Теле барны8, иле бар

Оран салмыйм, кычкырмыйм мин, Масаймыйм сине8 бел2н. …Кил2ч2кк2 барасы8 син, Туган тел минем бел2н.

Бер телд2-ун хикм2т, Ун телд2-й0з хикм2т. И8 татлы тел-туган тел, анам с0йл2п торган тел. Кул ярасы бет2р, тел ярасы бетм2с. Суны-таяк бел2н, кешене тел бел2н 1лчил2р. Тел-белемне8 ачкычы, акылны8 баскычы. Тел 0чен баш 5авап бирер. Теле барлар халык булган, теле юклар балык булган. Теле бозыкны8 к18еле бозык. Телсез кеше-ярты кеше. Хайванны-азык бел2н, кешене тел бел2н 0йр2т2л2р. 2р илне8 ачкычы-тел, телен белг2н ил ачар.

Сез нинди телд2 с0йл2ш2сез?Туган тел дип нинди телне саныйсыз? Ни 0чен? Кешег2 туган телен бел1 ни 0чен кир2к дип саныйсыз? Туган тел турында нинди шигырьл2р, 5ырлар бел2сез? Татар теленд2 нинди радио 32м телевидение тапшыруларын бел2сез?

Туган тел! 2ркем 0чен газиз, изге, к18елг2 якын с1з! Тел - тормыш чыганагы, кешене башка 5ан иял2ренн2н аерып торучы беренчел билге. Тел кешел2рг2 бер-берен а8ларга, бер-берсене8 тел2к-максатларын, уй- фикерл2рен а8ларга ярд2м ит2. 2р милл2тне8 1з теле, 1з мо8ы, 1з гореф- гад2тл2ре бар. Теле бел2н р2х2тл2неп с0йл2ш2, аралаша, мо8ы бел2н 5анын тынычландыра.Кеше-б0ек зат, 2 теле аннан да б0егр2к, ул ила3и байлык. Шушы байлыкны ата-бабалар гомер-гомерг2 саклап килг2н 32м кил2ч2к буынга тапшырган. Безне8 туган телебез – татар теле, б0ек Тукай теле! Эн5е-м2р52нн2рг2 ти8, мо8лы, а328ле татар теле! Чал тарихыбызга к1з салса8, тетр2н2се8, нил2р ген2 к1рм2г2н, нил2р ген2 кичерм2г2н телебез, 2мма сынмаган, б0гелм2г2н. Б1генге к0нд2 без иркенл2п 1з телебезд2 с0йл2ш1, аралашу б2хетен2 иябез. )йд2 д2, м2кт2пт2 д2 бер кыенсынмый туган телд2 28г2м2л2ш2 алабыз.!з теле8не 0йр2н1 гаять мавыктыргыч н2рс2 ик2нлеген мин елдан-ел ныграк тоям. М2кт2пт2 татар теле д2ресл2ренд2 б0ек язучылар, шагыйрьл2р бел2н танышабыз, т0рле 2с2рл2р укыйбыз, ата-бабаларыбыз тарихын к1заллыйбыз.» сыйныфтан тыш чараларны8 к18еллелеге турында 2йтеп торасы да юк! Нил2р ген2 эшл2мибез татар теле атналыкларында, телг2 багышланган б2йр2м вакытларында 32м, гомум2н, ел 2йл2н2сенд2.Татар теленд2 спектакльл2р кую дисе8ме, т0рле викториналар, конкурслар… Болар барысы да. 3ичшиксез, туган телебезг2 карата м2х2бб2т, ихтирам хисл2ре т2рбияли. Сыйныфташларым бел2н берг2л2п зур тел2к бел2н бу чараларда катнашабыз, арабызда 1з теленд2 тулы 50мл2л2р т0зеп с0йл2ш2 алмаган укучылар юк д2р252д2 диярлек, 2мма андыйлар да кулларыннан килг2нне8 барысын да эшл2рг2 тырышалар.

