануудай нэгэн болоо». Мүнөө уеын тон сүлөөгуй шамдуу сагта hайн муу, хара сагаан хоёрые гансата илгаруулхань бэрхэтэй ба эрдэнитэ hайхан хүншье болохонь бэрхэтэй, харин шажанайнгаа үзэлые сэдьхэлдээ оруулжа, XXI-зуун жэлэй залуушуул зүб мүрөөр бэеэ абажа ябаха ёhотой-гэжэ манай нютагай «Даша-Лхундублин» дасангай шэрээтэ Баатор, Доржо амбайнар манда зааhан байна. Мүнөө уеын тон сүлөөгуй шамдуу сагта hайн муу, хара сагаан хоёрые гансата илгаруулхань бэрхэтэй ба эрдэнитэ hайхан хүншье болохонь бэрхэтэй, харин шажанайнгаа үзэлые сэдьхэлдээ оруулжа, XXI-зуун жэлэй залуушуул зүб мүрөөр бэеэ абажа ябаха ёhотой-гэжэ манай нютагай «Даша-Лхундублин» дасангай шэрээтэ Баатор, Доржо амбайнар манда зааhан байна. Ерээдүй сагта буряад угсаата араднай ниигэм шажанайнгаал хүсөөр болбосорhой! Ерээдүй сагта буряад угсаата араднай ниигэм шажанайнгаал хүсөөр болбосорhой!

14 Манай нютагай «Даша- Лхундублин» дасан