Sana : yil Sinf: 7I Fan: Algebra Talimiy oquvchilarga kvadratlar ayirmasi formulasini orgatish; Tarbiyaviy Oquvchilarga formulalar orqali misollar. - презентация

1

2 Sana : __ yil Sinf: 7I Fan: Algebra

3 Talimiy oquvchilarga kvadratlar ayirmasi formulasini orgatish; Tarbiyaviy Oquvchilarga formulalar orqali misollar yechishni orgatish bilan tezkorlikni, tartiblilikni, vaqtdan unumli foydalanishni orgatish; Rivojlantiruvchi: Misollar yechish orqali oquvchilarda matematik fikrlashni ostirish; Yangi bilim berish. Yangi bilim berish. Dars jihozi: A-3 formatda formulalar, jumboqli savollar, krossvordlar, kartategiyalar.

4 1. Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash, sinf holatini kuzatish, oquvchilarning darsga tayyorgarligini taminlash. 2.Otilgan mavzuni takrorlash. 1-savol: (5x 2 )=? Javob: 25x 2 2-savol: 36x 4 birhad qanday birhadning kvagrati? Javob: 6x 2 3-savol (2x+3y) 2 nimaga teng? Javob: 4x 2 +12xy+9y 2 4-savol: (4x-5) 2 formulani yozing. Javob: 16x 2 -40x+25 5-savol: (a+b) 3 nimaga teng? Javob: a 3 +3a 2 b+3ab 2 +b 3 6-savol: (a-b) 3 formulani yozing. Javob: a 3- 3a 2 b+3ab 2- b 3

5 Otilgan mavzuni takrorlash uchun quyidagi test otkaziladi. 1. (4+2b) 2 =16+18b+x x=? A) 2b 2 I) 4b 4 O) 4b 2 L) 2b 4 2. (9-3b) 2 =x-54b+9b 2 x=? A) 18 I) 81 O) 9 L) (x-1,5)=23 A) 5 I) 20 O) 10 L) (36x 4 ) qaysi birhadni kvadrati? A) 6x 2 I) 6x O) 36x L) 9x 2 Javob: 1) O 2) I 3) L 4) A II.

6 Kalit soz OILA. Oqituvchi: Prezidentimiz tomonidan 2012 yilni Mustahkam oila yili deb elon qilindi.Oila-jamiyatning bir bogini. Nima uchun OILA sozi kalit sozi qilib olindi?

7 Bu yorug dunyoda hayot bor ekan- oila bor.Oila bor ekan -farzand deb atalmish bebaho nemat bor. Farzand bor ekan, odamzot hamisha ezgu orzu va intilishlar bilan yashaydi I.A.Karimov. Oqituvchi: I.A.Karimov 2012-yilni Mustahkam oila yili deb elon qilar ekan, quyidagi sozlarni oqib berdi.

8 Oquvchi: Oila haqidagi ozi yozgan sherini ifodali oqib berdi: Qiyinchilik bordir goh, Oila muqaddas dargoh. Oylab korsang sen biroz, Barchasi boladi soz. Oila tinch bolsa agar Jamiyat ham tinch har gal Birlashib yashasang gar, Oila misoli gavhar.

9 Yangi mavzu bayoni a 2 -b 2 =(a-b)(a-b) Ikki son kvadratlarining ayirmasi. Ikki son ayirmasi bilan yigindisining kopaytmasiga teng. 1-misol: 5 2 -x 2 =(5-x)(5+x); 2-misol: 49-4x 2 = 7 2 -(2x) 2 =(7-2x)(7+2x); 3-misol: (-6-x)(6-x)=-(6+x)(6-x)=-(36-x 2 )=-36+x 2 =x 2 -36; 4-misol: (2x-3y)(2x+3y)=(2x 2 )-(3y 2 )=4x 2 -9y 2 ; 5-misol: 100-c 2 =(10-c)(10+c); 6-misol: (a+b) 2 -(a-c) 2 =(a+b-a+c)(a+b+a-c)=(b+c(2a+b-c). III.

