И гъащ 1 эмрэ и литературнэ лэжьыгъэмрэ. К 1 ыщокъуэ Алим и гъащ 1 эр К 1 ыщокъуэ Алим Пщымахуэ и къуэр къалъхуащ июным и 9 (22), 1914 гъэм Щхьэлыкъуэ. - презентация

1 И гъащ1эмрэ и литературнэ лэжьыгъэмрэ

2 К1ыщокъуэ Алим и гъащ1эр К1ыщокъуэ Алим Пщымахуэ и къуэр къалъхуащ июным и 9 (22), 1914 гъэм Щхьэлыкъуэ къуажэм. Ар илъэсит1к1э къуажэ школым щеджащ. Абы и ужьк1э Владикавказ дэт пединститутым щ1эт1ысхьэри, абы и филологическэ отделенэр къиухащ 1935 гъэм. Алим и япэ усэхэр итхащ 1924 гъэм, Ахэр «Къаруущ1э» газетым къытрадзащ. К1ыщокъуэ хэтащ Хэку зауэшхуэм( ). Зауэ нэужьым, 1945 гъэм Къабэрдей-Балъкъэр АССР-ым еджэныгъэм и министр ящ1ащ. И гъащэ псом абы тхыгъэ куэд итхащ: «Бгы лъапэхэм деж» «Дамыгьэ»,,«Шум и гъуэгу», «Щ1алэгъуэ щ1ыналъэ», нэгъуэщ1хэри. К1ыщокъуэ Алим дунейм ехыжащ январым и 29, 2001 гъэм.

3 Шу К1ыщокъуэм и творчествэм зыпымыууэ дызыщрихьэл1э шум и образыр куууэ ик1и гъунапкъэншэу зэрыщытыр къыдгуры1уэн хуейщ: ар зэщхьыр увы1эгъуэ зимы1эу к1эрахъуэ дунейращ, ауэ щыхъук1и нэр темыпы1эу гъуэгум тетщ а шур, ар зэрымыувы1эм хуэдэу, езы усак1уэм и акъылымк1э, и псэмк1э къигъэщ1 л1ыхъужьхэми увы1эгъуэ я1экъым. Ахэр къэувы1эмэ дунейр, гъащ1эр псэншэу я п1эм къина пэлъытэщ. Апхуэдэ гупсысэращ К1ыщокъуэм и шум дызыхуишэр. Алексеев Михаил.

4 Лъэужь махуэ К1ыщокъуэ Алим и псэ емыблэжу, пэжым и телъхьэу, л1ыгъэшхуэ зэрихьэу ди литературэм хуэлэжьащ. Ар тетхыхьащ езыр къызыхэк1а лъэпкъым, абы къик1уа гъуэгуанэ гугъум, нобэрей гъащ1эм. Къэралым и пащхьэм щи1э ф1ыщ1эм папщ1э, и гуащ1эдэк1 хьэлэлым, лъэпкъыбэ щэнхабзэм хилъхьа гуащ1эм, лъэпкъхэм, яку дэлъ ныбжьэгъугъэр гъэбыдэнымк1э хузэф1эк1а лэжьыгъэм къыпэк1уэу, абы къыф1ащащ Къэбэрдей – Балъкъэрым и ц1ыхубэ усак1уэ, Социалист Лэжьыгъэм и Л1ыхъужь ц1э лъап1эхэр.

5 Куэд щ1ащ утыкушхуэ зэрихьэрэ К1ыщокъуэ Алим игук1и и псэк1и адыгэл1щ, ауэ и къалэмыпэм къыщ1эк1 усэ сатырхэр къызыхэк1а лъэпкъым и шыфэл1ыфэр къэгъэлъэгьуэным къыщызэтеувы1эркъым: абы и усэхэм гукъинэжу нэрылъагъу ящ1 ц1ыхум и гьащ1эр, и дунейр, ар емышу 1уэхугьуэщ1эхэм зэрыхущ1экъур, мурад инхэм зэрыщ1эбэныр, абы и пщэдейр зэрызэ1убзыр. ГРИНБЕРГ Иосиф.

