Омарова Гүлшат Амангелдиевна Тарих пәні мұғалімі Қарағанды қаласы 18 орта мектебі Тақырыбы: Халық қаһарманы- Бауыржан Момышұлы. - презентация

1 Омарова Гүлшат Амангелдиевна Тарих пәні мұғалімі Қарағанды қаласы 18 орта мектебі Тақырыбы: Халық қаһарманы- Бауыржан Момышұлы

2

3 ( , қ азіргі Жамбыл обл., Жуалы ауд., К ө лбастау аулы, , Алматы) - қ аза қ совет жазушысы жылдан КПСС м ү шесі. Ұ лы Отан со ғ ысына қ атыс қ ан. Панфиловшы, да ңқ ты жауынгер, гвардия полковнигі. Шымкенттегі жетіжылды қ интернатты бітірген (1928 ж.) со ң, бастауыш мектеп м ұғ алімі, ауаткомны ң хатшысы, милиция басты ғ ы болды ж. Қ ызыл Армия қ атарына ша қ ырылды. Қ ызметін ө теп қ айт қ аннан кейін, Шымкент, Алматы ө нерк ә сіп банкілерінде ж ұ мыс істеді ж. Ленинград финанс академиясы жанында ғ ы курсты бітірген со ң Қ ызыл Армия қ атарына қ айта алынып, взвод, рота, командирі, полк штабы басты ғ ыны ң к ө мекшісі.

4 Соғыс жылдарында 1941 ж. Ұ лы Отан со ғ ысы басталысымен, Бауыржан да ңқ ты генерал-майор И.В.Панфиловты ң басшылы ғ ымен Алматы ма ң ында жа ң адан жаса қ тал ғ ан 316 ат қ ыштар дивизиясыны ң құ рамында майдан ғ а аттанады, батальон, полк командирі қ ызметтерін ат қ арады 1941 жыл ғ ы к ү згі, қ ыс қ ы кескілескен шай қ астар кезінде ө з батальонын 27 рет шабуыл ғ а бастап шы қ ты. 5 рет қ оршауды б ұ зып, негізгі жауынгерлік құ рамымен а ман-есен дивизиясына қ осылды. Жауынгерлік іс- қ имылдар ғ а қ атысты ұ рыстан шы ғ у, шегініс жасау т ә сіл деріні ң арнайы тарау болып ә скери жар ғ ы ғ а енуі,тактик ада «оша қ ты» ж ә не «икемді қ ор ғ аныс» ұғ ымдарыны ң қ а лыптасуы Бауыржан Момыш ұ лыны ң осындай т ә жірибелеріні ң жиынты ғ ы болып табылады. Оны ң қ олбасшы, тере ң ойлай білетін ә скери мама ң ретіндегі таланты со ғ ыста полк, дивизия бас қ ар ғ ан жыл дары ке ң інен ашылды. Бауыржан Момыш ұ лы жау шептеріне ішкерлей еніп ұ ры с ж ү ргізу теориясын со ғ ыс т ә жірибесінде ал ғ аш қ олданушыларды ң ж ә не оны дамытушыларды ң бірі болды

5 Соғыстан кейінгі жылдар Со ғ ыстан кейін Бауыржан Момыш ұ лы Совет Армиясы Бас штабыны ң Жо ғ ары ә скери академиясын бітіреді. Ә скери- педагогикалы қ ж ұ мыспен айналасып, Совет Армиясы ә скери академиясында саба қ береді жылы полковник ата ғ ымен отставка ғ а шы ққ ан Бауыржан біржола шы ғ армашылы қ ж ұ мыспен айналысады. Ол қ аза қ ж ә не орыс тілдерінде бірдей жазып, ө з ө мірінде к ө рген-білгендерін ар қ ау етеді. Оны ң қ аламынан ту ғ ан, ө мір шынды ғ ын ар қ ау еткен тамаша романы мен әң гіме, повестері қ алы ң о қ ушыны ң іздеп о қ итын шы ғ армаларына айналады. Олар бірнеше қ айтара басылып шы ғ ады.

6 Бауыржан шығармашылығы Бауыржан шығармашылығы «Офицердің күнделігі» (1952), «Бір түннің тарихы» (1954, орыс тілінде), «Біздің семья» (1956, орыс тілінде) атты алғашқы кітаптары сол тұста жарық көрді. Момышұлы еңбектері орыс-қазақ тілдерінде бірдей жазды. Негізінен әскери өмірбаяндық жайттарды арқау етіп, патриотизмді, адалдықты, ерлікті ту еткен шығармалар берді. Солардың бірі «Москва үшін айқас» (1959, орыс тілінде 1958) халқымыздың қаһармандығын, бірлігі мен туысқандығын, совет жауынгерлерінің сом тұлғасын бейнелеген. Отан үшін ұлы шайқастың үлкен бір шежіресі іспеттес күрделі шығарма. Мұнымен қатар «Жауынгердің тұлғасы» (1958), «Майдан» (1961), «Майдандағы кездесулер» (1962, орыс тілінде), «Генерал Панфилов» (1963, қазақ тілінде 1966), «Төлеген Тоқтаров» (1965), «Куба әсерлері» (1965), «Ел басына күн-туса» (1970), «Ұшқан ұя» (1975), «Адам қайраты» (1981) т. б. кітаптар берді. Шығармалары көптеген СССР халықтары және бірнеше шетел халықтарының тілдерінде басылып шықты.

