Кребс циклі. Тағамның негізгі компоненттері өздерінің құрылымындағы химиялық энергияны митохондрияның тыныс алу тізбегіндегі ферменттерге сутегі атомын. - презентация

1 Кребс циклі

2 Тағамның негізгі компоненттері өздерінің құрылымындағы химиялық энергияны митохондрияның тыныс алу тізбегіндегі ферменттерге сутегі атомын бере алатын субстраттардың түзілуіне әкелетін катоболитикалық реакцияларда бөліп шығарады. Катоболитикалық процесстерді 2 кезеңге бөлуге болады: Катоболизмнің өзгешелік жолдары – ол әртүрлі қосылыстар(белоктар, майлар, көмірсулар) үшін әртүрлі болады. Катоболизмнің жалпы жолдары-әртүрлі заттар үшін катоболизмнің ортақ жолдары, ол өзгешелік жолдардың жалғасы болып табылады.

3 Катоболизмнің өзгешелік жолдарына асқазан-ішек жолдарында немесе тканьдерде өтетін белоктар, көмірсулар, липидтердің гидролиз реакциялары, клеткаларда өтетін спирттердің, май қышқылдарының, аминқышқылдарының, моносахаридтердің ыдырау реакциялары жатады. Мұның бәрі ең соңында пирожүзім қышқылының немесе ацетил-KoA түріндегі ацетильді радикалдың түзілуімен аяқталады. Пирожүзім қышқылы(пируват) мен ацетил-КоА катоболизмнің жалпы жолына еніп, су және көмірқышқыл газына ыдырау арқылы митохондрияларға АТФ синтезіне қажетті энергияны жеткізуші метоболиттер болып табылады. Катоболизмнің жалпы жолдарына мынандай метоболитикалық процестер жатады: Пирожүзім қышқылының тотығу декарбоксильденуі Үшкарбонды Кребс циклінде ацетил-КоА-ң айналуы

4 Пирожүзім қышқылының тотығып декарбоксильденуі Пируваттың тотығып декарбоксильденуі матрикс жағынан митохондриялардың ішкі мембранасында шоғырланған мультиэнзимді пируват-дегидрогеназды комплекспен катализденеді. Пируват-дегидрогеназды комплекс(пирожүзім қышқылының тотықтырушы декарбоксилазасы) 3 ферменттен(E1, E2, E3) және 5 коферменттен тұрады: Е1-пируват декарбаксилаза, коферменті ТПФ(тиамин пирофосфат) Е2-дигидро-липоил-трансацетилаза, коферменті липой қышқылы және кофакторы Е3-дигидролипоил-дегидрогеназа, коферменті ФАД және кофакторы Пируват бұл комплекске матрикстен келіп түседі және пируваттың тотығып декарбоксильденуінің өнімдері-ацетил КоА, СО2 осында шығарады.

5

6 Лимон қышқылының циклі(үшкарбонды қышқылдар циклі) Цитратты немесе үшкарбонды қышқылдар циклінде митохондрияның тыныс алу тізбегінде тіккелей тотығуға қажетті әртүрлі субстраттардың түзілуі жүреді. Бұл процесстерді алғаш Альберт Сент-Дьерди зерттей бастаған, ал Ганс Кребс ол зерттеулерді тереңдетіп, оны лимон қышқылының циклі ретінде көрсетіп, 1953 жылы Нобель сыйлығына ие болған. Бұл процесс кезінде ацетил-КоА-ның тотығуы жүреді, ол пируваттың, май қышқылдарының, глицериннің, аминқышқылдарының және т.б. Тотығу кезінде түзіледі.

7

8 Сент-Дьерди-Кребстің үшкарбонды қышқылдар циклында сәйкес дегидрогеназалармен субстраттардың дегидрирленуінің 4 реакциясы орын алады: Изоцитратдегидрогеназа, коферменті НАД Альфа-кетоглутаратдегидрогеназа, кофакторы НАД сукцинатдегидрогеназа, коферменті ФАД Малатдегидрогеназа, коферменті НАД Бұл жағдайда НАД-тың үш молекуласы мен ФАД-тың бір молекуласының тотықсыздануы жүреді, олар митохондриалды тыныс алу тізбегіне протондар мен электрондарды тасымалдайды, ал энергия-тотығу фосфорильдену реакциясында АТФ-тың 11 молекуласының синтезі үшін пайдаланылады.