М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік медицина университеті Орындаған: Шынболатова Т.Ш. Тексерген:Билкенова А.З. Тобы:113 Б Мамандығы:жалпы медицина. - презентация

1 М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік медицина университеті Орындаған: Шынболатова Т.Ш. Тексерген:Билкенова А.З. Тобы:113Б Мамандығы:жалпы медицина

2 Жоспары: Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар дегеніміз не? Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар дегеніміз не? Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушаларды ң жіктелуі Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушаларды ң жіктелуі Эмбриональды ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар Эмбриональды ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар Фетальды ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар Фетальды ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар Ересек ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар Ересек ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар Кіндік қ анны ң ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалары Кіндік қ анны ң ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалары Шеткі қ ан ж ү йесіні ң ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалары Шеткі қ ан ж ү йесіні ң ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалары Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар а ғ зоны жасарта ала ма? Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалар а ғ зоны жасарта ала ма? Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалармен емдеу Ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушалармен емдеу Ж ү рек- қ ан тамырлар ауруларында ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушаларды енгізу ә дістері Ж ү рек- қ ан тамырлар ауруларында ба ғ кккккккккккккккккккканалы қ жасушаларды енгізу ә дістері Клеткалы қ терапия дегеніміз не? Клеткалы қ терапия дегеніміз не? Қ аза қ стенда зерттеушілер т ә жірибелерін жетілдірудегі қ ажеттіліктер Қ аза қ стенда зерттеушілер т ә жірибелерін жетілдірудегі қ ажеттіліктер

3 Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар дегеніміз не? Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалартүсінігі алғаш рет өткен ғасырдың басында Ресейде пайда болды.Ұлы Ресей гистологы А.А.Максимов қан түзілу процестерін зерттеуде анықтады. Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалартүсінігі алғаш рет өткен ғасырдың басында Ресейде пайда болды.Ұлы Ресей гистологы А.А.Максимов қан түзілу процестерін зерттеуде анықтады. Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар дегеніміз- пісіп-жетілмеген немсе дифференцияланбаған (яғни,бөлшектерге бөлінбеген)жасушалар,олар ұқсас жасушалар жасап шығаруға қабілетті. Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар дегеніміз- пісіп-жетілмеген немсе дифференцияланбаған (яғни,бөлшектерге бөлінбеген)жасушалар,олар ұқсас жасушалар жасап шығаруға қабілетті. Өсіп-жетілген организмнің (адам немсе жануар) миллиондаған жасушалары аталық және кккккккккккккккккккканалық гаметаларының қосылуынан пайда болатын бір ғана жасуша-ЗИГОТАДАН түзіледі.Бұл жасушада ағза туралы ақпарат ғана емс, оның сатылы даму схема сады болады. Өсіп-жетілген организмнің (адам немсе жануар) миллиондаған жасушалары аталық және кккккккккккккккккккканалық гаметаларының қосылуынан пайда болатын бір ғана жасуша-ЗИГОТАДАН түзіледі.Бұл жасушада ағза туралы ақпарат ғана емс, оның сатылы даму схема сады болады.

4

5 Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалардың жіктелуі Эмбриональды бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар Фетальды бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар Ересек бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар Кіндік қанның бағкккккккккккккккккккканалық жасушалары

6 Эмбриональды бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар Негізгі көзі болып ұрықтану процесінің 5-ші күні түзілетін БЛАСТОЦИСТА болып табылады.Бұл жасушалар ппппересек ағзоның барлық жасуша типтеріне дифференцияланады. Негізгі көзі болып ұрықтану процесінің 5-ші күні түзілетін БЛАСТОЦИСТА болып табылады.Бұл жасушалар ппппересек ағзоның барлық жасуша типтеріне дифференцияланады. Эмбриогенез сатысында ұрықтанған жұмыртқажасуша бөлінеді де,келесі жасушаларға тек гентикалық ақпарат беретін бластома жасушасын түзеді. Эмбриогенез сатысында ұрықтанған жұмыртқажасуша бөлінеді де,келесі жасушаларға тек гентикалық ақпарат беретін бластома жасушасын түзеді.

