Кичээл - моорей Кичээлдин сорулгазы: 1.Уругларнын тыва тоолдарнын болуктерин кайы- хире билип алганын хынап,билиин улам ынай делгемчидип байлакшыдар. - презентация

1

2 Кичээл - моорей

3 Кичээлдин сорулгазы: 1.Уругларнын тыва тоолдарнын болуктерин кайы- хире билип алганын хынап,билиин улам ынай делгемчидип байлакшыдар. 1.Уругларнын тыва тоолдарнын болуктерин кайы- хире билип алганын хынап,билиин улам ынай делгемчидип байлакшыдар. 2.Сос курлавырын, сагынгыр-тывынгырын болгаш чогаадыкчы чоруун сайзырадыр. 2.Сос курлавырын, сагынгыр-тывынгырын болгаш чогаадыкчы чоруун сайзырадыр. 3.Тыва тоолдарда чоннун хундулээчел, биче сеткилдиг, сонуургак эки чанчылдарынга кижизитпишаан, бот-боттарынга дузалажып, найыралдыг болурунга кижизидер. 3.Тыва тоолдарда чоннун хундулээчел, биче сеткилдиг, сонуургак эки чанчылдарынга кижизитпишаан, бот-боттарынга дузалажып, найыралдыг болурунга кижизидер. 4. Боттарынын чогааткан тоолдарын ыдарынга мультимедийлиг технологияны чогаал кичээлдеринге ажыглап ооредири. 4. Боттарынын чогааткан тоолдарын ыдарынга мультимедийлиг технологияны чогаал кичээлдеринге ажыглап ооредири.

4 Кичээлдин чорудуу: 1. Башкынын киирилде созу. 1. Башкынын киирилде созу. « Тыва чоннун эгээртинмес байлаа- улустун тоолдары». « Тыва чоннун эгээртинмес байлаа- улустун тоолдары».

5 2. « Тыва дугайында тоол» 1. Дыннаан тоолунарнын онзагайын тайылбырланар. 1. Дыннаан тоолунарнын онзагайын тайылбырланар. 2. Тоолда чунун дугайында чугаалап турар-дыр? 2. Тоолда чунун дугайында чугаалап турар-дыр? 3. Тоолду кандыг хогжум херексели- биле удеп турар-дыр? 3. Тоолду кандыг хогжум херексели- биле удеп турар-дыр? 4. Тоол кайы болукке хамааржырыл? 4. Тоол кайы болукке хамааржырыл?

6 «Тыва дугайында тоол» Шыяан ам …

7

8 1-ги моорей Кым мурнай тыварыл?

9 «Ашак биле Парлар» деп тоолда ашактын ады? 1. Хурен-МогеХурен-Моге 2. Кара-МогеКара-Моге 3. Арзылан-МогеАрзылан-Моге

10 Оскус-оол чылгы кадарып чорааш, Кара-Хемнин бажындан кандыг огнуг бе тып алганыл? Тарлан -шокар Шодан-шокар Бора-шокар

11 100 ажыг тыва тоолдарны шээжи-биле билир тоолчу? С. Сарыг-оол Т. Баазанай О. Чанчы-Хоо

12 Тоолчу кижи кандыг кижиден коргарыл? Уйгужу Ооржу Чалгаа

13 Тыва улустун аас чогаалынын улуг хемчээлдиг жанры? Тывызыктар Улустун ырлары Тоолдар

14 Аргалыкты чангыс борбак кандыг малдыг чорааныл? Арган инек Бора аът Кодур ошку

15 Эр хей! Шын-дыр!

16

17 Шын эвес!

18 Эр хей! Шын-дыр!

19

20

21

22 2-ги моорей Тоолду дыннааш, адын адаар, болуун тодарадыр

23

24

25

26

27

28 3-ку моорей «Койгун биле Бору» деп тоол чогаадыр. Ажыглап болур состери: Кашпал кара хемнин, Койгун чурттап чораан, алаактарга ойнап, хундулээчел Койгун, дангаар эртен, капкада Бору, илчирбеде баглап каан, Борунун дилээ, чазый-хоптаам чидирер мен, адырып кор, камгалаар мен, дузалажып корейн, капказындан адырылган, Коге-Буга шииткекчи, серемчени утпа, Койгун. Ажыглап болур состери: Кашпал кара хемнин, Койгун чурттап чораан, алаактарга ойнап, хундулээчел Койгун, дангаар эртен, капкада Бору, илчирбеде баглап каан, Борунун дилээ, чазый-хоптаам чидирер мен, адырып кор, камгалаар мен, дузалажып корейн, капказындан адырылган, Коге-Буга шииткекчи, серемчени утпа, Койгун.

29

30 Быжыглаашкын. Тоол деп чул? Оон ужур-утказын тайылбырланар. Тоол деп чул? Оон ужур-утказын тайылбырланар. Тыва тоолдарнын болуктерин адаар. Тыва тоолдарнын болуктерин адаар. Тоолдар бисти чуу чувеге ооредип турарыл? Тоолдар бисти чуу чувеге ооредип турарыл? Кайы команданын тоолун сонуургадынар? Чуге? Кайы команданын тоолун сонуургадынар? Чуге? Амгы уеде тоолдун ажыы бар бе? Амгы уеде тоолдун ажыы бар бе?

31 Кичээлдин туннели. Тоолдар бисти эвилен-ээлдек чорукка, куш-ажылга ооредип турар. Тоолдар бисти эвилен-ээлдек чорукка, куш-ажылга ооредип турар. Дириг амытаннар дугайында тоолдарда кижини бойдус-биле харылзаазын коргузуп турар. Дириг амытаннар дугайында тоолдарда кижини бойдус-биле харылзаазын коргузуп турар. Хуулгаазын тоолдар кижинин чараш кузелдерин хуулгаазын чуулдер-биле чоокшуладып турар. Хуулгаазын тоолдар кижинин чараш кузелдерин хуулгаазын чуулдер-биле чоокшуладып турар. Анаа тоолдарда келир уеже бузурелин, сузуглелин синниктирген. Анаа тоолдарда келир уеже бузурелин, сузуглелин синниктирген. Маадырлыг тоолдар эрес-дидим чорукка ооредип турар. Маадырлыг тоолдар эрес-дидим чорукка ооредип турар.

32 Бажынга онаалга. Номчаан тоолдарында улегер домактарны ушта бижиир. Номчаан тоолдарында улегер домактарны ушта бижиир. Кайы-бир болукке бодунун тоолун чогаадыр. Кайы-бир болукке бодунун тоолун чогаадыр. Сонуургаан тоолунга чурук чуруур. Сонуургаан тоолунга чурук чуруур.

33 Кичээл тонген. Улуу-биле четтирдим! Байырлыг.