Тақырыбы: Гастроэзофагальді рефлюкс ауруы.

Жоспары: Кіріспе Негізгі бөлім: Гастроэзофагальді рефлюкс ауруы Этиологиясы, клиникалық көріністері Жіктелуі, асқынулары Диагнозы, ажырату диагнозы Емдеу принциптері Қорытынды Пайдаланған әдебиеттер

Гастроэзофагальді рефлюкс ауруы (ГЭРА) тің кең спектрлі бұзылысы мен оның өңештен тыс көріністері, асқазан құрамының өңешке патологиялық лақтырылысы (рефлюкс). Өңештің кең спектрлі бұзылысы мен оның өңештен тыс көріністері, асқазан құрамының өңешке патологиялық лақтырылысы (рефлюкс). ГЭРА – гастроэнтерологиялық дерттерің ең жиісі, популяциядағы жиілігі 2-4 %. Уақытылы, спонтанды асқазан немсе 12 елі ішек құрамының өңешке кейін түсуі өңештің дисталді бөлігінің бұзылысына әкеледі. ГЭРА – гастроэнтерологиялық дерттерің ең жиісі, популяциядағы жиілігі 2-4 %. Уақытылы, спонтанды асқазан немсе 12 елі ішек құрамының өңешке кейін түсуі өңештің дисталді бөлігінің бұзылысына әкеледі.

Этиологиясы ГЭРА- көпфакторлы ауру. Ауруға бейімдейтін факторларға: стресс жағдайлар, нерв-психикалық аурытпашылықтар, семіру, тамақ ішкен кездегі ыңғайсыз қалып, темекі шегу, алкоголь ішу, хиатус жарығы, кейбір дәрілерді тиімсіз қабчлдау( Са антагонистері, антихолинергиялық дәрілер, бета- блокатора т.б) ГЭРА-ның негізгі себебі – асқорыту жолының жоғарғы бөлігінің моторолық қабілетінің бұзылысы, осыдан төменгі өңеш қысқышы маңында қысым төмендеп, асқазанда жоғарылайды.

Этиологиясы 1. ТӨҚ қабілетінің бұзылысы; 2. Өңеш клиренсінің төмендеуі; 3. Рефлюканттың жарақаттау қабілеті; 4. Өңеш шырышының қорғау қабілетінің төмендеуі; 5. Асқазанның босауының кешеуілдеуі; 6. Іш қуысы қысымының жоғарылауы т.б.

Клиникалық көріністері (өңештік) Лоқсулар Кекіру Қыжыл Одинофагия Кеуде артының ауруы.

Өңештен тыс көріністері Апноэ Ларингоспазм Бронхоспазм Пневмония Фарингит Отит Ларингит

Клиникасы 1. Ауру сезімі. Төстің төменгі бөлігінде тамақ ішкен соң бірден «қыру, күйік» сезімінің болуы. Ауру сезімі өте күшті бокса, бала тамақ ішуден бас тетрады. 2. Қыжыл (летростернальдық және мойындық қыжыл). Әдетте ашқарынға, тамақ ішкен соң, ауры физикалық жүктемеден соң байқалады. Сәбилер бұл сезімді жеткізе алмайды. 3. Басқа диспепсиялық бұзылыстар- жүрек айнуы, дыбысты кекірік, құсу, ықылық ату, дисфагия. 4. ГЭРА-мен аурыатын балалардың 40-80%-да бронх демікпесінің симптом дары білінеді.

ГЭРА көрінісі

Классификациясы А дәрежесі- қатпар маңындағы эрозиялы жарақат аумағы <5 мм. В дәрежесі- бір қатпар маңындағы ошақ көлемі> 5 мм. С дәрежесі- екі қатпар арасындағы біріккен эрозиялар, бірақ тесік кардия шеңберінің 75%-нан кем емс. Д дәрежесі- кардия шеңберінің төңірегіндегі эрозиялар>75%.

3-ші және 4-ші дәрежелі ГЭРА кезіндегі өңеш қабырғасындағы өзгерістер

Диагнозы Анамнезінде асқорыту жолының жоғарғы бөлігінің дерті: созылмалы гастрит, гастродуоденит, асқазан мен 12-елі ішектің ойық жара ауруы; рН-метрия тексерісінде өңеш құрамының қышқылдануы 4,0 немсе одна төмен; Бернштейн тесті оң(+); Өңеш құрамының рН-на тәулік бойы мониторинг жүргізгенде: тәулік бойында рефлюкс эпизодтарының жалпы саны 50-ден аса немсе өңеш ортасының рН шамасының 4,0-тен кем болмауы 1 сағ аса; Эзофагоскопияда- өңеш шырышының қабыну белгілері, кардиалды қысқыш жетіспеушілігі, асқазан құрамының өңешке лақтырылысы.