Д2рес вакытларында еш кына туган телебезне8 матурлыгы, аны 0йр2н1не8 232мияте турында с0йл2ш1л2р оештырып торабыз. Чираттагы 28г2м2без с0йл2ш1 ген2 булып калмыйча, к2газь битл2рен2 д2 к1чте. Сыйныфташларымны8 кайбер фикерл2рен мин 1зем 0чен язып та алдым. «Татар теле турында с0йл2ш1л2р вакытында минем 32рвакыт к1з алдыма Татарстан Республикасыны8 башкаласы Казан ш232рен2 ме8 ел тулу айканлы т0шерелг2н телетапшыру кил2. Анда Казанны8 ме8еллыгын чагылдыру 0чен тапшыруларны башкаланы8 т0рле урыннарыннан да алып бардылар. Шунысы кызык: Казанга б0тен д0ньяны8 т0рле почмакларыннан милл2тт2шл2ребез килеп бетк2н. Германияд2н, Кытайдан, Австралияд2н, Америкадан,!зб2кстаннан, Казахстаннан килг2нн2р, анда фин татарлары, Литва татарлары, Себерне8 бернич2 ш232ренн2н кунаклар бар. Т0ркияд2н килг2н бер татарны8, Пекин д21л2т университетында эшл21че ханымны8 чыгышларын аеруча кызыксынып ты8ладым. Мен2 шушы барча чит ил кунаклары саф татар теленд2 с0йл2дел2р 32м аларны8 32рбер с1зл2рен мин а8лап тордым. 2м тагын бер кат шу8а инандым- уртак татар телебез безне бу чит ил кешел2ре бел2н берл2штер2,туганлаштыра ала, 1зем 0чен зур бер ачыш ясадым, татар телен белг2ч, мин д0ньяны8 т0рле почмагында да югалып калмаячакмын…» В2лиуллин Илнур (9б сыйныф укучысы)

« Б2л2к2йд2н 1к 2биемне8 татар теленд2 5ырлаган бишек 5ырларын, убырлар, п2рил2р турында 2киятл2рен ты8лап 1стем, адым саен 2бием: «Теле8не онытма, телен яраткан кеше ген2 илен яратыр, т2рбияле булыр, я8адан 1з балаларына да д0рес т2рбия бир2лер»,- ди торган иде, х2зер н2н2ем янына кайтканда аны8 бел2н саф татар теленд2 с0йл2ш1емне к1реп, ул ихлас шатлана, аркамнан с0еп, с0енечен белдер2…» Т21хетдинова Г0лнур (9б сыйныф укучысы) «К1зл2ремне ачты минем, Ирк2л2де 1з телем. !з телем яктыртты юлны !з телем бирде белем. Туган тел – ул чынлап та ирк2 г0л. Аны яратып, назлап торганда гына ул яш2вен д2вам ит2ч2к 32м кил2ч2к буыннарга 5ит2ч2к. !з телен белм2г2н кеше 1зен бар яклап та камил кеше итеп саный алмыйдыр, минемч2,2би- бабалары8, авылдагы дуслары8, ти8д2шл2ре8 бел2н р2х2тл2неп татарча с0йл2ш1г2 5ит2ме со8?..» Муллаянова Илнара (9б сыйныф укучысы) Нич2 кеше, шулкад2р фикер, шулкад2р уйланулар…Шулай да, ми8а калса, т0п 2йтел2се с1з шул: туган телегезне яратыгыз, саклагыз! 2р иншада туган телг2 карата с0ю хисе, зур ихтирам 32м аны8 0чен горурлану хисе чагыла. Эшемне8 ахырында шуны 2йт2сем кил2:безг2 татар телене8 пакъ к18ел серл2рен башка буыннарга 5иткер1 бурычы й0кл2телг2н. !з юлыбыздан тайпылмыйча, 1тк2н буын васыятен 1т2рг2, сине8 б2хетле яш2ве8не гел к1реп торырга язсын туган телем!