Домбыра - қ аза қ хал қ ыны ң е ң ке ң тара ғ ан екі ішекті, к ө п пернелі музыкалы қ аспабы. Ол – қ аза қ тар ө мірінде ма ң ызды орын алатын, ө зіндік. - презентация

1

2 Домбыра - қ аза қ хал қ ыны ң е ң ке ң тара ғ ан екі ішекті, к ө п пернелі музыкалы қ аспабы. Ол – қ аза қ тар ө мірінде ма ң ызды орын алатын, ө зіндік музыкалы қ сипаты бар аспап. Ал ғ аш эпикалы қ д ә ст ү р ше ң берінде жыр, тол ғ ау, термелерді с ү йемелдеуге қ олданыл ғ ан домбыра кейін аспапты қ шы ғ арма – к ү й жанрыны ң қ алыптасуына ы қ пал еткен.

3

4 Жетіген - қ аза қ хал қ ыны ң к ө п ішекті шертпелі аспабы. Жалпы т ұ р қ ы ұ зынша, ж ә шік тектес етіп жасалады. Бетіне ж ұқ а та қ тайдан қ а қ па қ жабылып, ү н беретін ойы қ тары салынады. Жетіген жасалуы да, ойналу ә діс-т ә сілі де ө те к ү рделі аспап. Ертеректе ел арасында са қ тал ғ ан к ө не жетігенні ң ішегі атты ң қ ылынан та ғ ылып, тиекті ң орнына асы қ тар пайдаланылатын бол ғ ан.

5

6 Шертер – ежелгі шекті аспап. Шертерде домбыра сия қ ты ойнайды. Шертерді ң к ө лемі домбырадан к ө п кіші, біра қ сырт қ ы т ү рі қ обызды еске салады, о ғ ан ж ұ мыр т ү р беріп, сыртын терімен қ аптайды, атты ң қ ылынан екі шек тартылады. Аспап бір ғ ана б ұ рандалы болып келеді, шекті ң бір басы б ұ ранда ғ а, екіншісі басына бекітіледі. Шертер аспабы а ң ыз, ә н, ертегілерді айт қ анда қ олданыл ғ ан.

7

8 Адырна - қ аза қ ты ң к ө п ішекті шертпелі аспабы. Аспапты ң шана ғ ы қ уыс, беті к ө н терімен қ апталады. Б.з.б. а ң шылар ұ стан ғ ан к ө не аспап саналады. Оны ң к ө не ү лгісі ә уелде сада қ т ә різдес бол ғ ан. Кейін б ұғ ы, марал, киік, б ө кен т ә різді а ң дар ғ а ұқ састырып жасап, м ү йіз бен құ йры қ ты ң екі арасына ішектер тартып ойна ғ ан. Адырнаны тізені ң ү стіне қ ойып, басын иы ққ а тіреп, ішектерін іліп тартып кейде шертіп ойнайды.

9

10 Дауылпаз – қ аза қ ты ң ұ рып ойналатын к ө не саз аспабы. Ертеректе б ұ л аспап со ғ ыс құ ралы ретінде айбар беріп, қ ыр к ө рсету ү шін қ олдан ғ ан. Бертін келе дауылпазды а ң шылы қ пен құ сбегілікке де пайдаланатын бол ғ ан. Оны ң жасалу ә дісі к ү рделі. Дауылпазды ң шапаты - ө зегі алын ғ ан сырты ж ұ мыр бітеу а ғ аштан ойып жасал ғ ан.

11

12