7 Жарық көрген кітаптары Жарық көрген кітаптары

8

9 Қ азССР Мемл. сыйл. лауреаты (1975), Қ ызыл Ту, Е ң бек Қ ызыл Ту, Халы қ тар досты ғ ы, 1-д ә режелі Отан со ғ ысы, 2 рет Қ ызыл Ж ұ лдыз, « Құ рмет Белгісі» ордендерімен, медальдармен наградтал ғ ан.

10

11

12 Бауыржан Момышұлының ескерткіші 2000 жылы 12 қазанда Ұлы Жеңістің 55 жылдығына және батырдың 90 жылдығына арнап салынды. Авторлар ұжымы: мүсіншілер: М. Рүстемов, Д. Әлдеков. Авторлар ұжымы: мүсіншілер: М. Рүстемов, Д. Әлдеков. Сәулетшілер: С. Дамбай, Н. Баекеев. Биік ірге тасты қолында қылышы бар ұлғы тұлға айбынды жауынгер, философ интернационалист, жазушы. Екінші шешуші дүние жүзілік соғыстың батырының ескерткішінен халық көптеген ұрпақтың айбынды батырларының бейнесін көреді. Ол каһарлы соғыс мектебінен өткен ажал көзіне бірнеше рет қараған, әр ұлттың жауынгерін жеңіске жету мақсатында тәрбиелеген. Ол үнемі үкімет оппозиясында болып, өзінің тәуелсіз мінезімен, әділетсіздікті сынап отырған

13

14

15 Бауыржан Момышұлының қанатты сөздері Бауыржан Момышұлының қанатты сөздері - Ердің туы намыс. - Сен жаудан қашсаң, өмір сенен қашады. - Ердің Еділ тобығынан келмейді. - Жаныңнан күдер үзе соғыспасаң, жауды күйрете алмайсың. - Ерлік елдің қасиеті, жүректілік жігіттің қасиеті. - Жауды өлтірсең өлімнен қүтылдың, өлтірмесең өлімге тұтылдың. - Атақ - ерге сауға, олжа - елге сауға, олжа елдікі, оған тимегін. - Қорқақ қаққа шөгіп өледі. - Белдескеннің белін сындыр, Тірескеннің тізесін бүктір. Қайратыңа әдісіңді жолдас ет, Әдісіңе ақылыңды жолдас ет. - Әдіссіздік әлсіздік, Ептілік те ерлік. - Қара бет болып қашқанша, Қайрат көрсетіп өлген артық! - Таяқтан тайсалмасаң, Семсерден сескенбесең, Жеңдім дей бер...

16 Бітірген оқу орындары Бітірген оқу орындары 1928 жылы Шымкенттегі жеті жылдық интернатты бітірген жылы Шымкенттегі жеті жылдық интернатты бітірген жылы Ленинград финанс Академиясы жанындағы курсты бітірген жылы Ленинград финанс Академиясы жанындағы курсты бітірген жылы Кеңес Армиясы Бас Штабының жанындағы Жоғары әскери академияны бітірген жылы Кеңес Армиясы Бас Штабының жанындағы Жоғары әскери академияны бітірген.

17 Атқарған қызметтері Атқарған қызметтері 1928 жылы бастауыш мектеп мұғалімі, милиция бастығы болған жылы бастауыш мектеп мұғалімі, милиция бастығы болған жылы Қызыл Армия қатарына шақырылады. Қызметін өтеп қайтқан соң, Шымкент, Алматы өнеркәсіп банкілерінде жұмыс істейді жылы Қызыл Армия қатарына шақырылады. Қызметін өтеп қайтқан соң, Шымкент, Алматы өнеркәсіп банкілерінде жұмыс істейді жылы Қызыл Армия қатарына қайта алынады, взвод, рота командирі, полк штабы бастығының көмекшісі қызметін атқарады жылы Қызыл Армия қатарына қайта алынады, взвод, рота командирі, полк штабы бастығының көмекшісі қызметін атқарады жж. әскери академияда сабақ береді және тұрақты әскери қызмет атқарады жж. әскери академияда сабақ береді және тұрақты әскери қызмет атқарады.

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37 Бауыржан бірнеше орден, медальдармен наградталады, Кеңестер Одағының батыры атағын алады. Алайда халықтың өзі «батырым» деп танып, ардақтаған қаһарман ұлына бұл атақ Отан соғысы біткеннен кейін жарты ғасырдай уақыт өткенде барып берілген болатын. Ел тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Н.Назарбаевтың жарлығымен оған «Халық қаһарманы» деген атақ берілді

38 Тамашалағандарыңызға рахмет!!!