І. Ұйымдастыру кезеңі 1.Сәлеметсіздерме оқушылар! 2.Сыныпта кезекші кім? 3.Сыныпта кім жоқ? 4.Үйге қандай тапсырма берілді? - презентация

1 І. Ұйымдастыру кезеңі 1.Сәлеметсіздерме оқушылар! 2.Сыныпта кезекші кім? 3.Сыныпта кім жоқ? 4.Үйге қандай тапсырма берілді?

2 ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. AI PO 4 H 2 SO 4 Na Cl H NO 3 K 2 CO 3 H 2 SіO 3 Br Ag Li S H 2 I Na 2 SO 4,

3 Берілген реакцияны ая қ тап молекулалы қ ж ә не ионды қ те ң деулерін жазы ң дар: NaOH + FeSO4 = KCI + MgSO4= K2SO4+ BaCI2 = NaCI+AI2(SO4)3= Na+ CI- Na+ CI-

4 Қазанның 15-і Қышқылдар,олардың жіктелуі және қасиеттері..

5 Мақсаты: Қышқылдарға электролиттер тұрғысынан түсінік беру; Қышқылдарға электролиттер тұрғысынан түсінік беру; Қышқылдарды әр түрлі белгілер бойынша жіктеу; Қышқылдарды әр түрлі белгілер бойынша жіктеу; Электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдардың қасиеттерін оқып үйрену; Электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдардың қасиеттерін оқып үйрену;

6 Қышқылдар дегеніміз не? Қышқылдар дегеніміз не? Құрамында металл атомдарымен орын алмастыруға бейім сутек атомдары және қышқыл қалдықтары бар қосылыстар. Құрамында металл атомдарымен орын алмастыруға бейім сутек атомдары және қышқыл қалдықтары бар қосылыстар. Сумен әрекеттескенде катион ретінде тек сутек (Н+)немесе оксоний иондарын(Н 3 О+)түзетін заттар. Сумен әрекеттескенде катион ретінде тек сутек (Н+)немесе оксоний иондарын(Н 3 О+)түзетін заттар.

7 Қышқылдардың жіктелуі Жіктелу белгілері Қышқылдар топтары Мысалы Қышқыл қалдығында оттектің болуы Қышқыл қалдығында оттектің болуы А) оттекті; Б) оттексіз А) H 3 PO 4, H 2 SO 4 ;, Б) HBr, H 2 S, HCl; Негізділігі А) бір негізді; Б) екі ж/е үш негізді А) HNO 3, HCl; Б) H 2 SO 4, H 3 PO 4 Суда ерігіштігі А) еритіндер; Б) ерімейтіндер; А) HNO 3, HCl, H 2 S; Б) H 2 SiO 3 Ұшқыштығы А) ұшқыш; Б) ұшқыш емес А) H 2 S, HCl, HNO 3 Б) H 2 SO 4, H 3 PO 4 Б) H 2 SO 4, H 3 PO 4 Диссоциациялану дәрежесі Диссоциациялану дәрежесі А) күшті; Б) әлсіз А) HNO 3, HCl; Б) H 2 SO 3, H 2 CO 3 Тұрақтылығы А) тұрақты; Б) тұрақсыз А) H 2 SO 4, HCl Б) H 2 SіO 3, H 2 CO 3

8 Қ ыш қ ылдарды ң химиялы қ қ асиеттері Диссоциациялануы; Диссоциациялануы; Индикаторлардың түсін өзгертуі; Индикаторлардың түсін өзгертуі; Металлдармен әрекеттесуі; Металлдармен әрекеттесуі; Негіздік оксидтермен әрекеттесуі; Негіздік оксидтермен әрекеттесуі; Негіздермен әрекеттесуі; Негіздермен әрекеттесуі; Тұздармен әрекеттесуі. Тұздармен әрекеттесуі.

9 Қ ыш қ ылдар диссоциялан ғ анда Қ ыш қ ылдар диссоциялан ғ анда HCl HCl HNO 3 HNO 3 H 2 SO 4 H 2 SO 4 H 3 PO 4 H 3 PO 4 Н n Қалд Н + + Қалд n- Н n Қалд Н + + Қалд n- H + + Cl - H + + NO 3 - 2H + + SO H + + PO 4 3-

10 Индикаторлармен ә рекеттескенде: Индикаторлар Бейтарап орта Қышқыл орта ЛакмусКүлгінҚызыл ФенолфталеинТүссізТүссіз Метил-оранжОранжҚызғылт Ескету! Ерімейтін қышқылдар индикатор түсін өзгертпейді.

11 1.Негіздермен ә рекеттесуі Ме(ОН) m + Н n Қалд Me n Қалд m + H 2 O негіз + қышқыл тұз + су NaOH + H 3 PO 4 Na 3 PO 4 +3H2OH2O3 3Na + + 3OH - + 3H + + PO Na + + PO H 2 O H + + OH - H 2 O (17-сурет) Сілтілермен қышқылдар әрекеттесіп тұз және су түзеді,бұл бейтараптану реакциясы. Сілтілермен қышқылдар әрекеттесіп тұз және су түзеді,бұл бейтараптану реакциясы.

12 2.Металл оксидтерімен ә рекеттеседі Ме x O y + H n Қалд Ме n Қалд y + H 2 O Металл оксиді + қышқыл тұз + су Реакция өтеді, егер нәтижесінде ерімейтін тұз түзілетін болса MgO +2HCl MgCl 2 + H 2 O MgO + 2H + + 2Cl - Mg Cl - + H 2 O MgO + 2H + Mg 2+ + H 2 O (18-сурет)

13 3.Металдармен ә рекеттесуі 3.Металдармен ә рекеттесуі Ме + Н n Қалд Ме n Қалд m + Н 2 металл + қышқылтұз + сутек 2 Al + 3 H 2 SO 4 H 2 SO 4 3 H2H2H2H2 Әрекеттеседі, егер : 1.Металдардың кернеу қатарында сутекке дейін; 2.Реакция нәтижесінде еритін тұздар түзіледі; 3.Еритін қышқылдармен Al 2 (SO 4 ) 3 +

14 4.Т ұ здармен ә рекеттесуі Ме x Қалд y + H n Қалд H х Қалд + Ме n Қалд y Тұз + қышқыл жаңа қышқыл + жаңа тұз Li 2 CO 3 + H 3 PO 4 H 3 PO 4 Li 3 PO 4 + H 2 O + CO Li + + 3CO H + + PO Li + + 2PO H 2 O + 3CO 2 2H + + CO 3 2- H 2 O + CO 2 Реакция өтеді, егер нәтижесінде тұнба, газ немесе әлсіз электролит түзілсе.

15 Мына те ң деулерді ая қ та ң дар: Мына те ң деулерді ая қ та ң дар: Na 2 CO 3 + HCI K 3 PO 4 + H 2 SO 4 Au+H 2 SO 4 NaOH + HCI Fe(OH) 3 + HNO 3 Mg + H 2 SO 4 Жүретін химиялық реакция теңдеулерін жазыңдар

16 Химиялы қ формулаларын жазы ң дар Азот қышқылы- Күкірт қышқылы- Күкіртсутек қышқылы- Тұз қышқылы- Ортофосфор қышқылы- Көмір қышқылы-

17 Мына айналулар тізбегіне с ә йкес келетін реакцияте ң деулерін жазы ң дар: С СО 2 Н 2 СО 3 СаСО 3 СаО С СО 2 Н 2 СО 3 СаСО 3 СаО

18 1. Оқу § тапсырманы жазбаша орындау. 3.Иондық теңдеулер тақырыбын қайталау.