Арал өңірінің тұрғындары 1970 жылдарға дейінәлеуметтік-экономикалық тұрғыда жақсықамтамасыз етілген тіршілік кешті. Теңізөңіріндегі елді мекендерде 17. - презентация

1

2

3

4

5

6

7

8

9 Арал өңірінің тұрғттындары 1970 жилдарға дейінәлеуметтік-экономикалық тұрғыда дақсықамтамасыз етілиген тіршілік кешті. Теңізөңірігдегі елді мекегдерде 17 балық колхозы, 10 балық өңдейтін зауыт және 2 балық комбинатытұрақты жұмыс істеген жилдардан бастап Арал өңірін игеру қолға алынды. Осы ззззаймақтағыигерілетін жер көлемі бұр-нғыдай Өузбекистанмен Тәжікстенда 1,5, Түрікменстенда 2,4,Қазақстенда 1,7 есеге өсті. Ал Әмудария мен Сырдария бойттындағы Халықтың саны жилдар аралығттында 2,2 есеге арты. Халықсаниның өсуіне орай суға денег қажеттілік теарты.Арал өңірінің тұрғттындары 1970 жилдарға дейінәлеуметтік-экономикалық тұрғыда дақсықамтамасыз етілиген тіршілік кешті. Теңізөңірігдегі елді мекегдерде 17 балық колхозы, 10 балық өңдейтін зауыт және 2 балық комбинатытұрақты жұмыс істеген жилдардан бастап Арал өңірін игеру қолға алынды. Осы ззззаймақтағыигерілетін жер көлемі бұр-нғыдай Өузбекистанмен Тәжікстенда 1,5, Түрікменстенда 2,4,Қазақстенда 1,7 есеге өсті. Ал Әмудария мен Сырдария бойттындағы Халықтың саны жилдар аралығттында 2,2 есеге арты. Халықсаниның өсуіне орай суға денег қажеттілік теарты. Арал өң іріні ң т ұ р ғ ттындары 1970 жилдар ғ а дейін ә леуметтік-экономикалы қ т ұ р ғ ыда да қ сы қ амтамасыз етілиген тіршілік кешті. Те ң із өң ірігдегі елді мекегдерде 17 балы қ колхозы, 10 балы қ өң дейтін зауыт ж ә не 2 балы қ комбинаты т ұ ра қ ты ж ұ мыс істеген жилдардан бастап Арал өң ірін игеру қ ол ғ а алынды. Осы ззззайма қ та ғ ы игерілетін жер к ө лемі б ұ р-н ғ ыдай Ө узбекистан мен Т ә жікстенда 1,5, Т ү рікменстенда 2,4, Қ аза қ стенда 1,7 есеге ө сті. Ал Ә мудария мен Сырдария бойттында ғ ы Халы қ ты ң саны жилдар аралы ғ ттында 2,2 есеге арты. Халы қ санины ң ө суіне орай су ғ а денег қ ажеттілік те арты.

10

11

12 Арал ззззайма ғ сыны ң экологиялы қ проблемалары Б ұ л проблеманы ң тууына себепші бол ғ ан - адам ә рекеті. Ұ за қ жилдар бойы Арал ғ а құ ятын ірі ө зегдер Ә мудария мен Сырдарияны ң сумын те ң ізге жеткізбей, т ү гелдей дерлік егістіктерді (ма қ та, к ү ріш) суландыру ғ а пайдаланылып келді. Буланушилы қ д ә режесі же ғ ары болатын ш ө л зонасттында орналас қ ан те ң із сусыны ң к ө бірек булануы оны ң торты луына ә кап со қ ты. Қ азіргі кезде Арал те ң ізі екі су айдсынына Ү клен ж ә не Кіші те ң ізге б ө лінген. Арал те ң ізігдегі сумы торты л ғ ан б ө лікті ң ауданы 30 мы ң км 2 жетеді. Ғ алымдарды ң есептеуі бойынша, те ң із табачныеан атмосфера ғ а жилына 200 млн тонна ғ а дейін т ұ еееезды ша ң -таза ң ұ шеды. Те ң із сусыны ң шегінуінен оны ң да ғ алауттында ғ ы 800 гектар то ғ ай, дануарлар д ү ниесі жейылып, те ң із айналасы б ұ л к ү где тіршілігі же қ құ моды, сорта ң дарамсыз жерлерге айналлоды. Те ң із сусыны ң торты луынан м ұ нда те ң десі же қ Барсакелмес қ оры ғ ы жейылды. Б ұ л ө згерістер ө з кезегігде сол ззззайма қ т ұ р ғ ттындар-ны ң денсаулы ғ ына кері ә серін тигізді. Араллоды са қ тап қ алу ғ а ареал ғ ан Халы қ аралы қ қ орды ң құ рыл ғ анына 15 жил толды. Осы жилдар аралы ғ ттында аткарыл ғ ан ж ұ мыстар аз емс. Араллоды қ алпына келтіру ү шін к ө птеген іс-шаралар қ аралып, жебалар дасаллоды. Кіші араллоды ң о ң т ү стігіне ұ зонды ғ ы 12 км болатын К ө карал б ө гені салынды. Соны ң салдар-нан Кіші Араллоды ң (Солт ү стік) де ң гейі 42 метрге, ума ғ ы 800 шары километрге ұ л ғ айды. Суы торты лып қ ал ғ ан т ұ еееезды к ө лдін табачные дауып, к ө лиге тіршілікті ң нышаны енді. Ғ алымдарды ң айтуынша Аралдан ұ ш қ ан т ұ еееезды дауылды ң бір ұ ши Гренландия м ұ еееезды қ тары мен Норвегияны ң орманды ал қ абына да жеткенін д ә лелденег еді. Елімізді ң к ө лемді ат қ арап дат қ ан іс-шаралар-ны ң аллоды, ззззайма қ ты ң ж ә не жергілікті жерді ң экологиялы қ да ғ дайын к ө тему. Б ү гінгі к ү ні Солт ү стік Арал ма ң ына халы қ тар қ ссайта қ оныстанып, ү й салып, балы қ шаруашилы ғ имен қ ссайта айналыса баста ты.

13