Алесь Разанау - презентация

1

2 З вершамі ў другу выступіў у У першим поэтычным зборніку з адметнай для того часу называй « Адраджэнне » (1970), моцна скажоным цэнзурай, пераважалі адраджэнскія настроі, услаўляліся героі беларускага мінулага, замежныя вучоныя і пісьменнікі, адкрывальнікі навага, утапісты і змагары. У кнізе пераважалі імклівыя ритмы, рамантычная ўзнёсласць, ускладненая метафарычнасць. У наступным зборніку вершаў « Назаўжды » (1974) навідавоку яго пошукавы характер, схільнасць да поэтычнага эксперименту, повышенная ўвага да філасофскіх проблем. 3 гэтага часу з імем Алеся Разанава звязваецца ўяўленне аб інтэлектуальнай плыні ў беларускай паэзіі. У вершаваным цикле пад называй « Пункціры », якая адначасова стала і абазначэннем навага жанру, поэт прадэманстраваў сваё імкненне ахапіць шматстайныя праявы свету. Ён часцей за ўсё адштурхоўваўся ад назіранняў над канкрэтнымі, часта мімалётнымі, з ' явамі і рэчамі.

3 Наватарскія памкненні поэта ў сферы зместу і формы выявіліся ў кнізе поэм - баллад « Каардынаты быцця » (1976) і этапным зборніку « Шлях 360» (1981). Аднак эстэтычныя пошукі А. Разанава не сустракалі належнага раз у меня. Галоўная прычына ўскладнення творчага шляху поэта была абумоўлена сітуацыяй падцэнзурнага існавання літаратурнага жыцця ў часы грамадскага застою. Вольная мастацкая думка даты стрымлівалася і скоўвалася, савицкая паэзія была абмежавана колам дазволеных тем, ідэй і спосабаў іх увасаблення. А. Разанаў імкнуўся да складной вобразатворчасці, алегарычнага і сімвалічнага адлюстравання рэчаіснасці, а гэта пакідала ўражанне нейкага тайнапісу, не заўсёды зразумелага падтэксту. Ён звяртаўся да фольклор на - міфалагічных ; матываў, біблейскай сімволікі, традыцый нацыянальнай і сусветнай класікі. Пра напружаныя пошукі А. Разанавым свайго шляху засведчылі такія твори, як « Паэма рыбіны », « Паэма калодзежа », « Паэма выніку », « Паэма жніва », « Паэма раўнавагі » і інш. Дэвізам яго творчага пошуку былі славы, выказаныя яшчэ ў я гады : « Жыве эксперимент !» Ён прытрымліваўся ідэі дынамічнага руху, зменлівасці жыцця і вечнага ўдакладнення поглядаў на жыццё і рэчаіснасць.

4 Шматлікія вершаваныя тексты А. Разанава гэта вершы аб предметах і речах, природных з ' явах і живых істотах. Іх назвы гавораць самі за себе : « Камяні », « Зброя », « Сякера », « Стол », « Цвік », « Барана », « Птах », « Маланка », « Завея », « Змеі », « Лесвіца », « Студня », « Дрэвы », « Ланцуг » і інш. Праз матэрыяльнае поэт імкнецца раскрыть штосьці новое : і ўласна пра рэчы - предметы, і пра навакольную природу, і пра быццё человека, які іх успрымае. Паэт, гаворачы пра рэчы, шукае важные сэнсы, пэўныя аналогіі, параўнанні. Так, порог, які « ўрос у землю », выклікае ў поэта цэлае кола асацыяцый. Ён увасабляе падзел розных часоў, прымушае задумацца человека, кто ён такі на гэтым свете. « Мінулае тоіцца ў змроку, будучыня у светлыні », падагульняе аўтар у вершаказе « Парог ».

5 У зборніках А. Разанава апошніх дзесяцігоддзяў « Вастрыё стрелы », « У городзе валадарыць Рагвалод », « Паляванне ў райской даліне », « Рэчаіснасць », « Гановерскія пункціры » творчыя пошукі адбываюцца пера важна ў сферы самой беларускай мовы. Паэт адкрывае багацце яе лексічных, музычных, сэнсавых магчымасцей і дэманструе эмаль у кожным новым твори ідэю вобразнай невычэрпнасці нацыянальнай моўнай стыхіі. Любое слова, паняцце, назва предмета, з явы у навакольным свете поўняцца для поэта асаблівым сэнсам і зместам ( вершаказы « Вуліца », « Бор », « Рэчка і возера », « Маланка і гром », « Гліна », « Срэбра і золота » і інш.) Ва ўладзе поэтавай думкі паставіць побач славы, рэчы, предметы, раскіданыя ў часе і просторы. Але самая вялікая загадка пры гэтым для поэта застаецца жыццё і чалавек. Сэнс жыцця, сцвярджае Алесь Разанаў, у самім жыцці, у няспынным пошуку ісціны.

6 У далёкую мінуўшчыну, ажно ў біблейскія часы, выпраўляецца лірычны герой поэмы А. Разанава « Гліна ». У вершах « Рагнеда », « Стары город », поэтычнай кнізе « У городзе валадарыць Рагвалод », поэме « Усяслаў Чарадзей » А. Разанаў адаме даніну захаплення старажытнаму Полацку, у в образе і гісторыі якога бачыць увасабленне спрадвечнага беларускага шляху. Паэта цікавіць існаванне ў вялікім агульначалавечым свете і загадкавым свете нацыянальнай гісторыі. Алесь Разанаў вынаходлівы і дасціпны як у змесце, так і ў форме. Ён істотна пашырыў жанравыя межи сучаснай філасофскай паэзіі. А. Разанаў выказваецца ў сціслай форме квантем, пункціраў, версэтаў, вершаказаў, зномаў. Яго поэтычныя тексты часам нагадваюць фрагменты старажытных манускрыптаў без початку і без канца, спасціжэнне сэнсу якіх вымогает напружанай працы інтэлекту і фантазіі, здольнасці да самастойнай інтэрпрэтацыі.

7 Перакладае з літоўскай, латышской, грузінскай, болгарской, сербскахарвацкай, чэшскай, англійскай моў. Пераклаў кнігу К. Саі для дзяцей « Гэй, хавайцеся !» (1982), п ' есу У. Шэкспіра « Сон у летнюю ночьь » ( аўт. « Сон у Іванаву ночьь » у зборніку « Тры камедыі », 1989), раман Ё. Авіжуса « Час, калі пусцеюць сядзібы » (1989), выбранную паэзію У. Бэрзыньша (2013). Склаў кнігу паэзіі Я. Купалы « Выйду з сэрцам, як з паходняй !..» (1982). Выдаў па - нямецку зборнік «Wortdichte» (2003). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Я. Купалы (1990) за кнігу паэзіі « Вастрыё стрелы ». Лаўрэат прэміі « Залаты апостроф » (2012)