Асқынулары Өңеш шырышының ауры бұзылысында: Пептикалық жара- өңештің іш бөлігінде орналасып, куеде артындағы ауру сезімімен, одинофагиямен байқалады, кейде қан аралас құсу немсе жасырын қан кетулер болып, ТТА дамуы мүмкін. Өңеш стриктурасы (стеноз) ауруға тұрақты симптом дар береді: дисфагия, регургитация, кахексия. Барлет өңеші ГЭРА-мен науқас балалардың 7-13%- да кездеседі.

Диагнозы

Өңеш құрамының рН-на тәулік бойғы мониторинг

Ажырату диагнозы Ажырату диагнозы өкпе ахалазиясымен жүргізеді. Оның: 1. Клиникасы бірдей 2. Ағымы үдемелі 3. Рентгенде қысылу ошағы диафрагма дан төмен орналасады 4. Асқазанда ауа болмайды 5. Тұрақты қысылу ошағы және супрастеноздық өңеш стенозы анықталады.

Емі Емдік тамақтану және күн тәртібін ұйымдастыру. ГЭРА-мен науқас жиі (күніне 5-6 лет), аз мөлшерде тамақтануы тиіс. Клапанның тону сын төмендететін тағамдар: мал майи, кофе, шоколад, цитрустар, томат және оның ширины берілмеуі керек. Рефлюксте аз-аздан тамақтанып, соңынан серуендеуі жөн. Тамақтан соң иіліп, бүгілмей, 2-2,5 сағ дейін, әсіресе кешкісін жатпау керек. Кешкі тамақты ұйықтардан 3 сағат бұрын ішкен дұрыс, ұйқы алдында жарты стакан айран пайдалы. Емшектегі балаға дояр қоспалар беріледі: «Фрисовом», «нутрилон», «Сэмпер», әсері күннен соң байқалады.

Дәрілік емі ГЭРА-емінде дәрілердің 3 чтобы қолданылады: 1. Асқазан секреция сын төмендететін дәрілер (антацидтер, альгинаттар, гистаминнің Н2-рецепторларын тежегіштер). 2. Асқазан жолдарының моторолы- эвакуаторлық қабілетін қалпына келтілетін дәрілер немсе прокинетиктер. 3. Өңеш шырышының протектор лары.

Дәрілік ем Антацидтер кешенді дәрілер түрінде шығарылады,негізін алюминий, магний гидрототығы құрайды (алмагель, фосфалюгель, маалокс т.б). Дәрі тамақтан соң 1,5-2 сағ соң беріледі. ГЭРА-ның ІІ-ІІІ дәрежесінде гистаминнің Н2 рецепторларының блокатораы (ранитидин, фамотидин) қолданылады. Әдетте кешкі астан соң 1 лет беріледі. Прокинетиктер (мотилиум, метоклопрамид)- 0,25 мг/кг есебінен күніне 3-4 лет, пересек балаларға 2-4 летке тәуліктік мөлшері мг. Протекторлардан ең тиімдісі- сукральфат. Таблетканы ұсақтап, жилы сумин араластырып, күніне 3 лет ас алдында, ең соңғы мөлшерін түнде береді. Курсы 4-6 опта.

Хирургиялық ем көрсеткіштері Консервативті емнің әсері болмаса немсе ГЭРА асқынуы бокса, хирургиялық ем жүргізіледі: 1. ГЭРА-ның айқын белгілері және өңештің ауры эрозивті- жаралы бұзылысының 12 ай бойы дәрілік амге бой бермеуі. 2. ГЭРА асқынулары: Барлет өңеші, қан кетулер, стриктуралар. 3. ГЭРА-ның диафрагманың өңештік тесігінің жарығымен қабаттасуы.

Пайдаланған әдебиеттер Б.Х.Хабижанов, С.Х. Хамзин Балалар аурулары. Алматы 2005 ж. Белоконь Н.А. «Болезни сердца и сосудов у детей» М.1984 г.1 том-447 с. Минкин Р.Б. «Болезни сердечно сосудистой системы» М.,1994 г. Интернет санитары:Google.ru,