7

8

9 Фетальды бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар Негізгі көзі-жүктіліктің 9-12 аптасындағы аборт жасалған ұрықтан алынатын анапы жасуша типі болып табылады.Ол ұрықтың дамуында дененің түрлі мүшесіне айналып кетуі мүмкін. Негізгі көзі-жүктіліктің 9-12 аптасындағы аборт жасалған ұрықтан алынатын анапы жасуша типі болып табылады.Ол ұрықтың дамуында дененің түрлі мүшесіне айналып кетуі мүмкін. Фетальды бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларын зерттеу нейрон,гемопоэтинді,ұйқы безінің негізін салушы бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар және гермальді жасушалармен шектеледі. Фетальды бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларын зерттеу нейрон,гемопоэтинді,ұйқы безінің негізін салушы бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар және гермальді жасушалармен шектеледі. Тексерілмеген материалды қолдану науқастың көптеген асқынуларына әкеледі. Тексерілмеген материалды қолдану науқастың көптеген асқынуларына әкеледі.Мысалы, - Герпес вирусы - Вирусты гепатит - Спид - Микоплазма т.б. - Цитомегаловирус

10

11 Ересек бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар Ересектердің бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларының көздері- сүйек кемігі,қан,көз,бас миы,қаңқа бұлшықеттері,тіс тіні,бауыр,тері,асқазан-ішек жолы қабырғасының ішкі қабаты және ұйқы безі.Соның ішінде сүйек миында максимальды концентрация да болады. Ересектердің бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларының көздері- сүйек кемігі,қан,көз,бас миы,қаңқа бұлшықеттері,тіс тіні,бауыр,тері,асқазан-ішек жолы қабырғасының ішкі қабаты және ұйқы безі.Соның ішінде сүйек миында максимальды концентрация да болады. Сүйек миында бағкккккккккккккккккккканалық жасушалардың 2 түрін ажыратады: Сүйек миында бағкккккккккккккккккккканалық жасушалардың 2 түрін ажыратады: 1.гемопоэтинді-одан қанның барлық жасушалары түзіледі. 2.мезенхимальды-барлық мүшелер мен тіндер жаңарады.

12

13 Ересек ағза бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар қоры өте үлкен емс.Сондықтан жойылған жасушаларды организм өздігінен жаңартуға қабілеті жоқ.Ол зақымдалу ошағының көлемді болуы,ағзоның әлсіреуі немсе жас шамасына да байланысты болады. Ересек ағза бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар қоры өте үлкен емс.Сондықтан жойылған жасушаларды организм өздігінен жаңартуға қабілеті жоқ.Ол зақымдалу ошағының көлемді болуы,ағзоның әлсіреуі немсе жас шамасына да байланысты болады. Науқасқа цирроз,инсульт,паралич,диабет және басқа нерв жүйесі ауруларынан емделуге мүмкіндік бар ма? Науқасқа цирроз,инсульт,паралич,диабет және басқа нерв жүйесі ауруларынан емделуге мүмкіндік бар ма? Әрине,ғалымдар бағкккккккккккккккккккканалық жасушалардыкерек жолға пайдаланудыбағыттады. Әрине,ғалымдар бағкккккккккккккккккккканалық жасушалардыкерек жолға пайдаланудыбағыттады. Осы орайдағы клеткалық медицинаның жетістіктері бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды терапияда шексіз қолдану мүмкіндіктерін ашты. Адамның қаңқа бағкккккккккккккккккккканалық жасушасын қоректік отрада его

14 Кіндік қанның бағкккккккккккккккккккканалық жасушалары Әрине,ең нағыз идеал көзі-нәресте туылғаннан кейінгі жинап алынған кіндік- плацентарный қан болып табылады.Бұл қан жасушаға өте бай.Бұл қанды жинап бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар КРИОБАНКІНЕ салып қойса,оны келешекте кез келген ауруларға,соның ішінде онкологиялық ауруларға қолданады. Әрине,ең нағыз идеал көзі-нәресте туылғаннан кейінгі жинап алынған кіндік- плацентарный қан болып табылады.Бұл қан жасушаға өте бай.Бұл қанды жинап бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар КРИОБАНКІНЕ салып қойса,оны келешекте кез келген ауруларға,соның ішінде онкологиялық ауруларға қолданады. КРИОБАНК-кіндік қанын,сонымен қатар ппппересек бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларын төменгі температура да сақтауға арналған құрылғы. КРИОБАНК-кіндік қанын,сонымен қатар ппппересек бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларын төменгі температура да сақтауға арналған құрылғы.

15 БАҒАНАЛЫҚ ЖАСУШАЛАР

16 Шеткі қан жүйесінің бағкккккккккккккккккккканалық жасушалары Тағы да,адамның май тіндерінен бөлініп Бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды шеткі қан жүйесінен де алуға болады.Бірақ,мұнда арнайы құрылғы қажет.Ол үшін алдымен шеткі қан арнасын дайындап,сосны арнайы құрылғымен бөліп аллоды. Тағы да,адамның май тіндерінен бөлініп Бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды шеткі қан жүйесінен де алуға болады.Бірақ,мұнда арнайы құрылғы қажет.Ол үшін алдымен шеткі қан арнасын дайындап,сосны арнайы құрылғымен бөліп аллоды. алынатын бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды да қолданады.Олар 2 жолмен әсер етеді: біріншіден-ауруды емдеу; алынатын бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды да қолданады.Олар 2 жолмен әсер етеді: біріншіден-ауруды емдеу; екіншіден-артық салмақтан арылу ; екіншіден-артық салмақтан арылу ;

17

18

19 Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар ағзоны жасарта ала ма?

