Тақырыбы: Аналитикалы қ химияда ғ ы коллоидты ж ү йелер Жетекшісі Студент: Қазақстан Республиканың ғылым және білім министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық. - презентация

1 Тақырыбы: Аналитикалы қ химияда ғ ы коллоид ты ж ү йелер Жетекшісі Студент: Қазақстан Республиканың ғылым және білім министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті КУРСТЫҚ ЖОБА Аналитикалық химия пәні бойынша кафедрасы

2 МАЗМ Ұ НЫ Кіріспе Аналитикалық химиядағы коллоид ты жүйелердің жалпы сипаттамасы Аналитикалық химидағы коллоид тық жүйелердің жіктелуі Аналитикалық химиядағы коллоид ты жүйе алу жолдары Тәжірибелік бөлім Қорытынды Қолданылған әдебиеттер

3 Кіріспе Барлық ғылым не өндіріс салалары сияқты коллоид ты химия да өздерінде кездесетін өзіндік ерекшеліктер мен қасиеттерге, өлшемдер мен көрсеткіштерге орай жіктеле келіп, сұрыпталады. Ондағы қайсыбір қасиеттер біріне-бірі ұксас болғандықтан, олар өзара бірігіп кетеді. Мұны кеңістікте орналасқан денемен де теңеу тіруге болады, өйткені осы дененің кеңістіктегі нақтылы урнын табу үшін үш өлшемді координатный не олардың проекция сын пайдалану қажет. Демек, коллоид ты жүйені сипаттау үшін оны әртүрлі қасиет, ерекшелік тұрғысынан жіктеу керек. Енді осындай жіктеудің бірнешеуін карастырайық. Коллоидты химияның урны. Химияның дамуында коллоид ты жүйені зерттеу үлкен орын аллоды. Молекулалық және иондық ерітінділер табиғат пен техникадағы коллоид ты ерітінділерден гөрі әлдеқайда сирек кездесетін құбылыс. Сондықтан да өзімізді коршаған табиғи әлеміндегі кездесетін сан алуан құбылыстардыд физикалық - химиялық процесін түсіну арқылы табиғаттың барынша жалпылама және нақтылы заңдылығын табу да, коллоид ты химияның да заңдылықтарының урны ерекше.

4 Аналитикалы қ химияда ғ ы коллоид ты ж ү йелер Коллоидты жүйе туралы зерттеулерді итальян оқымыстысы Ф Сельми 1845 жилы жүргізді. Ол белгілі көлемдегі суда таралған күкірт, хлореллы күміс, берлин көкшіл бояуы сияқты жүйелерді зерттеді. Ол басқа мысалы ас тұзы ерітіндісіне қарағанда бұл ерітінділердің бөлшектерінің үлкен ірілеу екенін байқады. Ал 1861 жилы Томас Грэм коллоид ты химияның дамуы үшін өте маңызды зерттеулер жүргізіп, дисперсті жүйені диффузия жылдамдығына қарап, жақсы және нашар еритін диффузияланушы деп екі класқа бөлді. Оларды крисаллоидтар және коллоидтар деп атады. Т.Грэм кристаллоид пен коллоид ты бір-бірінен бөліп алу әдісін ашты және бұл әдісті диализ деп атады. Бір зат өте майдан түрде, дисперсті фаза, басқа бір зат, дисперсті отрада, көлемінде біріңғай таралса, ол жүйені дисперстік жүйе дейді.