10 Mavzuni mustahkamlash uchun quyidagi A-3 formatda yozilgan misollar berildi: 36-x 2 =(6-x)(6+x); 81-y 4 =(9-y 2 )(9+y 2 ) (7y-c)(7y+c)=49y 2 -c 2 (10+2y)(10-2y)=100-4y misol. 1) (c-3)(c+3)=c ) (10-y)(10+y)=100-y 2 5) (-a-b)(a-b)=-(a-b)=-(a+b)(a-b)=-(a 2 - b 2 )=b 2 -a 2

11 Mustahkamlash. 387-misol. IV. 1) x 2 =8 2 -(2x) 2 =(8-2x)(8+2x) 3) 25-t 2 =(5-t)(5+t) 5) 9-0,01x 2 =(3-0,1x)(3+0,1x).

12 Shundan song quyidagi korinishdagi qonuniyatni aniqlovchi a-3 formatda misol berildi: 15 2 = = = = = = 4225… Bundagi qonuniyat 5 raqam bilan tugaganligi oxirgi ikki raqami 25 boladi, oldingi raqamlar Masalan, 225 dagi 2, 1*2 kopaytirishdan hosil boladi

13 2 oquvchiga tezkor savollar berildi; 4 oquvchiga tarqatmalar berildi va Oquvchilar baholandi. Baholash: oquvchilar 4 va 5 baholar bilan baholandi. Uyga vazifa: misollarning juft nomerlari. VI. V.

14 Ozbekiston Respublikasi Xalq talimi vazirligi Navoiy shahar 8 –umumiy orta talim maktabi matematika fani oqituvchisi Ostonova Zebinisoning 7-I sinfida geometriya fanidan oquv yili

15 Sana : yil Sinf: 7I Fan: Geometriya

16 Talimiy oquvchilarga geometriya fanini chuqurroq orgatish; Tarbiyaviy Oquvchilarga formulalar orqali misollar yechishni orgatish bilan tezkorlikni, tartiblilikni, vaqtdan unumli foydalanishni orgatish; Rivojlantiruvchi: Tezkor savollar, krossvordlar, Misollar yechish orqali oquvchilarda matematik fikrlashni ostirish; Bellashuv Dars jihozi: slaydlar, tezkor savollar, krossvordlar, kartategiyalar.

17 1-oquvchi: Salom yangi asr, salom yangi kun Ey nurli kelajak, zamin-u zamon Zarhal sozlar bilan yozilajakdir Oltin sahifangda ozbek degan nom. 2-oquvchi: 1-oquvchi: Assalomu alaykum muhtaram ustozlar, aziz mehmonlar, bilimdon oquvchilar. 2-oquvchi: Mana bugun 7I sinf ikki jamoa oquvchilari ortasida geometriya fanidan bellashuv. 1-oquvchi: Kechamizga xush kelibsiz azizlar. 2-oquvchi: Yoshlarni hech kimga bermayman degan Yurtboshimiz sozlari qalblarida bugun Sizni asragaymiz yomon kozlardan Jonimizni tikarmiz beshak siz uchun. 1-oquvchi: Elimga olloh nazari tushgan Sulaymon taxtidan balanddir taxtim Shu bois dovrugi olamga tutgan Yurtning farzandiman porloqdir baxtim.

18 1-oquvchi: Kechamizda eng zor jamoani aniqlab qolmay, eng bilimdon, eng chaqqon oquvchilarni ham aniqlab olamiz. 2-oquvchi: Endi esa shartlar bilan tanishamiz.1-shart-Jamoalar kirishi. 1-oquvchi: 2-shart-Uyga vazifa tariqasida berilgan geometrik shakllar tanlovi. 2-oquvchi: 3-shart-Kartochkali savollarga yozma javob beramiz. 1-oquvchi: 4-shart- Tezkor savollar. 2-oquvchi: 5-shart- Krossvord yechish. 1-oquvchi: Navbat 1-shartni bajarish uchun jamoalarga. 1-jamoa - Planimetriya nomi bilan chiqadi. 2-jamoa - Fales izdoshlari nomi bilan chiqadi.