6 Хамэ хэгъуэгухэми щыц1эры1уэщ Удилъап1эщ, удигуапэщ, удидамэщ. Кавказым ис ди лъэпкъэгъухэм хуэдэу, Сирием щыпсэу адыгэхэри абхъазхэри къыбдогуф1э, Алим! АБАЗЭ Шэрэф, Дамаск дэт Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ гьэ. Уи ныбжьыр илъэс 85-рэ зэрырикъуамк1э я гумрэ я псэмк1э къохъуэхъу Тыркум ис адыгэхэр, зэгуэр Кавказыр зрагъэбгынауэ щыта адрей лъэпкъхэри. Дэ уэ куэд щ1ауэ удигъусэщ, гузэвэгъуэ дихуамэ, укъыддогузавэ, ди гуф1эгъуэмэ, укъыддогуф1э. Зэи дыкъэбгъэнакъым гулъытэншэу. Уи тхыгьэ хьэлэмэтхэмк1э дуней псом къебгъэц1ыхуащ адыгэр, дызыхэс лъэпкъхэм я деж ди щхьэр лъагэ щыпщ1ащ, ди щ1ыхьыр къыщып1этащ. АДЖАШЭ Мухьэдин

7 Узахуэм- ухахуэщ Алим къыджи1эрт:»Фи къарум къызэрихьк1э фи лэжьыгъэм фегугъумэ, ц1ыхухэм захуэу фахущытмэ, хахуэу зыкъыфщыхъунущ, зыми и пащхьэ фитынукъым зывгьэщхъыу, аращ адыгэм щ1ыжи1ар «узахуэм – ухахуэщ»

8 Анэдэлъхубзэм папщ1э имыщ1эн щы1этэкъым К1ыщокъуэ Алим дежк1э анэдэлъхубзэр ауэ зэрыпсалъэ, Зэрыхэпсэук1ын Зэрызэригъэпэщ 1эмэпсымэкъым, ат1э псэм и зы 1ыхьэщ, езы дыдэм и ц1эр зыгъэ1ури а бзэращ. Ауэ бзэр ар зи 1эщ1агъэм ищ1эн хуейуэ, адрейхэр абы хуэмейми хъуну аракъым: Бзэ зимы1эр, Щ1ылъэм тетми, Хуэдэ къабзэщ Къамылъхуам.

9 К1ыщокъуэ Алим и тхыгъэхэм теухуауэ Алим и 1эдакъэ къыщ1эк1а дэтхэнэ зы тхыгъэри ещхьщ ди къурш щхьэ тхъуахэм телъ уэсым, ди щ1ыналъэм къыщешх уэшх хуабэм, ди губгъуэхм къыщык1 удз гъэгъахэм, ди псыхъуэхэм дэлъ мывэ хьэлэмэтхэм, ди псы уэру зи къарур мык1уэщ1ыжхэм. Дэтхэнэ зы тхылъыщ1эри тынш ц1ык1уу къехъул1акъым Алим. Зауэм и маф1элыгъэм къилыгъуауэ, гузэвэгъуэ 1эджэм и гур ираудауэ, и ныбжьэгъу балъкъэрхэм къатепсыха гуауэшхуэм иужьыгуауэ и дуней гъащ1эр кърихьэк1 пэтми, Алим а псоми къелащ, къела къудейкъым, - абы дыгъэу къохъул1э 1уащхьэмахуэ щыгур пщ1эрэ щ1ыхьк1э къылъызыгъэсыну тхылъыщ1эхэр… Езы Алим щыслъагъук1и, абы и тхылъым сыкъыщеджэк1и, си нэгу щ1этщ Кавказым и къурш уардэхэм я бын бгырыс л1ы щэджащэм и теплъэр. Гулиа Георгий.

10 Ц1ыхухэм пщ1эшхуэ хуащ1

11 Къэбэрдей-Балъкъэрым и Унаф1эщ Мэлбахъуэ Тимборэ КъБАССР-м и Щ1ыхь тхылъыр кърет

12 К1ыщокъуэм сентябрым и 1-м 2009 гъэм мывэ сын хуагъэуващ