5 Жоғары дисперсті зольдер алу үшін, бір компоненттің құрамына басқа компонентті, араластыра отырып қосамыз. Коллоидты жүйе құруға қолданылатын химиялық реакциялар келесі слайдтарда көрсетілген

6

7

8 Гель-хроматографияның да бірнеше аты бар: гель-дар уши, гель- сүзгішті, электі, молекулалық-электі, эсклюзиялық хроматография. Бұл да сұйықтық хроматографияның бір түрі. Хроматографияның бұл ерекше түрі молекула өлшемдеріндегі айырмашылықты пайдалануға негізделген және. бұл молекулаларды өлшемі молекулалық массы бойынша бөлетін әдіс. Талданылатын еріген зат, гель түйіршіктерін қоршаған бос күйіндегі еріткіш арасында тара лады. Молекулалық элек термині жоғарғы кеуекті табиғи және синтетикалық кристаллоды материалдар класын айтады және оның құрамына кеуектік өлшемі бірдей болып келетін цеолит тер де жатады. Бұл топқа енетін синтетикалық металдарды, кеуек диаметрі 0,4- 1,5 нм, яғни осы тексте шамбалы мольдік массы бар органикалық қосылыс молекуланың өлшеміндей. Кеуек диаметріне қарағанда өлшемі кіші молекулалар түйіршік ішіне еніп, ххонда тұрақты адсорбцияланады, өлшемі үлкен молекулалар кеуекке мүлдем енбейді, бағаналарда қолданылатын электі қамтиды да үлкен молекулалар бағанадан ешбір кедергісіз өтеді. Мұндай бөлуді бағанада, жұқа қабатта да жүргізуге болады және ол гель кеуегі мен бөлінетін молекула өлшемінің катынасына тәуелді. Молекулалардың өлшемі олардың молекулалық массына пропорционален деп қабылдауға болады. Алайда мұндайда молекула пішіні ерекше рөл атқарады, әсіресе ол молекулалық массы бірдей, ал пішіні әр түрлі болып келетін полимерлер үшін нәтижеде бағанадағы олар түрліше жүреді. Сондықтан молекуланың орташа өлшемі дейтін түсінік жиі пайдаланылады. Гель-хроматографиясы

9 Реактивтер Катиххондар NaOH немесе KOH Ақ тұнба Қышқылда және артық сілтіде еридіҚышқылда ериді Үшінші аналитикалық топқа реактивтердің әсері

10 Кестенің жалғасы Ақ тұнба Қышқылда ериді Қоңыр бояна MnS ақшыл қоңыр түсті тұнба Минераллоды қышқылда ериді Ақ тұнба ZnS

11 Лиофобды зольдерді алудың 5 түрлі нұсқасын қарастырайық.

12

13

14

15 V – нұсқа. Еріткішті ауыстыру арқылы күкірт золін алу. Еріткішті ауыстыру арқылы күкірт золін алу тәсілі төменде көрсетілгендей жүзеге осады: 50,0 мл дистелденген суға, тамшылату арқылы, 5,0 мл спирттегі немесе ацетххондағы күкірттің қаныққан ерітіндісін қосамыз. Сол кезде, көгілдір-ақшыл түсті, коллоид ты бөлшектері теріс зарядталған күкірт золі пайда болады. Пайда болған зольдің мицеллин формула сын жазамыз. Осы зольдің мысалында Тиндаль конусы көруге болады.

16 Адсорбционды Адсорбентпен толтырылған шины трубкадан затрат ерітіндісін өкзіземіз. Талданғалы отырған ерітіндіде, затратдың қозғалыс жылдамдығы және адсорбталуы әр түрлі болғандықтан, оның құрамы әр түрлі бағанда, жеке-жеке аймақ түрінде ерекшеленіп тұрады. Адсорбталу қасиеті жоғары затрат адсорбенты бағанның жоғарғы бөлігінде, ал адсорталу қасиеті төмен затрат адсорбенты бағанның төменгі бөлігінде орналосады. Берілген адсорбент пен адсорбтенбейді затрат, баған арқылы өтіп, тоқтамай, фильтрата жиналады. Адсорбенттердің жаңа қосылыстарынан өту мүмкіндігіне қарай, жақсы адсорбтеленетін затрат жоғары бөлікте қала береді. Соның арқасында бағанда бірнеше қабат пайда болады. Егер адсорбент түссіз бокса, ал адсорбтелген зат боялған бокса, ххонда адсорбент бағанында түсті қабаттар пайда болады, олар, өз кезегінде хроматограмма құрайды.

