Табиғаттағы күштер. 10 сынып

Сабақтың мақсаты: Табиғаттағы күштердің физикалық мағынасын,анықтамасын, формуласын меңгерту, тұрақты шамалар мен күш тәуелді болатын шамаларды оқып-үйрету, күштердің табиғаттағы және техникадағы маңызын көрсету арқылы қоғамның жан-жақты дамыған жеке тұлғасын қалыптастыру.

Табиғаттағы күштер. Б.Ә.Т. күші Ауырлық күші Үйкеліс күші Серпімділік күші

Ағылшынның ұлы физигі кім?

Исаак Ньютон Динамикада үш заңы бар ж. БӘТ заңын ашты. Оптикада ақ жарықтың спектрге жіктелуін ашты. Диаметрі 2м. айналы телескоп жасады. Планеталар қозғалысын, кометалар жолын, мұхиттардың тасуы мен қайтуын математикалық жолмен дәлелдеген ғалым Ағылшынның ұлы физигі, математигі

1667 ж.

Б.Ә.Т.күші 1687ж.И.Ньютон F = G * m1 m2 2 r Кез-келген екі дене бір-біріне массаларының көбейтіндісіне тура пропор- ционал және арақашықты- ғының квадратына кері пропорционал күшпен тартылады G = 6,67 * 10 Н м / кг Гравитация тұрақтысы 1798ж Г. Кавендиш m1,m2-массаға, R-арақашықтыққа тәуелді Аспан денелерінің қозғалысын зерттеуде қолданылады.

Ауырлық күші Дененің Жерге тартылу күші F = m*g Еркін түсу үдеуі g = 9,8 м/с2 Г. Галилей m- массаға тәуелді Гравитациялық барлау әдісінде Т2πg g- мәні жоғары- темір g- мәні төмен- мұнай

Серпімділік күші Дене деформацияланғанда пайда болатын, қозғалысқа қарама-қарсы күш 1660 ж. Р. Гук заңы F = -kx x – ұзаруға тәуелді k – қатаңдық Ерекшелігі молекулааралық күштерге тәуелді Түрлері: Серпімді, пластикалық

Үйкеліс күші Денелер жанасқанда пайда болатын және қозғалысқа қарама-қарсы күш F=μN N– қысым күшіне тәуелді μ– үйкеліс коэффициенті Газда, сұйықта F= - αυ F= - αυ2 F=Sυ Түрлері: Тыныштық, домалау, сырғанау, тұтқыр

Күштердің техникадағы қолданылуы.

Ауырлық күші -құрылыста

Б.Ә.Т. күші -ғарышта

Тыныштық үйкелісі-өндірісте.

Үйкеліс күші-табиғатта.

Кім жылдам? Ұқсастығы мен айырмашылығы неде? Б.Ә.Т күші Ауырлық күші Үйкеліс күші Серпімді лік күші

Суреттегі 1,2,3,4- күштерді атап, көрсет

Дұрыс жауабы N F 1 =ma mg Fүйк ma=Fүйк+N+mg

Өз массаңды біле отырып, ауырлық күшіңді есепте. Күш ұғымына мақал- мәтелдер айтыңдар. Ойлан, талқыла, бөліс. жаңа тақырып бойынша түсінгенін айту.

Қорытынды бөлім Түйін. 2017ж 10 шілде- 10 қыркүйек Астанада Халықаралық ЭКСПО-2017 көрмесі өтеді. Көрменің мақсаты –қайта қалпына келетін Эн е ргияның алдыңғы қатарлы технологияларын шоғырландыру. Облысымызда шалғай елді мекендерді энергиямен қамтамасыз ету үшін жел диірмендері кеңінен қолдануда. Жел диірменінің жұмыс істеу принципі механикалық күштердің жиынтығынан тұрады. Табиғаттағы күштердің адам өміріндегі маңызы зор.

Үйге тапсырма. Табиғаттағы күштер тақырыбын оқу. Күштердің табиғаттағы және техникадағы маңызы тақырыбына реферат жазу.