К ү н ж ү йесі планеталары қ оз ғ алысыны ң за ң дары.

Планеталары қ оз ғ алысыны ң за ң дарыны ң ашылу тарихы Неколай Коперник ө зіні ң К ү н ж ү йесіні ң гелиоцентрлік моделін жаса ғ ан кезде планеталарды ң ше ң бер бойымен т ұ ра қ ты жылдамды қ пен қ оз ғ алатыны туралы қ а ғ иданы са қ тап калады. Аспан денелеріні ң орбита бойымен шын м ә нін ше ң берден ө згешеекені ң аны қ та ғ ан Иоганн Кеплер. Планеталары қ оз ғ алысыны ң ү ш негізгі за ң ы ашылды. Б ұ л за ң дар Кеплер за ң дары деп аталды.

Кеплерді ң бірінші за ң ы Планета орбитасыны ң пішінін аны қ айды:барлы қ планеталар кунді эллипс бойымен айналады, оны ң фокустарыны ң бірінде Кун орналасады.

Эллипсті ң симметриялы қ ось – О, ү лкен АА`= 2a ж ә не кіші BB`= 2в. Эллипсті ң кез келген н ү ктесінен фокустар ғ а дейінгі қ ашы қ ты қ тарды ң қ осындысыулкен ось ұ зынды ғ ына те ң болатыны т ұ ра қ ты шама: МF1+MF2=2a

Кеплерді ң екінші за ң ы Аудандар за ң ы планета қ оз ғ алыстарыны ң бір қ алыпты емес екенін аныктайды: планетаны ң радиус-векторы бірдей уа қ ыт аралы ғ ында шамалары бірдей аудандар сызып шы ғ ады.

Екі аудан бір-біріне те ң,М1 М2, М3 М4, до ғ аларыны ң ұ зынды қ тыры ә р т ү рлі. r-не ғұ рлым кіші болса, до ғ а со ғұ рлым ұ зын болады

Кеплерді ң ү шінші за ң ы Кез келген екі планетаны ң кунді айналу периодтары квадратарынны ң қ атынасы оларды ң оррбиталарыны ң ү лкен жартосьтеріні ң кубтарыны ң қ атынасына те ң болады.

Қ осымша Орбитанны ң К ү нге е ң жакын н ү ктесі перигелий, е ң алыс нуктесі афелий деп аталады. Астрономиялы қ бірлік (а.б.). 1 а.б.= км. Жерге е ң таяу н ү кте перигей, Ал е ң алыс н ү кте апогей деп аталады.