17

18 Белсендірілген к ө мірді ң бром парын ж ұ туры

19 Қ орытынды Коллиодтық химияның маңызы. Ғарыштық кеңістіктегі шаң-тозаң (жарықтың жұтылуы бойынша абықлаулар) см, яғни нағыз коллоид тық өлшемді екені анықталлоды. Ал газ-шаңды бұлттар болып табылатын кометалар хорасан зорь коллоид тық жүйелер болып табылады, ал олардың жарқырауы күн сәулесінің түсуі нәтижесінен болған нағыз жарықтың шашырауы,опалесценция құбылысы. Бірақ олардың ұзақ уақыт бойы тұрақты болып қалуы әлі белгісіз, бір жағынан, ғарыштық газ-шаңды бұлттың құрамындағы бөлшектердің тығыз болмауы (огромная разреженность) және олардың бір-бірімен соқтығыспауымен, екіншіден белгілі-бір факторға байланысты жүйенің агрегаттық тұрақтылығымен түсіндірілуі мүмкін. Мысалы, шаң бөлшектерінің иххондарды адсорбтауы нәтижесінде пайда болған бөлшектердің электр заряды болуы мүмкін. Себебі ғарыштық кеңістікте гайдар молекула сына әр түрлі сәулеленудің әсерінен иххондар түзілетіндігі қазіргі кезде дәл анықталған. Бұлттар, тұман С/Г типті коллоид ты жүйелер, ал жаңбырғ найзағай және басқа да метеорологиялық құбылыстар коллоид тық құбылыстармен байланысты құбылыстар деп қарастырылуы керек. Өзендердің теңіздерге құйылуы кезінде дельталардың түзілуі де коллоид ты процесс. Себебі, өзендердің тұщы сумында көп мөлшерде өлшемі коллоид тыға жуық болатын жүзгін минераллодық бөлшектер болады. Бұл бөлшектердің, коллоид ты бөлшектер сияқты заряды да болады. Өзендер теңізге құйғанда, электролит мөлшері айтарлықтай теңіз сумы өзен сумымен араласып, өзен сумындағы жүзгін бөлшектер өз тұрақтылығынан айрылып, бір-бірімен жабысып үлкен агрегатор түзе тұнбаға түсіп, отмельдер, яғни таяз жерлер пайда болады.

20 Қ олданыл ғ ан ә дебиеттер 1.Қоқанбаев Ә. Қысқаша физикалық химия курсы, Алматы, 2014 ж. 2. Утелбаев Б. Химия; І,ІІ,ІІІ том, РБК (РИК) Алматы, 2015 ж. 3. Фридрихсберг Д.А. Курс коллоидной химии. Л.: «Химия», 2011 ж. 4. Фролов Ю.Г. Курс коллоидной химии. М.: «Химия», 2013 ж. 5. Воюцкий С.С. Курс коллоидной химии. М.: «Химия», 2011 ж. 6. Евстратова К.И. Купина Н.АФиз и кол химия. М.: «Высшая школа» 2011 ж. 7. Балезин С.А., Ерофеев Б.В., Подобаев Н.И. Основы физической и коллоидной химии. М.» Просвещение», 2015 ж. 8. Хмельницкой Р.А. Физическая и коллоидная химия. М.: «Высшая школа» 2012 ж. 9. Нурумбетов К, Василенко Е. Коллоидная химия./ Дисперсные системы и поверхностные явления/. Алматы, РИК, 2013 ж. 10.А. Б. Лукьянов Физическая и коллоидная химия Москва "Колос" 2014 ж. 11. Патсаев Ә.Қ, Шитыбаев С.А, Төребекова Г.А, " Физикалық және коллоид тық химия, Шымкент – 2010 ж. 12.С.Ж. Жайлау, Қ.С.Құлажанов, "Физикалық және коллоид тық химия, Алматы – 2012 ж.