19 Jamoa azolari musiqa ohangida kirib keladilar, jamoa sardori. -Tekislikda bir togri chiziqda yotmaydigan uchta nuqta belgilaylik.Ularni kesmalar orqali tutashtirsak. Jamoa azolari: -Uchburchak. Jamoa sardori: -hosil boladi. Jamoa azolari uchburchak hosil qiladilar. -Barcha uchburchaklari togri bolgan parallelogramm togri tortburchak deyiladi,- deydi jamoa sardori. Jamoa azolari togri tortburchak hosil qiladilar. -Va, geometriyaning poydevorlaridan biri togri chiziqdir. Oquvchilar togri chiziq shaklida saflanishadi. Jamoa sardori: -Jamoamiz nomi. Jamoa azolari: -Planimetriya, deya oldindan tayyorlangan harflardan ushbu sozni hosil qilishadi. Jamoa sardori: -Jamoamiz shiori. -Olga intilish,- deya jamoa azolari bu sozni ham hosil qilishadi. Endi oquvchilar geometriya haqida qisqacha malumot berishadi: Alisher: Geometriyaga oid dastlabki tushunchalar bundan 4-5 ming yil muqaddam qadimgi Misrda paydo bolgan. Muhammad: Geometriya yunoncha soz bolib geo yer, metriya olchash degan manoni anglatadi. Charosxon: Geometriya geometrik shakllar va ularning xossalarini organadigan fan. fMadina: Geometriya fani ikkiga bolinadi. Bular -planimetriya va stereometriya. Gulbahor: Planimetriya tekislikdagi shakllarning xossalarini organuvchi fan. Shaxzod: Stereometriya fazodagi jismlar va ularning xossasini organadigan fan. Amirxon: Geometriyaga ajdodlarimiz ham salmoqli hissalarini qoshganlar. Karima: Bu ajdodlarimizdan biri Al-Fargoniyga nilni jilovlagan fargonalik alloma geya tarif beriladi. Chunki ajdodimiz Nilometriya yani Nil olchovchi asbob yaratgan. Gulnoza: Al-Fargoniy ozining Usturlob yasash haqida haqida risola asarida asronomiyaning muhim teoremasi – planimetriyaning nafis isbotini bergan. Marifat: Geometriyaning poydevori- nuqta, togri chiziq, tekislikdir. Muso: Aksioma- isbot talab qilinmaydigan jumla. Endi oquvchilar planimetriya haqida qisqacha malumot beradilar. Alisher: Biz planimetriya bolimida quyidagilarni organdik. Muhammad: Kesma deb togri chiziqning ikki nuqtasi va ular orasidagi nuqtalar toplamiga aytiladi. Planimetriya jamoasi tanishuvi.

20 1)Fales miloddan avvalgi ( ) yillarda Gretsiyaning Milet shahrida dunyoga kelgan. 2)U Misrga sayohat qilgan va u yerda ko`plab fanlar bilan tanishgan. 3)Falesni ko`prok geometriya qiziqtirgan. 4)Teng yonli uchburchakning ostidagi burchaklar teng. 5)Fales astranomiya faniga hissa qo`shgan. 6)Fales Ioniya maktabining asoschisi. 7)Fales geometriya faniga tegishli ko`plab kashfiyotlar qilgan. 8)Diametr aylanani teng ikki qisimga ajratadi. 9)Burchakning bir tomonidan kesuvchi to`ri chiziqlar uning bir tomonidan teng kesmalar ajratsa 2-tomonidan ham teng kesma ajratadi. 10)U geometriyani birinchi teoremasini isbotlagan. 11)Fales o`z davrining buyuk olimi bo`lgan. 12)Fales astranomiyaga katta hissa qo`shgan. 13)Fales Misirga sayohat qilgan. Misirliklar unga qiyin masala berishgan. Masala shunday: Biz mana shu ulkan piramidaning balandligini qanday bilishimiz mumkin. Fales buni javobini topdi. Bir tayoqcha olib kelib yerga qoqdi va shunday dedi: Qachonki manashu ulkan piramidaning balandligi soyasining uzunligiga teng bo`lsa, manashu ulkan riramidaning balandligi soysining uzunligi soya orqali biz uning balandligini o`lchaymiz. 1-oquvchi: Hayat azolari 1-shartni baholaganlariga qadar 2-shartni boshlaymiz. 2-shart Kim kop shakl nomini biladi Masalalar uchburchak, tortburchak, kvadrat, shar, silindr…, toxtab qolgan oquvchi yutqazgan hisoblanadi. Fales izdoshlari jamoasi tanishuvi.

