А қ тамберді Сары ұ лы (1675-1768)16751768. Ақтамберді Сарыұлы (1675, қазіргі Оңтүстік Қазақстан, Қаратау, 1768 қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданыЖүрекжота. - презентация

1 А қ тамберді Сары ұ лы ( )

2 Ақтамберді Сарыұлы (1675, қазіргі Оңтүстік Қазақстан, Қаратау, 1768 қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданыЖүрекжота мекені) [1] жырау, қолбасы, қазақтың көне жыраулық мектебінің белді өкілі, дипломат. Он екіде аттанып, қылыш ілдім білекке дегеніне қарағанда күреске ерте араласқан жауынгер жырау санатына жатады. Тұрмыстың қыр-сырын, отбасы, елдік, ерлік, жер мәселелерін жырларында жақсы бейнелейді. Қысқа нақыл, шешен сөздердің шебері жылы Орта жүз ру басшыларының Орынборда ант беру жиналысына өкіл болды жылдары қазақ-қалмақтың қанды қақтығыстарының барлығына дерлік қатысқан. Ақтабан шұбырынды оқиғасының зұлмат қан кешуін бастан өткерген. Ес білгеннен бастап 70 жыл бойы ат үстінен түспей, елі мен жерін қорғаған қасбатыр, айтулы шешен, қабырғалы би, атақты жырау. Қазақ жауынгерлерінің азаттық, құлдық жөніндегі түсініктері, көшпелі халықтың тыныс-тіршілігі, болашаққа деген сенімі, адалдық- жауыздық, қиянат, әділетсіздік хақындағы таным-түсініктері Ақтамберді талғамынан өтіп жыр- толғауға айналған. [2]1675Оңтүстік Қазақстан1768Шығыс Қазақстан облысыАбай ауданы [1]жыраудипломат1742Орта жүз Ақтабан шұбырындыбатыршешенбиқиянат [2]

3 Шығармашылығы Ақтамберді өз ғұмырнамасын толғауларына көркемдік қуаты зор, келісті нақыштармен түсірген. Шығармалары зиялы зергердің қолтаңбасын танытады. Әлі де қолға түспеген толғаулары ел аузында сақталуы ықтимал. Қазіргі қолда бары 300 жолдан аспайды. Азғантай қазынасының өзі афоризмдерге толы.Күмбір-күмбір кісінетіп, Уа, қарт Бөгембай, Менімен ханым ойнаспа, Жауға шаптым ту байлап, Заманым менің тар болды және тағы басқа өлең-толғаулары батылдыққа, ізгілікке, патриоттық күй-сезімдерге толы. Ақтамбердінің Балаларыма өсиет деп аталатын толғауы соңғы туындыларының бірі болса керек. Жыраубалаларын тірліктегі бірлікке, талап мұратқа, татулыққа үндейді. Жас ұрпақтың бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығаруы елді мақсатына жеткізерін ескертеді. Халықтыалауыз мінездерден сақтандырады.ЖырауХалықты

4 Зерттеулер Жауынгерлік поэзияның үздік үлгілері - «Күлдір-күлдір кісінетіп», «Отбасар орны отаудай» толғаулары тағы басқа өлеңдері қазақ поэзиясының алтын қорына қосылады. Әуезов «Қазақ ССР тарихының» 1-томындағы (1957) «Қазақтың ауыз әдебиеті» тарауында 18 ғасырдағы жыраулық поэзияны талдай келіп: «Ақтамберді жырау эпостық жанр ақыны еді. Өзінің толғауларында ол батырлардың ерлігі мен батылдығын таңдана жырлады» деген. [4] Ақтамберді толғаулары мен жырлары С. Мұқановтың Қазақтың ғасырдағы әдебиетінің тарихынан очерктер (1942), Ертедегі әдебиет нұсқалары (1967), Алдаспан (1971), ғасырдағы қазақ поэзиясы (1982), Бес ғасыр жырлайды (1985) жинақтарына енгізілген.толғаулары1957 [4]С. Мұқановтың Алдаспан

5 Назарлары ң ыз ғ а рахмет!