Title in here Ақша
Шығу тарихы Ақшаның шығу тарихы
Title in here Title in ere
Біздің заманымыздан бұрынғы 3 ғасырдағы хуннулар ақша орнына күміс пышақты пайдаланып келсе, біздің заманымыздың 1 ғасырында салық есебіне алтын, күміс құймаларды алып тұрған. Ақ ғұндар бір бетіне пехлеви, екінші бетіне эфталит (түркі-руни) жазуы бар теңгелер (біздің заманымыздың 5 – 6 ғасырлары) жасап, сауда айналымына кіргізген. Қазақ елі (қазақ халқын құраған негізгі тайпалар) баба түркілер Ұлы Жібек жолына орналасқандықтан ақша жасау, оны айналымға еңгізуді өмір қажеттілігі деп тым ерте қолға алған. 6 – 8 ғасырларда билеуші рулардың таңбасы қашалған, ру рәмізін бейнелеген теңгелер құя бастаған. Сырдариянын орта алабында өмір сүрген тайпалардың қола теңгелері, 6 – 8 ғасырлардың 1-жартысына дейінгі аралықта қолданылған. Бұл теңгелерде Ашиде әулетінің рәмізі болған арыстанбейнеленген. Мұндай теңгелерді Суяб, Тараз қалаларындағы арнаулы шеберханаларда құйған. Сонымен қатар Отырар маңындағы қалаларда да түрлі теңгелер жасалған.хуннуларпехлевиэфталитҰлы Жібек жолынаруқолаарыстанСуябТаразОтырар
Ақша тауар өндірісінің дамуындағы бірден – бір шарт және өнім болып табылады. Тауар – бұл сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек өнімітауарөндірісінің Ақшалар төлем құралы ретінде Қор жинау Ақша төлем құралы Тауар айырбасы
Экономикалық маңызы Құн өлшемі және баға масштабы Ақша Қорлану және қор жинау құралы Айналыс (айырбас) құралы Төлем құралы
..
Ақшаның түрлері 70 % Құнды ақшалар (нағыз ақшалар) Құнын ақтамау Кеткен уақытын ақтамау Кеткен уакытын ақтау Құнын ақтау Толық құнды ақшалар (нағыз ақшалар) Толық құнсыз ақшалар (құндық белгілері) Құнсыз ақшалар
Қолма-қол ақшалар айналысы бұл нақты ақшалар қозғалысын білдіреді. Оған банкноталар, монеталар және қағаз ақшалар (қазыналық билеттер) қызмет етеді. Дамыған елдерде нақты ақшалар айналысының едәуір белігін орталық банктерден шығарылған банктік билеттер құрайды. Ақша шығарудың кішкене белігі (10-ға жуығы) қазыналық билеттерді шығарушы қазынашылықтың үлесіне тиеді. Қолма-қолсыз ақшалар айналысы қолма-қолсыз ақшалар айналымы ақшаларының қозғалысы.
Қазіргі инфляция мынадай факторларға байланысты: Ақша айналысының факторларына: бюджет тапшылығын жабуға пайдаланылған, шексіз көп ақшаның эмиссиялануы есебінен айналыс аясының артық ақша массасына толып кетуі; халық шаруашылығының артық несиеге толуы. Ақшалай емес факторларға: қоғамдык өндірістегі теңсіздікке, шарушылықтың шығындық тетігіне, мемлекеттің экономикалық саясаты, оның ішінде салық саясаты, баға саясаты, сыртқы экономикалық саясатына байланысты факторлар жатады
LOGO Назарларыңызға рахмет
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: Ақша, несие, банктер теориясы: Оқулық. Алматы: Жеті жарғы Алматы 2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, Қазақ ұлттық энциклопедиясы 3. Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007.