Жасушаның зерттелу тарихы, жасуша теориясы.

Жасушаны зерттейтін ғылым. Цитология – грекше: цитос-жасуша, логос- ғылым. Салалары Цитология Цитохимия Цитогенетика Цитоэкология Молекулалық Биологияның бір саласы Клеткадағы нуклейн қышылын зерттейді ж Мишер лейкоцит ядросынан нуклейн қышқылын тапты Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтарын жасуша деңгейінде зерттеуге мүмкіндік береді. Қоршаған ортаның бұзылуына байланысты жасуша құрылымының өзгеруін соның салдарынанаурудың алдын алу шаралары қарастырылады.

Жасушаның ашылу тарихы 1609 ж Г.Галелей микроскопты құрастырды 1665 ж Р.Гук микроскоппен жасушаның майда ұяшықтан тұратынын көрді. Жасуша терминін қолданды А.Левенгук қан құрамындағы эритроциттің бір жасушалы екенін анықтады ж Р.Броун өсімдік жасушасын ашты 1839 ж Я.Пуркине жасуша ішіндегі сұйықтық протоплазманы тапты.

Жасуша теориясының қалыптасуы Ботаник М.Шлейден зоолог Т.Шванн өсімдік пен жануар жасушасын салыстырып,олардың ұқсастықтарын тапты. Нәтижесінде жасуша теориясының негізін қалады ж Р. Вирхов әрбір жасуша өзіндей жасушаның бөлінуі арқылы пайда болады деген қорытындыға келді.

Жасуша теориясының қағидалары: 1.Жасуша –барлық тірі ағзалардың ең кіші өлшем бірлігі. 2.Әр түрлі ағзалардың жасушалары құрылысы,құрылымы, химиялық құрамы зат алмасуы негізгі тіршілік әрекеті жөнінен ұқсас. 3.Ағзалардың жасуша құрылыстарының ұқсас болуы -өсімдік пен жануарлардың шығу тегінің бар екенін дәлелі болып табылады. 4.Жасушалар бөліну арқылы көбейеді. 5. Жасушаның негізгі құрылымдық бөлігіне цитоплазма және жасуша мембранасы жатады. 6. Көп жасушалы ағзалардың жасушаларының ең негізгі бөлігі –ядро,тұқым қуалау аппараты сақталып келесіұрпақтарға беріліп отырады.

Тірі ағзалар жасушалары жетілуіне байланысты Прокариоттар ядросыз жасушалар Эукариоттар ядролы жасушалар Жасушаны зерттеу әдісі. Бұл мироскоп құралы болып табылады.

Кестені толтырыңдар Зерттеуші ғалымдар МерзіміЖасуша теориясын жасаудағы еңбектері