Чер-ием, Дээр-адам! Авыралдыг алдын хүнүм! Ажыл-ишчи башкыларым! Арат чонум ажы-төлү! Амыр-ла, амыр! - презентация

1 Чер-ием, Дээр-адам! Авыралдыг алдын хүнүм! Ажыл-ишчи башкыларым! Арат чонум ажы-төлү! Амыр-ла, амыр!

2 Эштигде – х ө гл ү г, Эптигде – демниг.

3 Морфология. Тускай болгаш дузалал чугаа кезектери. Чүве адыны ң утказы болгаш грамматиктиг демдектери.

4 1. САЛДЫНМААН ҮЖҮКТЕРНИ КИИРЕР, ШЫН БИЖИЛГЕЗИН ТАЙЫЛБЫРЛААР ГИ ДОМАКТЫ ДОМАК КЕЖИГҮННЕРИНГЕ САЙГАРАР, ЧУГАА КЕЗЕКТЕРИН АЙТЫР. 3. КЫЗЫЛ ӨҢ-БИЛЕ БУДААН СӨСТЕР-БИЛЕ АЖЫЛДААР: АЙТЫРЫГЛАРЫН САЛЫР, УТКАЗЫН ИЛЕРЕДИР, ОЛАР ТУС-ТУЗУНДА КАНДЫГ ЧУГАА КЕЗЕКТЕРИНГЕ ХАМААРЖЫРЫЛ, ЧҮГЕ? Сөзүглел-биле ажыл. *еве адыгның ижээниниң эжиинге чеди хонук чыткан. Ол адыгның таңн**лы эвес мен кылдыр бодангылааш, арга-ыяштың ак харын тө-чая чыраалап чорупкан. Теве ажыл чок олуруп шыдаваан-даа, ча*ындан ынчаар чаңчыкпаан-даа. - Кайы чогаалдан алган үзүндүл, автору кымыл?

5 Чугаа кезектери тускайдузалал Аян сөзү Чүве ады Демдек ады Сан ады Ат орну Кылыг созу Наречие Эвилел Эдеринчи Артынчы

6 саанчы чурттакчы КЫМ? ажылчын эмчи ѳѳ реникчи стол хем найырал агаар ЧУУ? ажыл балды ном инек

7 доярка житель корова КТО? рабочий врач ученик стол река погода дружба ЧТО? работа топор книга

8 КЫМ? Кижилерниң ниити болгаш хуу аттары чүү? Янзы-бүрү чүвелернин болгаш дириг амытаннарның ниити аттары КТО? Кижилерниң болгаш дириг амытаннарның ниити болгаш хуу аттары ( одушевлённые имена сущ.) ЧТО? Янзы-буру чувелерниң ниити аттары ( эдилелдер, унуштер …) Ылгалы

9 ИМЯ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ 1.Категории по значению Категории по значениюКатегории по значению 2.Род Род 3.Число Число 4.Склонение Склонение Грамматическое значение – предмет неодушевлённоеодушевлённое С обственное нарицательное

10 Артык сөстү тып: 1. Торга, сырбык, койгун, чыыш. 2. Сүттүг, чараш, дүккүр, эъттиг. 3. Ажыктыг, маргышкан, мактанган, манаан.

11 Шын харыыны тып: 1. Морфология дээрге А) чугаа кезектерин өөренир эртем – 3 Б)чугаа уннерин өөренир эртем – 7 В) сөс тургузуун өөренир эртем – 9 2. Чүве ады А) чүвелерниң адын илередир – 7 Б) кылдыныгны илередир – 3 В) чүвелернин санын илередир – 9 3. Аң бүрүзү херектиң ужурун билгеннер боор оң. Домакта карартыр парлаан сөстер кандыг кежигүннер болуп чоруурул? А) кол сөс, немелде – 9 Б) кол сөс, кол сөс – 7 В) тодарадылга, сөглекчи - 3

12 Бодуңну хынан! 379

13 Теве чанып оргаш, бодангылаан: бүгү аң-мең, мал-маган шупту дөмей ажыктыг-дыр бис. Ындыг турбуже, мен-мен дээш-ле чүгле бот- бодувусту мактангаш турарывыска, херек бүтпес болбайн канчаар. Кым кандыг ажыктыгыл, ол ажыын-на көргүзүп чораай.

14 Бажыңга онаалга: Дүрүмнерни доктаадыр ( арын 107,111) Мергежилге 277 ( бижимел-биле)