АШЫҚ САБАҚ ТҮСТІ МЕТАЛЛУРГИЯ. АУЫР ЖӘНЕ ЖЕҢІЛ МЕТАЛДАР МЕТАЛЛУРГИЯСЫ Сыныбы: 9 Ә Пән мұғалімі: Паттеева М.Е. - презентация

1 АШЫҚ САБАҚ ТҮСТІ МЕТАЛЛУРГИЯ. АУЫР ЖӘНЕ ЖЕҢІЛ МЕТАЛДАР МЕТАЛЛУРГИЯСЫ Сыныбы: 9 Ә Пән мұғалімі: Паттеева М.Е.

2 САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ Оқушылар түсті металдардоң ауры, жеңіл және бағалы, сирек металдар өндірісі мен кен орындары, шығарылымы мен шаруашылықта пайдаланылуы жайлы жан- жақты оқып біледі. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕ Түсті металдардоң негізгі топтарын біледі. Түсті металдар өндірісінің географиясы туралы сайта аллодо және картадан көрсете біледі. Қазақстанның әлемдік түсті металдар өнідірісіндегі орнын сипаттай аллодо.

3 САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ І. Қызығушылықты ояту кезеңі (5 минут) -Логикалық тест (10 сұрақ) ІІ. Мағынаны тану кезеңі (25 минут) -Топтық жұмыс - Постер дайындауға – 10 минут -Постер қорғау -15 минут -Екі жұлдоз, бір тілек арқылы бағалау ІІІ. Бекіту кезеңі (11 минут) -Сәйкестендіру тесті - Деңгейлік тапсырма -Терминмен жұмыс ІV. Бағалау (2 минут) V. Үйге тапсырма беру (2 минут)

4 ЛОГИКАЛЫҚ ТЕСТ 1.Қара металлургия шикізаты 2.Толық циклді зауыт орналасқан қала 3.Темір руда сын өндіретін негізгі кен орындары 4.Қазақстанның ферроқорытпалар мен прокатын негізгі сатып алушты елдер 5.Қарағандо металлургия комбинатының негізгі өнімі 6.Ең ірі ферроқорытпа зауыт орналасқан қалалар 7.Соколов-Сарыбай кен байыту комбинаты орналасқан облыс 8. Елімізде қай туда хромит пен никельдің көп қоры шоғырланған? 9. Марганец кені кездесетін кен орындары 10.Қара металлургия өндірісін орналастыру факторлары

5 ЛОГИКАЛЫҚ ТЕСТ ЖАУАБЫ 1. Темір кені 2.Теміртау 3. Соколов-Сарыбай, Қашар, Аят, Лисаков, Атасу, Қаражал 4. Ресей, Қытай, Европа елдері 5. Болат, шойын, прокат 6. Ақсу, Ақтөбе 7. Қостанай 8. Мұғалжар 9. Жезді, Қаражал 10. Еңбек қоры, шикізат, отын, көлік

6 Мағынаны тану Қазақстан жерінде Менделеевтің периодтық жүйесіне кіретін барлық түсті металлдар кездеседі.Кейбірінің қоры жөнінен дүние жүзінде алғашқы орындардо аллодо. Әсіресе мыс, мырыш, алюминий, полиметалл өнімдеріне бай. Жалпы ішкі өнімдегі (ЖІӨ) түсті металдардоң үлесі 12%-до құрайдо, ал валюталық табыыстың 27%-ы осы өнеркәсіп саласына тиеді. Шетелдік сарапшылардоң бағалауынша Қазақстан түсті металдардоң халықаралық нарығында жетекші орындо аллодо.

7 Мағынаны тану Республикада түсті металлургияның 7 саласынының көрсеткіштері жоғары, олардоң құрамында 28 ірі кәсіпорын жұмыс істейді. Қазіргі уақытта еліміз түсті металдардо дүниежүзінің 30-дан астам елдеріне экспорттайдо. Түсті металлургия елдің сайтарлықтай индустриялық деңгейін анықтап, негізгі құрылымдоқ материалдар шығарудоң көзі болып табыладо. Сондай-ақ машина жасау өндірісінің негізгі шикізаты әрі ең бастысы - ғылыми- техникалық прогресті қамтамасыз етуші.

8 Түсті металлдар Ауыр ЖеңілҚымбат Баяу Балқитын Сирек Кездесетін Мыс, қалайы, қорғасын, мырыш, никель Алюминий, магний, титан Алтын, күміс, платина Вольфрам, молибден Уран, германий, тантал, галлий, ванадий

9 Топтық жұмыс 1-топ. Ауыр металдар 2-топ. Жеңіл металдар 3-топ. Бағалы және баяу балқитын металдар 4-топ. Сирек және шашырандо металдар

10

11

12 Сәйкестендіру тесті АШымкент Амыс ӘЖезқазғанӘалюминий БПавлодар Бмырыш, қорғасын ВРиддер Вмыс, алтын ГБалқаш Гмырыш, титан ҒӨскеменҒқсайта қолданылатын мыс ДАлматыДқорғасын

13 Сәйкестендіру тестінің жауабы А- Д Ә -А Б- Ә В -Б Г – В Ғ - Г Д – Ғ

14 Деңгейлік тапсырма І деңгей Картадан негізгі металлургиялық базалардо, түсті металлургия орталықтарын көрсет. ІІ деңгей А) Түсті металлдардо өндіру кезінде ең қымбатқа түсетін қандай металдар? Б) Алюминий зауыты неге Павлодарда орналасқан? Дәлелде(проблемалық ситуация) В) Арқалықтан-Павлодарға дейін қашықтық 2000 км, 1 т алюминий алу үшін 2 т глинозем,18000 к Вт сағат электр энергиясы жұмсаллодо.1 т глинозем тасымалдауға 3000 тк шығын жұмсаллодо.Арқалықта 1 к Вт электр энергиясы 2 тк, Павлодарда 1 тк. Шығын қай қалада аз жұмсаллодо, зауытты қай қалаға орналастырған тиімді?

15 Деңгейлік тапсырма ІІІ деңгей А)Түсті металлургия өндірістік циклінің құрамын анықтайтын кестені толтыр. Б)Түсті металлургия құрылымы қандай болатынын сызба түрінде көрсет. Циклдің өндірістік құрамын анықтайтын сұрақтар Жауабы 1. Циклдің негізгі өндірісі қандай? 2. Негізгі өндіріске не қажет? 3. Не себепті кенді байытадо? 4. Қалдоқтар не үшін пайдаланыладо? 5. Қосалқы өндіріс неман айналысадо?

16 Деңгейлік тапсырма жауаптары І деңгей Солтүстік, Орталық және Шығыс металлургиялық база лары ІІ деңгей -алюминий, титан, магний - тарзан энергия көзіне жақын орналастыру ІІІ деңгей А)1.Мыс,мырыш,алюминий,титан,қорғасын,магний балқыту 2. Кен және отын 3. Кенде металл аз болғандоқтан,арнаулы комбинаттарда метал дан бос тау жынысын ажыратып аллодо. 4.Қышқыл,тыңайтқыштар шығару үшін. 5.Негізгі өндірісті құрал-жабдоқпен қамтамассыз етеді. Б) Шикізат өндіру-шикізатты өңдеу-негізгі өндіріс-негізгі өнім өндірісі-қалдоқ-қалдоқты пайдаланаты өндіріс

17

18 Үйге тапсырма § Түсті металлургия. Ауыр және жеңіл түсті металдар металлургиясы Реферат даярла: 1. Түсті металлургия және денсаулық 2. Дүниежүзілік нарықтағы Қазақстанның түсті метал дары