21 Fales izdoshlari jamoasiga tezkor savollar: 1. Uchburchak ichki burchaklarining yigindisi necha gradus? (180 0 ). 2.1 duym necha sm ga teng?(2,54). 3.Qoshni burchaklar yigindisi necha gradusga teng?(180 0 ). 4.Uchburchak burchaklaridan biri 90 0 bolsa qolganini toping.(45 0,45 0 ). 5. Nilni jilovlagan fargonalik alloma kim? (Al-Fargoniy) – yil fevral oyida Pitter Lu qaysi naqshni korib hayratlanadi?(Pindrous). 7.Uchburchakning burchaklaridan biri 80 0, ikkinchisi 20 0 bolsa, uchinchisini toping.(80 0 ). 8.Teorema nima? (isbot talab qilinadigan jumla). 9.Aksioma nima? (Isbot talab qilinmaydigan jumla). 10.Geomatriya nechaga bolinadi?(2 ga: planimetriya va stereometriya).

22 Planimetriya jamoasiga tezkor savollar: 1.Aylananing ¼ qismi? ( 90 0 ). 2.Aylananing asosiy elementlari? (Vatar, diametr, radius). 3.Qoshni burchaklardan biri 65 0, qolganlari?(115 0 ) 4.Aylananing 1/30 qismi? (12 0 ). 5.Uchburchakning ichki burchaklari yigindisi necha ? (180 0 ). 6.Uchburchak burchaklari 65 0, 120 0, 10 0,bunday uchburchak bormi? (Yoq). 7.Uchburchakning asosiy elementlari nima? ( mediana, bissektrisa, balandlik). 8. Qoshni burchaklaridan biri 78 0, qolgani ? (102 0 ). 9.Balandlik nima? 10.Mediana nima?

23 1.Geometriyaning qaysi bolimi tekislikdagi geometrik shakllarning xossalarini 2. organadi?(Planimetriya). 2.Qanaqa bolim fazodagi figuralarning xossalarini organadi/(Stereometriya). 3.Togri chiziqning ikki nuqtasi va ular orasida yotgan nuqtalaridan iborat qismiga nima deb ataladi/(Kesma). 4. Isbot talab qilinadigan jumla.( Teorema). 5. Har qanday kesma noldan farqli tayin uzunlikka ega bolib u qanday son bilan ifodalanadi?(Musbat). 6. Burchakning nimasi deb uning uchidan chiqib, burchakni teng ikki burchakka ajraluvchi nurga aytiladi?(Bissektrisasi). 7. Togri chiziqning ixtiyoriy nuqtasidan unga yagona qanday togri chiziq otkazish mumkin/9 Perpendikular). 8. Oz-ozini kesmaydigan qanday siniq chiziq kopburchak deb ataladi? ( Yopiq). 9. Teng yonli uchburchakning qaysi burchaklari teng?( Asosidagi). 10. Tayin nuqtadan tang uzoqlikda yotgan nuqtalardan iborat shakl nima deb ataladi? (Aylana) Krossvord Savollari.

24 Krossvord yeching. G O E M E I R T A Y

25 X:Y:Z=5:6:7 5x+6x+7x= x=180 0 X=10 0 5*10 0 =50 0 6*10 0 =60 0 7*10 0 =70 0 Javob: 50 0, 60 0, 70 0 x:y:z=50 0 :60 0 :70 0

26 2x+35 0 = x=145 0 X=72,5 0 J: 72,5 0, 72,5 0,

27 Shaklda nechta uchburchak, nechta kvadrat bor? Uchburchak 16 ta Kvadrat 5 ta

28 AOB=50 0, BOC=80 0 bolsa, AOB va BOC burchaklarining bissektrissalari orasidagi burchakni toping x=180 0 x=50 0 bissektrissasi 50 0 = = x=90 0 x=25 0 A B O C

29