Чер-ием, Дээр-адам! Авыралдыг алдын хүнүм! Ажыл-ишчи башкыларым! Арат чонум ажы-төлү! Амыр-ла, амыр!

Презентация:



Advertisements
Похожие презентации
Чер-ием, Дээр-адам! Авыралдыг алдын хүнүм! Ажыл-ишчи башкыларым! Арат чонум ажы-төлү! Амыр-ла, амыр!
Advertisements

Транксрипт:

Чер-ием, Дээр-адам! Авыралдыг алдын хүнүм! Ажыл-ишчи башкыларым! Арат чонум ажы-төлү! Амыр-ла, амыр!

Эштигде – х ө гл ү г, Эптигде – демниг.

Морфология. Тускай болгаш дузалал чугаа кезектери. Чүве адыны ң утказы болгаш грамматиктиг демдектери.

1. САЛДЫНМААН ҮЖҮКТЕРНИ КИИРЕР, ШЫН БИЖИЛГЕЗИН ТАЙЫЛБЫРЛААР ГИ ДОМАКТЫ ДОМАК КЕЖИГҮННЕРИНГЕ САЙГАРАР, ЧУГАА КЕЗЕКТЕРИН АЙТЫР. 3. КЫЗЫЛ ӨҢ-БИЛЕ БУДААН СӨСТЕР-БИЛЕ АЖЫЛДААР: АЙТЫРЫГЛАРЫН САЛЫР, УТКАЗЫН ИЛЕРЕДИР, ОЛАР ТУС-ТУЗУНДА КАНДЫГ ЧУГАА КЕЗЕКТЕРИНГЕ ХАМААРЖЫРЫЛ, ЧҮГЕ? Сөзүглел-биле ажыл. *еве адыгның ижээниниң эжиинге чеди хонук чыткан. Ол адыгның таңн**лы эвес мен кылдыр бодангылааш, арга-ыяштың ак харын тө-чая чыраалап чорупкан. Теве ажыл чок олуруп шыдаваан-даа, ча*ындан ынчаар чаңчыкпаан-даа. - Кайы чогаалдан алган үзүндүл, автору кымыл?

Чугаа кезектери тускайдузалал Аян сөзү Чүве ады Демдек ады Сан ады Ат орну Кылыг созу Наречие Эвилел Эдеринчи Артынчы

саанчы чурттакчы КЫМ? ажылчын эмчи ѳѳ реникчи стол хем найырал агаар ЧУУ? ажыл балды ном инек

доярка житель корова КТО? рабочий врач ученик стол река погода дружба ЧТО? работа топор книга

КЫМ? Кижилерниң ниити болгаш хуу аттары чүү? Янзы-бүрү чүвелернин болгаш дириг амытаннарның ниити аттары КТО? Кижилерниң болгаш дириг амытаннарның ниити болгаш хуу аттары ( одушевлённые имена сущ.) ЧТО? Янзы-буру чувелерниң ниити аттары ( эдилелдер, унуштер …) Ылгалы

ИМЯ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ 1.Категории по значению Категории по значениюКатегории по значению 2.Род Род 3.Число Число 4.Склонение Склонение Грамматическое значение – предмет неодушевлённоеодушевлённое С обственное нарицательное

Артык сөстү тып: 1. Торга, сырбык, койгун, чыыш. 2. Сүттүг, чараш, дүккүр, эъттиг. 3. Ажыктыг, маргышкан, мактанган, манаан.

Шын харыыны тып: 1. Морфология дээрге А) чугаа кезектерин өөренир эртем – 3 Б)чугаа уннерин өөренир эртем – 7 В) сөс тургузуун өөренир эртем – 9 2. Чүве ады А) чүвелерниң адын илередир – 7 Б) кылдыныгны илередир – 3 В) чүвелернин санын илередир – 9 3. Аң бүрүзү херектиң ужурун билгеннер боор оң. Домакта карартыр парлаан сөстер кандыг кежигүннер болуп чоруурул? А) кол сөс, немелде – 9 Б) кол сөс, кол сөс – 7 В) тодарадылга, сөглекчи - 3

Бодуңну хынан! 379

Теве чанып оргаш, бодангылаан: бүгү аң-мең, мал-маган шупту дөмей ажыктыг-дыр бис. Ындыг турбуже, мен-мен дээш-ле чүгле бот- бодувусту мактангаш турарывыска, херек бүтпес болбайн канчаар. Кым кандыг ажыктыгыл, ол ажыын-на көргүзүп чораай.

Бажыңга онаалга: Дүрүмнерни доктаадыр ( арын 107,111) Мергежилге 277 ( бижимел-биле)