Скачать презентацию
Идет загрузка презентации. Пожалуйста, подождите
Презентация была опубликована 8 лет назад пользователеммакпал болегенова
1 «Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің М.Хәкімжанова атындағы 20 орта мектебі» ММ Дайындаған: Мизам Құсни 4 б сынып оқушысы Жетекшісі: Рахметова Клара Мырзабайқызы
2 Ғылыми жұмыстың тақырыбы: Қазақы ұзындық өлшемдері Мақсаты:Байырғы өлшемдердің математикадан алатын орнын анықтау. Міндеттері: Қазақы өлшемдерді күнделікті өмірде қолданылуы жайлы Тақырыпқа сәйкес өлшемдерді іріктеу және оларды қарастыру.
3 Жоспар: І. Кіріспе Қазақы өлшемдер жайлы түсінік. ІІ. Зерттеу бөлімі - Қазақы өлшемдерді қазіргі матеметикалық өлшемдермен салыстыру - Күнделікті тұрмыста қолданылатын қазақы өлшемдер - ІІІ. Қорытынды.
4 Қазақы өлшемдер туралы түсінік Байырғы қазақ өлшемдері – қазақ халқының тұрмыс- салт ерекшеліктеріне, кәсіптік қажеттілігіне байланысты қалыптасқан өлшем бірліктері. Халық өлшемдері – ұлт мәдениеті мен этнографиясының қызықты салаларының бірі болып саналады. «Халық айтса қалып айтпайды» дегендей халық өлшемі анық өлшем десек қателеспейміз. Өйткені оны ата- бабаларымыз бірнеше ғасырлар бойы қолданып және сол арқылы өлшем негіздері жасаған. Біздің ата- бабаларымыз өлшем бірлігі болмаған кезде адамның дене мүшелерін пайдаланған. Сіздерді қазақша өлшем бірлігімен таныстырайын.
5 Бес саусақты үлкендер қалай атайды?
6 Елі- саусақтың көлденең қалыңдығы Менің саусағымның көлденең қалың дығы 1,4 см Әкемнің саусағының көлденең қалыңдығы 2,2 см
7 Сүйем-бармақ пен сұқ саусақ аралығындағы өлшем Менің сүйемімнің өлшемі 12 см Әкемнің сүйемінің өлшемі 18 см
8 Сынық сүйем- сұқ саусақтың буыны бүгіліп барып белгіленетін өлшем, бір сүйемнің төрттен үш бөлігі Әкемнің сынық сүйем өлшемі 14 см Менің сынық сүйем өлшемім 10 см
9 Қарыс сүйем- бас бармақ пен ортан саусақтың аралық мөлшері Менің қарыс сүйем өлшемім 14,5 см Ә кемні ң қ арыс с ү йем ө лшемі 20 см
10 Қарыс-бас бармақ пен шынашақтың аралық мөлшері Менің қарыс мөлшерім 15,5 см Әкемнің қарыс мөлшері 22 см
11 Тұтам- бас саусақпен тұтқандағы көлемге шамалас, 4 еліге тең ұзындық өлшемі Мені ң т ұ там м ө лшерім 7 см Ә кемні ң т ұ там м ө лшері 10 см
12 Білем-ортан саусақтың ұшы мен қолдың бірінші буыныының арасындағы арақашықтық Мені ң білем м ө лшерім 14 см Ә кемні ң білем м ө лшері 10 см
13 Шынта қ - қ олды ң басы мен шынта қ ты ң арасында ғ ы қ ашы қ ты қ Мені ң шынта қ ө лшемім 34,7 см Ә кемні ң шынта қ ө лшемім 47 см
14 Қолтық-қолдың ұшы мен қолтық аралығы Мені ң қ олымны ң ұ шы мен қ олты қ арасында ғ ы м ө лшері 54 см Ә кемні ң қ олты қ ұ зынды ғ ы 70 см
15 Құ лаш- иы қ де ң гейінде кере созыл ғ ан екі қ ол ұ шыны ң арасы Мені ң құ лаш аралы ғ ым 132 см Ә кемні ң құ лаш аралы ғ ым 178 см
16 Табан-ая қ ты ң ө кшесі мен екінші сауса ғ ыны ң арасы Ә кемні ң табан ө лшемі 27 см Мені ң табам ө лшемі 20 см
17 Адым- ж ү ру кезіндегі екі ая қ ты ң аралы қ ұ зынды ғ ы ( қ адам) Мені ң адымым 47 см Ә кемні ң адым ара қ ашы қ ты ғ ы 69 см
18 Аттам-екі ая қ ты ң соз ғ анда ғ ы ұ зынды қ Мені ң аттамым арасы 81 см Ә кемні ң аттамы арасы 97 см
19 Күнделікті тұрмыста қолданылатын қазақы өлшемдер Қазының майын ертеректен елімен өлшеген
20 Ертеде және де қазіргі кезде де матаны иық пен қолдың саусағы аралығымен өлшеген (метр)
21 Қорытынды: Б ұ рын қ азіргідей ұ зынды қ ты ө лшейтін дайын метрлік, метр ө лшеуіш құ ралдары к ө п болма ғ ан, болса да к ө п адамдар т ү сіне білмеген. Сонды қ тан к ө з, қ ол, сауса қ м ө лшерімен заттарды д ә л ө лшеп отыр ғ ан. Қ аза қ хал қ ына орта қ ө лшеуіштерге халы қ сенген ж ә не т ү сінген. Ертеде к ө шпелі қ аза қ хал қ ыны ң т ұ рмысында сыз ғ ыш, метрлік, таразы болма ғ ан. Міне, сонды қ тан олар ө лшем бірлік ретінде сауса қ тарды пайдалан ғ ан. Пісіп т ұ р ғ ан с ү тті м ұ здай жерге қ ойса, қ айма қ бетіне жиналады, ү лкендер оны бір елі қ айма қ жиналды дейді. Ал, математикада ғ ы ұ зынды қ ө лшемі бойывша айтса қ 1 см қ айма қ жиналды деп айтар едік. Кішкентай аласа бойлы адамды бір қ арыс деп тілге тиек етеді. Сонымен қ орыта келгенде қ ол, сауса қ ты ң адам ү шін ат қ аратын қ ызметі осылай ө те к ө п.
Еще похожие презентации в нашем архиве:
© 2024 MyShared Inc.
All rights reserved.