С ә бит М ұқ анов – қ аза қ ә дебиетіні ң аса к ө рнекті қ айраткері. С ә бит М ұқ ановты ң ту ғ ан жері қ азіргі Солт ү стік Қ аза қ стан облысыны ң Преснов ауданы. Ол кездегі қ аза қ аулында ғ ы жал ғ ыз о қ у – молда о қ уы бол ғ ан. Жас С ә бит осы молдадан о қ ып, арабша хат таниды. Білімді жетілдіру керектігін жете т ү сінген С ә бит Омбы қ аласында ғ ы м ұғ алімдік о қ у ғ а т ү седі жылы Орынбор қ аласында ж ұ мысшы факультетінде о қ иды. Осы кезде орысша ү йреніп, орыс ә дебиетіні ң ү лгілерімен танысып, поэзияны ң ү лкен дариясынан сусындайды. Содан кейінгі жылдарда Ленинград университетінде, кейін М ә скеудегі қ ызыл профессура институтында о қ ып, оны 1935 жылы бітіріп шы ғ ады.

жылдары С.Мұқанов республикалық Еңбекші қазақ газетінде, баспа орындарында қызмет істейді жылдары С.Мұқанов республикалық Еңбекші қазақ газетінде, баспа орындарында қызмет істейді жылы жаңадан шыға бастаған Қазақ әдебиеті газетінің редакторы болып істеді жылы жаңадан шыға бастаған Қазақ әдебиеті газетінің редакторы болып істеді жылы Қазақстан Жазушылар Одағының төрағасы қызметін атқарды жылы Қазақстан Жазушылар Одағының төрағасы қызметін атқарды жылдары С.Мұқанов екінші рет Жазушылар Одағының төрағасы болып, республикада көркем әдебиетті одан әрі өркендету жолында қызмет етті. Бұл жылдары әдебиеттің жас кадрларын тәрбиелеу, жаңа тақырыптарды игеру, эаманға лайық көлемді шығармалар беруді әдебиет майданындағы ең маңызды міндеттердің бірінен санаған С.Мұқановтың тәрбиелік, ұстаздық еңбегі елеулі жылдары С.Мұқанов екінші рет Жазушылар Одағының төрағасы болып, республикада көркем әдебиетті одан әрі өркендету жолында қызмет етті. Бұл жылдары әдебиеттің жас кадрларын тәрбиелеу, жаңа тақырыптарды игеру, эаманға лайық көлемді шығармалар беруді әдебиет майданындағы ең маңызды міндеттердің бірінен санаған С.Мұқановтың тәрбиелік, ұстаздық еңбегі елеулі жылдары Жоғарғы Кеңестің депутаты болды жылдары Жоғарғы Кеңестің депутаты болды.

С.Мұқанов – белгілі қоғам қайраткері. Әдебиетті дамытудағы қажырлы еңбегі үшін екі рет Еңбек Қызыл Ту орденімен, 1960 жылы 60 жасқа толуына байланысты Ленин орденімен наградталған.

С.Мұқанов революция қарсаңында жалпы адам өмірі туралы, көңіл-күйі, арман туралы өлеңдер жазған. Соның ішіндегі ең маңыздысы – 1919 жылы жазылған Бостандық өлеңі. С.Мұқанов революция қарсаңында жалпы адам өмірі туралы, көңіл-күйі, арман туралы өлеңдер жазған. Соның ішіндегі ең маңыздысы – 1919 жылы жазылған Бостандық өлеңі. Бұл бостандық көктен бізге келмеді, Бұл бостандық көктен бізге келмеді, Ешкім бізге сыйлап және бермеді. Ешкім бізге сыйлап және бермеді. Мұнда қазір ортағы жоқ өзгенің Мұнда қазір ортағы жоқ өзгенің Бұл бостандық – жұмыскердің жеңгені! Бұл бостандық – жұмыскердің жеңгені! Бұл шумақтан еңбекші халыққа келген бостандықты ақынның факт ретінде ғана ұғып қоймай, оның саяси, таптық мағынасын басқаға насихаттайтынын көреміз. Таптық күрес ымырамен бітпейді, қанаушылармен үзілді- кесілді айқас үстінде ғана, оларды біржола жеңумен ғана тынады деп ұғады ақын.

Ақын жиырмасыншы жылдары қазақ аулы, қазақ кедейінің халі, шаруалар тұрмысы жөнінде көптеген өлеңдер жазады. Оның бастылары Шоқпыттың шаруасы, Сүт заводы, Қазақстан, Егістік, Балқаш,Конвейер және басқалары. Кейін ұжымдастыру, индустрияландыру дәуірінде С.Мұқанов көптеген жаңа өлеңдер жазды. Бұлардың қай-қайсысында болса да ақын құрылыс майданындағы қайнаған еңбекті, жұмысшы, малшы, егінші өмірін негізгі тақырып етіп алады.