20 Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалармен жасарту адамды дамудың ең жоғарғы сатысына шығарады. Бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды енгізгеннен кейін көптеген пациент тер өздерін жақсы сезінеді: -ұйқышылдық азаяды - энергия қоры жиналлоды -көңіл-күйі көтеріледі -жұмысқа қабілеттілігі жоғарылайды және т.б. Кейбір әйелдерде терісінде косметикалық эффект болады. Ол үшін жалпы жасарту компоненті болып табылатын КЛЕТКАЛЫҚ МЕЗОТЕРАПИЯ қолданылады. Мұның әсері бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды енгізгеннен кейін де жалғасады.

21 Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалармен емдеу Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалармен қазіргі кезде көптеген ауруларды емдеуге қол жетті: Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалармен қазіргі кезде көптеген ауруларды емдеуге қол жетті: -қимыл-қозғалыс аппаратының аурулары -қимыл-қозғалыс аппаратының аурулары-травматология -Қан аурулары: лимфома,лимфогранулематоз,жедел лейкоз,миелолейкоз,сос.миелолейкоз,сублейкемиялық лейкоз жәнек т.б. -Аутоиммундық аурулар:склероз, миастения,склеродермия,ревматойдтық артрит,дерматомиозит,васкулиттер,Крон ауруы,аутоиммудыгепатит. -сосылмалы қажу синдромы -аллергиялық және онкологиялық аурулар -ерлер мен әйелдер бедеулігі -инфекциялық аурулар -жүрек-қан тамырлар және бас миы аурулары -инсульт,инфаркт,церебральды паралич -қант диабеті -иммунодефицитті жағдайлар,Паркинсон ауруы

22 Жүрек-қан тамырлар ауруларында бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды енгізу әдістері 1 топ - бұлшықетке енгізу,яғни мұнда жүрек бұлшықеті Қолданылады. 2 топ- интракоронарлы енгізу,бұл операция кезінде жүрек тамырына енгізеді. 3 топ- барлық басқа енгізу әдістері жатады.

23 ? Клеткалық терапия дегеніміз не? Клеткалық терапия дегеніміз- жасушалар мен тіндерді бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар көмегімен емдеу.

24 тәжірибелерін жетілдірудегі Қазақстенда зерттеушілер қажеттіліктер : Қазақстенда бағкккккккккккккккккккканалық жасушаларды зерттеудің заңдастырылған және нормативті- құқықты базасын құру. Клеткалық технология мамандарын масштабтық даярлауды шетелде жүзеге асыру. Бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар бағдарламасын жеткілікті мемлекеттік қаржыландыруды қамтамасыз ету. Барлық арнайы көңіл қойылған ведомстволық ғылыми жинағы орын алған, эффективті ұлттық ғылыми-ұйымдастырылған бағкккккккккккккккккккканалық жасушалар кластерін Қазақстенда құру.

25 Қорытынды Бағкккккккккккккккккккканалы жасушалар (стволовые клетки); (cytos trunci; лат. truncus бағана, діңгек; грек, kytos жасуша) - маманданбаған, сирек бөліну арқылы сан тұрақтылығы өздігінен реттеліп отыратын жас жасушалар популяциясы. Бұл жасушалардың ұрпақтары белгілі бір микроотрада әртүрлі бағытта жетіліп, бір-бірінен құрылыс айырмашылықтары бойынша ажырап, әртүрлі жасушаларға айналлоды. Жануарлар эмбриогенезінде діңгекті жасушалар сарыуыз қапшығының қабырғасындағы мезенхима жасушаларынан дамып жетіліп, көпмүмкіндікті (полипотентті) жасушаларға айналлоды. Діңгекті жасушалар жануарлар организмінің жасына қарамастан, эр уақытта бөлінуге қабілеттілігін жоғалтпайды, яғни бөлінуге бейім; бірнеше бағытта жетіліп, ұрпақтары әр- түрлі жасушаларға айналлоды. Діңгекті жасушалардан сүйектің қызыл кемігіндеқанның әртүрлі жасушалары дамиды. Лимфоциттер сүйек кемігінен басқа қан жасау мүшелеріне өтіп, көбейіп, маманданып, эффек- торлы жасушаларға айналлоды. Діңгекті жасушаларға қан капиллярларының (қылтамырлардың) адвентициальды жасушалары да жатады

26 Пайдаланған әдебиеттер: Медициналық генетика А.А.Төребеков Молекулалық биология және генетика С.Әбилтаев Интернет көздері: