155 НЧЕ ТАТАР – ИНГЛИЗ МӘКТӘП – ГИМНАЗИЯСЕНЕҢ ИДЕЛ УКУЧЫЛАР ОЕШМАСЫ
Положение 1. Гомуми кагыйдәләр. 1. Гомуми кагыйдәләр. Тарихи тәжрибә, ижтимагый тормыш куренеше буларак, балалар хәрәкәтенең мәжбүрилеген күрсәтә. Кеше узенең үсеш, олыгаю һәм узаңы дәрәжәсе буенча, ижтимагый мохтаҗлыгыннан чыгып, яшьтәшләре белән аралашуга омтыла. Нәкъ шул этапта (9-15 яшьтә) бу элемтә яшьтәшләре арасында шәхеснеңне раслау максатыннан төркемнәрга берләшү сыйфатында аеруча киңәя. Дәүләт, мәктәп, гаилә моны искә аламы, юкмы, юнәлеш бирәме, юкмы, олылар катнашамы, юкмы яшьүсмерләр һәрвакыт үз төркемнәренә берләшәчәкләр, үзләренең үсеш һәм яшәү рәвешләренә туры китереп үзләренең - язылган һәм язылмаган законнарын һәм кагыйдәләрен эзләячәкләр, уйлап чыгарачаклар. Тарихи тәжрибә, ижтимагый тормыш куренеше буларак, балалар хәрәкәтенең мәжбүрилеген күрсәтә. Кеше узенең үсеш, олыгаю һәм узаңы дәрәжәсе буенча, ижтимагый мохтаҗлыгыннан чыгып, яшьтәшләре белән аралашуга омтыла. Нәкъ шул этапта (9-15 яшьтә) бу элемтә яшьтәшләре арасында шәхеснеңне раслау максатыннан төркемнәрга берләшү сыйфатында аеруча киңәя. Дәүләт, мәктәп, гаилә моны искә аламы, юкмы, юнәлеш бирәме, юкмы, олылар катнашамы, юкмы яшьүсмерләр һәрвакыт үз төркемнәренә берләшәчәкләр, үзләренең үсеш һәм яшәү рәвешләренә туры китереп үзләренең - язылган һәм язылмаган законнарын һәм кагыйдәләрен эзләячәкләр, уйлап чыгарачаклар. Бу күренешне теге яки бу дәрәжәдә законлаштыра торган документ буларак, һәр балага башка хокуклар белән беррәттән, ассоциациялар һәм жыелышлар иреге бирүче Бала хокукы турындагы Конвенсия булды. Моннан тыш, 1995 нче елда күпләнгән яңа иҗтимагый оешмаларның эшчәнлегенә хокукый нигез салган Жәмгыять оешмалары турында Федераль Закон кабул ителде һәм кулланылышка керде. Дәүләтебез тарихында беренче тапкыр балалар оешмалары олыларныкы белән бер дәрәжәдә дип танылды. Бу күренешне теге яки бу дәрәжәдә законлаштыра торган документ буларак, һәр балага башка хокуклар белән беррәттән, ассоциациялар һәм жыелышлар иреге бирүче Бала хокукы турындагы Конвенсия булды. Моннан тыш, 1995 нче елда күпләнгән яңа иҗтимагый оешмаларның эшчәнлегенә хокукый нигез салган Жәмгыять оешмалары турында Федераль Закон кабул ителде һәм кулланылышка керде. Дәүләтебез тарихында беренче тапкыр балалар оешмалары олыларныкы белән бер дәрәжәдә дип танылды.
Тәрбиянең төп формасы узидарә. Аны ярдәмендә бала мөстәкыйльлеккә, кешеләр белән аралашырга, ка рарлар кабул итәргә һәм кылган гамәлләре өчен җавап бирергә өйрәнә. Укучылар узидәрәсенең нормаль үсеше өчен топ шарт гомумимәктәп тормышына һәр сыйн ыфнның да катнашуы, сыйныф коллективындагы узидарә органнарының бердам юнәлеш, узәкләшкән житәкчелек буенча эшчәнлеген тормышка ашыру. Мәктәпнең узидарә органнары хәл итә торган бурыч класс коллективларының үз көчләрен эшчәнлекнең төрле тармакларында: уку, хезмәт, мәдәни, спорт –сәламәтләндерү, экологик һ.б. берләштеру. Укучылар коллективы белән демократик стильдә идарә итү, барлык укучыларны да идарә итү эшчәнлегенә әзерләү, мәктәп балаларыньң яшь узенчәлекләрен исәпкә алу, укучылар активын сайлау, эш кушу һәм өйрәтү, узидарә органнары белан педагогик житәкчелек итү болар барысы да укучыларның узидарәсе үсеше ечен төп шарт булып тора. Педагогик коллектив эшчәнлегенең төп юнәлеше булып укучыларның узидарә органнарына жаваплылык һәм полномочияләр билгеләү, системалы рәвештә узидарә органнарының эшчәнлеген бәяләнү, иң катлаулы эшләрне хәл итәргә ярдәм итү тора. Тәрбиянең төп формасы узидарә. Аны ярдәмендә бала мөстәкыйльлеккә, кешеләр белән аралашырга, ка рарлар кабул итәргә һәм кылган гамәлләре өчен җавап бирергә өйрәнә. Укучылар узидәрәсенең нормаль үсеше өчен топ шарт гомумимәктәп тормышына һәр сыйн ыфнның да катнашуы, сыйныф коллективындагы узидарә органнарының бердам юнәлеш, узәкләшкән житәкчелек буенча эшчәнлеген тормышка ашыру. Мәктәпнең узидарә органнары хәл итә торган бурыч класс коллективларының үз көчләрен эшчәнлекнең төрле тармакларында: уку, хезмәт, мәдәни, спорт –сәламәтләндерү, экологик һ.б. берләштеру. Укучылар коллективы белән демократик стильдә идарә итү, барлык укучыларны да идарә итү эшчәнлегенә әзерләү, мәктәп балаларыньң яшь узенчәлекләрен исәпкә алу, укучылар активын сайлау, эш кушу һәм өйрәтү, узидарә органнары белан педагогик житәкчелек итү болар барысы да укучыларның узидарәсе үсеше ечен төп шарт булып тора. Педагогик коллектив эшчәнлегенең төп юнәлеше булып укучыларның узидарә органнарына жаваплылык һәм полномочияләр билгеләү, системалы рәвештә узидарә органнарының эшчәнлеген бәяләнү, иң катлаулы эшләрне хәл итәргә ярдәм итү тора.
Укучылар оешмасының төп функцияләре тубәндәгеләр: 1. КОММУНИКАТИВ. 1. КОММУНИКАТИВ. Яшьүсмерләрне коллектив ярдәмендә тәрбияләү идеясе нигезендә тормышка ашырыла. Яшьүсмерләрне коллектив ярдәмендә тәрбияләү идеясе нигезендә тормышка ашырыла. 2. РЕГУЛЯТИВ. 2. РЕГУЛЯТИВ. Балаларның үз йөкләмәләрен үтәү процессында кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләрне жайга салу. Балаларның үз йөкләмәләрен үтәү процессында кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләрне жайга салу. 3. ИЖТИМАГЫЙ МӨНӘСӘБӘТЛӘР. 3. ИЖТИМАГЫЙ МӨНӘСӘБӘТЛӘР. - Итимагый - адаптацион функция мөмкин булган кадәрле авыртуларсыз олылар деньясына керүне күздә тота; - Актуальләштерелгән функцияләр балада үз шәхесен тормышка ашыру раслау өчен каралган; - Ижтимагый - ориентлашу функциясе балалар хәрәкәтендә катнашучы һәр кешегә эшчәнлекне, карашларны һ.б. ирекле сайлау мөмкинлеге бирә; - Ижтимагый – төзәтү функциясе бала – жәмгыять мөнәсәбәтләрен жайга салу, коллектив тарафыннан шәхесне, жәмгыять тарафыннан коллективны төзәтү өчен мөһим. - Итимагый - адаптацион функция мөмкин булган кадәрле авыртуларсыз олылар деньясына керүне күздә тота; - Актуальләштерелгән функцияләр балада үз шәхесен тормышка ашыру раслау өчен каралган; - Ижтимагый - ориентлашу функциясе балалар хәрәкәтендә катнашучы һәр кешегә эшчәнлекне, карашларны һ.б. ирекле сайлау мөмкинлеге бирә; - Ижтимагый – төзәтү функциясе бала – жәмгыять мөнәсәбәтләрен жайга салу, коллектив тарафыннан шәхесне, жәмгыять тарафыннан коллективны төзәтү өчен мөһим.
4. ОЕШТЫРУ ФУНКЦИЯСЕ. Оешмага керүче баланың оештыру һәм иҗади сәләтләрен тормышка ашырырга ярдәм итә. 5. ТӘРБИЯВИ ФУНКЦИЯ. 6. КОМПЕНСАТОР ФУНКЦИЯСЕ. Балалар оешмалары әгъзаларын иҗтимагый яклау. 7. ЯЛ СӘГАТЬЛӘРЕ ФУНКЦИЯСЕ. 4. ОЕШТЫРУ ФУНКЦИЯСЕ. Оешмага керүче баланың оештыру һәм иҗади сәләтләрен тормышка ашырырга ярдәм итә. 5. ТӘРБИЯВИ ФУНКЦИЯ. 6. КОМПЕНСАТОР ФУНКЦИЯСЕ. Балалар оешмалары әгъзаларын иҗтимагый яклау. 7. ЯЛ СӘГАТЬЛӘРЕ ФУНКЦИЯСЕ.