С.М ұқ анов қ аза қ поэзиясына жай а қ ын болып қ ана келген жо қ, ө зінше жа ң а т ү р мен мазм ұ н ала келді. А қ ын поэзия ғ а жа ң а ө рнек, т ү р беруге, оны осы к ү нгі ө мір, т ұ рмыс қ а бейімдеуге ұ мтылады. Осындай соны, ә уенді туындысы – 1933 жылы жазыл ғ ан Май ғ а с ә лем атты ө ле ң і. М ұ нда а қ ын д ү ние ж ү зі е ң бекшілеріні ң ынтыма қ к ү ні – 1 Майды тек жасыл к ө ктем шуа қ к ү н деп қ ана жырламайды, б ұ л к ү н б ү кіл езілген халы қ ты ң қ олына ту ұ стап, к ү реске шы ғ атын, бостанды ққ а ұ мтылатын, азат е ң бекке бастайтын к ү н дегенді уа ғ ыздайды. Лирикалы қ кейіпкер - ө ле ң мен, ә нмен бірге б ү кіл е ң бекшілер тобы ал ғ а, ө рге жетелейтін, озат, жо ғ ары саналы құ рылысшы, е ң беккер болып к ө рінеді. С.М ұқ анов қ аза қ поэзиясына жай а қ ын болып қ ана келген жо қ, ө зінше жа ң а т ү р мен мазм ұ н ала келді. А қ ын поэзия ғ а жа ң а ө рнек, т ү р беруге, оны осы к ү нгі ө мір, т ұ рмыс қ а бейімдеуге ұ мтылады. Осындай соны, ә уенді туындысы – 1933 жылы жазыл ғ ан Май ғ а с ә лем атты ө ле ң і. М ұ нда а қ ын д ү ние ж ү зі е ң бекшілеріні ң ынтыма қ к ү ні – 1 Майды тек жасыл к ө ктем шуа қ к ү н деп қ ана жырламайды, б ұ л к ү н б ү кіл езілген халы қ ты ң қ олына ту ұ стап, к ү реске шы ғ атын, бостанды ққ а ұ мтылатын, азат е ң бекке бастайтын к ү н дегенді уа ғ ыздайды. Лирикалы қ кейіпкер - ө ле ң мен, ә нмен бірге б ү кіл е ң бекшілер тобы ал ғ а, ө рге жетелейтін, озат, жо ғ ары саналы құ рылысшы, е ң беккер болып к ө рінеді.

Поэмада ақын сан алуан өмір құбылысын кең алып, белгілі кейіпкерлердің іс- әрекетін көрсету арқылы,оның қоғамдық, әлеуметтік немесе моральдық, философиялық сырын ашу арқылы дәуірге сай негізгі айтпақ идеямен баяндайды.

1928 жылы ақын драмалы оқиғаға құрылған Сұлушаш поэмасын жазды. Поэманың 20-жылдардағы қазақ поэзиясының таңдаулы үлгісіне саналуына, тіл шеберлігі және оның халықтық сипаты себеп болды. Поэмаға арқау еткен оқиғаның таптық мәні зор; ескі қазақ аулындағы әлдінің озбырлығы мен әлсіздің көрген қорлығы, әсіресе адамның бас бостандығының жоқтығы суреттелген жылы ақын драмалы оқиғаға құрылған Сұлушаш поэмасын жазды. Поэманың 20-жылдардағы қазақ поэзиясының таңдаулы үлгісіне саналуына, тіл шеберлігі және оның халықтық сипаты себеп болды. Поэмаға арқау еткен оқиғаның таптық мәні зор; ескі қазақ аулындағы әлдінің озбырлығы мен әлсіздің көрген қорлығы, әсіресе адамның бас бостандығының жоқтығы суреттелген.

Сұлушаш поэмасы Реалистік шығарма. Оның қаһармандары ойдан жасалған бейне болғаны- мен өмірдің қайнар бұлағы- нан алынған таза жанды, ыстық қанды, халық өкілі саналады. Бұрынғы ауыл келбеті, кешкі мезгіл, айлы түн, таң алдында өрген мал, құрық ұстаған жылқы- шы мен қымызды жатып ішер байдың жалқау, мау- жыраған кейпі – бәрі де на- нымды,шебер суреттелген. Сюжетті поэма. Оқиғаның басталуы, шегіне жетіп, шиеленісуі, кейін шеші- луі – бәрі де классикалық шығармаға тән заңдылықпен өсіп-өрбіп отырады. Қай қаһарманның болса да, кей- пінде, сөзінде жасандылық жоқ, қайта олардың әрбір қы- лығының орындылығы, на- нымдылығы оқушыны сүйсін- діріп отырады. Таптық рухта жазылғанмен, бұл поэма қы- зықты оқиғасымен, кейіпкер- лерінің өзіндік болмыс-бітімі- мен ерекшеленеді.

