Көміртек қосылыстары Органикалық Көмірсулар (қантты заттар), майлар, нәруыздар Мұнай, бензин, тас көмір, газ полиэтилен, метан Бейорганикалық Әктас, мрамор,бор, - презентация

1 Көміртек қосылыстары Органикалық Көмірсулар (қантты заттар), майлар, нәруыздар Мұнай, бензин, тас көмір, газ полиэтилен, метан Бейорганикалық Әктас, мрамор,бор, доломит, ас содасы, көмірқішқіл газы, иіс газы Графит, алмаз, фуллерон, карбин, нанотүтікшелер

2 Көміртек оксидтері С СОСО 2 Көміртек монооксиді көміртек диоксиді немесе немесе немесе немесе иіс газы көмірқышқыл газы иіс газы көмірқышқыл газы СО

3 Иіс газы - т ү ссіз, иіссіз, д ә мсіз, ауадан с ә л же ң іл, улы газ, суда нашар ериді. Бос күйдегі көмірді немесе оның қосылыстарын (кокс, таскөмір, бензин) жаққанда, оттек жеткіліксіз болған кезде көміртек монооксиді түзіледі: көміртек + оттек көміртек монооксиді (оттек жеткіліксіз ) Автомобиль қозғалтқышы жұмыс істегенде (бензин жанғанда) және пеште қатты отын жаққанда, пештің тартуы нашар болып, ауа жеткіліксіз болғанда, түтінмен бірге СО газы да шығады. Ол темекі түтінінде де болады. Иіс газы жанғыш, ауада жақсы жанады: Көміртек монооксиді+оттек көміртек диоксиді

4 * К ө міртек моноксиді СО газын иіс газы деп те атайды. Оны ң ауада 0,2% болуы ө мірге қ ауіпті. Т ұ рмыста к ө міртек (ІІ) ооксидімен улан ғ анда иіс тиді дейді, иіс газы деп атау осыдан шы ққ ан. Оны ң улы болу себебі, СО- мен тыныс ал ғ анда, қ анда ғ ы гемоглабинмен оттекке қ ара ғ анда СО газы берік байланыс т ү зіп, оттекті ң организмге келуін қ иындатады. * Иіс газымен улану белгілері: адамда қ аныны ң т ү сі ашы қ қ ызыл болады басы ауырады ж ү рек айниды есінен танып қ алады. Ондай жа ғ дайда адамды тез арада таза ауа ғ а шы ғ арып, ал ғ аш қ ы к ө рсету қ ажет.

5 * К ө мір қ ыш қ ыл газы - иіссіз, т ү ссіз, ауадан 1,5 есе ауыр газ. * Ол жанбайды ж ә не бас қ а заттарды ң жануын қ олдамайды. Осы қ асиетіне с ә йкес ө рт с ө ндіруге қ олданылады.

6 К ө мір қ ыш қ ыл газы ауада 0,03%-тен (к ө лемі бойынша) артпайды, адам дем шы ғ ар ғ анда, ауамен қ оса 4%-ке дейін СО 2 б ө ліп шы ғ арады. Құ рамында 10% к ө мір қ ыш қ ылы бар б ө лмеде адам есінен танады. Сол себепті адам к ө п жинал ғ ан б ө лмені ә лсін- ә лсін желдетіп отыруы керек.

7

8 Көмірқышқыл газының алынуы o көмір+ оттек көміртек диоксиді o көмір+ оттек көміртек монооксиді o әктас кальций оксиді+ көміртек (IV) оксиді o Натрий гидрокарбонаты+хлорсутек көміртек (IV)+натрий хлориді+су o метан+оттек көміртек (IV) оксиді+cу

9 Көмірқышқыл газын алу мен оны сапалық анықтау Сабақ мақсаты: көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттерін эксперимент арқылы оқып- білу.

10 КӨМІРҚЫШҚЫЛ ГАЗЫ – бұл … (агрегаттық түсі …, дәмі … және иісі …, (нашар/жақсы) … суда ериді. (нашар/жақсы) … суда ериді. Судағы ерітіндісі көмір қышқылы деп аталады. «газдалған су» деп аталатын су осы газдың сулы ерітіндісі. «газдалған су» деп аталатын су осы газдың сулы ерітіндісі. газ жоқ жақсы

11 «Құрғақ мұз» - көмірқышқыл газының қатты күйі, қарға ұқсайды. «Құрғақ мұз» - көмірқышқыл газының қатты күйі, қарға ұқсайды. Қалыпты температурада бірден газға Қалыпты температурада бірден газғаайналады.. Бұл құбылыс «возгонка» деп аталады. Бұл құбылыс «возгонка» деп аталады. маңызды химиялық қасиеті, оттектен маңызды химиялық қасиеті, оттектен ерекшелігі... ерекшелігі... Жануды қолдамайды

12 КӨМІРҚЫШҚЫЛ ГАЗЫН АНЫҚТАУ КӨМІРҚЫШҚЫЛ ГАЗЫН АНЫҚТАУ Көмірқышқыл газын қалай анықтайды? Көмірқышқыл газының маңызды қасиеті қандай? Егер шоқтанған шырпыны көмірқышқыл газына апарса … көмірқышқыл газына апарса … Көмірқышқыл газы жануды қолдамайды сөнеді

13 Лабораториялық тәжірибе «Көмірқышқыл газын алу және оны сапалық анықтау» Лабораториялық ыдыстар мен спиршаммен жұмыс ережелерін қайталау. Көмірқышқыл газын бордан, мрамордан, ас содасынан қышқыл қосып алуға болады. Көмірқышқыл газын сапалық анықтау: А) шоқтанған шырпыны көмірқышқыл газы бар ыдысқа түсіру А) шоқтанған шырпыны көмірқышқыл газы бар ыдысқа түсіру

14 Б) Ізбес суы арқылы. Ізбес суына газды жібергенде не байқалады? Ерітінді лайланады

15 Жұмысты орындау жоспары: 1) Химиялық стаканға бор, ізбестас немесе соданы салу 2) спиршамды жағыңыз 3) Шоқтанған шырпыны дайындаңыз 4) Химиялық стаканға қышқыл ерітіндісін құю 5) Ерітіндісі бар стаканның бетіне шырпыны ұстаңыз.

16 Мұғалімнің рұқсатымен жұмысқа кірісу. Жұмыстың есебін мына кесте түрінде жазу. Салған суреттеріңізге түсіндірме сөздер жазу. Не жасалды (жұмыстың барысын қысқаша сипаттау) прибордың суреті прибордың суреті (барлық түсіндірмелерді жазу) Не байқадым 1. Көмірқышқыл газын алу. 2. Көмірқышқыл газын сапалық анықтау

17 Қорытынды: Көмірқышқыл газын алуға болады… Көмірқышқыл газын алуға болады… Ыдыста көмірқышқыл газының бар екендігін … немесе … немесе … Бор, сода немесе мраморды қышқылмен әрекеттестіру арқылы Шоқтанған шырпыны көмірқышқыл газы бар ыдысқа салғанда сөнеді Ізбес суының лайлануы арқылы.