Қазақ әдебиетінің проза жанрын өсіріп өркендетуде С.Мұқанов – үздік еңбек еткен жазушы. 30-жылдардан бастап прозалық шығармалар көбейді. С.Мұқанов – осы кезеңде көптеген прозалық туындылар беріп, бұл жанрды көш ілгері өсірген жазушы. Оның Теміртас, Есіл романдары осы тұста жарық көрді, Менің мектептерім, Өмір мектебі атты өмірбаяндық романдар тізбегі де осы кезеңде басталып, соңғы Есею жылдары" атты кітабы 1964 жылы басылып шықты. Үш кітаптан тұратын бұл туындының қазақ прозасында алатын орны аса үлкен. Қазақ әдебиетінің проза жанрын өсіріп өркендетуде С.Мұқанов – үздік еңбек еткен жазушы. 30-жылдардан бастап прозалық шығармалар көбейді. С.Мұқанов – осы кезеңде көптеген прозалық туындылар беріп, бұл жанрды көш ілгері өсірген жазушы. Оның Теміртас, Есіл романдары осы тұста жарық көрді, Менің мектептерім, Өмір мектебі атты өмірбаяндық романдар тізбегі де осы кезеңде басталып, соңғы Есею жылдары" атты кітабы 1964 жылы басылып шықты. Үш кітаптан тұратын бұл туындының қазақ прозасында алатын орны аса үлкен.

Қазан революциясы қарсаңындағы тап күресінен бастап, революция жылдары, азамат соғысы кезеңі, ауылды кеңестендіру, колхоздастыру, республиканың қоғамдық, мемлекеттік жағынан өсіп нығаюы, қазақ интеллигенциясының қалыптасуы, оқу, өнер, мәдениет мәселелері, партияның социализм үшін деген күресі, оның ұлт саясатын жүргізуі және басқа да тарихи маңызды мәселелер романда кеңінен қойылып, әңгіме етіледі. Бұлардың бәрі, бір жағынан, автордың өзі басынан кешкен жайттар болса, екінші жағынан, бүкіл халық үшін, Қазақстан үшін кезінде әсері мол болған оқиғалар еді.

С. Мұқановтың алғашқы прозасы Адасқандардан басталады (1928). Бұл роман жылдары болған оқиға негізінде жазылған жылы ұзақ жылдар бойғы сын мен ескерту пікірлерді ескере отырып, жазушы романды өңдеп, толықтырып Мөлдір махаббат деген атпен шығарды жылы роман орысшаға аударылып Светлая любовь деген атпен басылды. Роман едәуір өңделіп толықса да, негізгі оқиға бұрынғыша сақталған. Романда Бүркіт пен Бәтестің махаббат тарихы, таптық, қоғамдық, жалпы әлеуметтік жайлар терең қозғалады. С. Мұқановтың алғашқы прозасы Адасқандардан басталады (1928). Бұл роман жылдары болған оқиға негізінде жазылған жылы ұзақ жылдар бойғы сын мен ескерту пікірлерді ескере отырып, жазушы романды өңдеп, толықтырып Мөлдір махаббат деген атпен шығарды жылы роман орысшаға аударылып Светлая любовь деген атпен басылды. Роман едәуір өңделіп толықса да, негізгі оқиға бұрынғыша сақталған. Романда Бүркіт пен Бәтестің махаббат тарихы, таптық, қоғамдық, жалпы әлеуметтік жайлар терең қозғалады.

Ботагөз – шытырман оқиғалы, сом туған, бір бүтін көркем шығарма. Романның фабуласы, яки сюжеті қиыннан қиыстырылған. Оқиғалардың бірінен-бірі өрбіп-өніп, белгілі бір шегіне жеткен соң, шешімін тауып, заңды аяқталып отыратыны ерекше көңіл аударады. Әуелде болмашы жылғадан басталып, кейін кең арналы дариядай ұлғайып, жағасынан аса тасып барып тынады. Сюжет – белгілі мақсатты жүзеге асыратын элемент, яғни негізгі мазмұн, құрылыс материалы болса, композиция – соны құрастырудың жолы, әдісі. Ботагөз романы құрылысы жағынан да мүлтіксіз шыққан. Әрбір тарау, бөлім бірін-бірі толықтырып, сюжетін қамтитын оқиғаларды өзара байланыстырып ұстап тұр. Ботагөз – шытырман оқиғалы, сом туған, бір бүтін көркем шығарма. Романның фабуласы, яки сюжеті қиыннан қиыстырылған. Оқиғалардың бірінен-бірі өрбіп-өніп, белгілі бір шегіне жеткен соң, шешімін тауып, заңды аяқталып отыратыны ерекше көңіл аударады. Әуелде болмашы жылғадан басталып, кейін кең арналы дариядай ұлғайып, жағасынан аса тасып барып тынады. Сюжет – белгілі мақсатты жүзеге асыратын элемент, яғни негізгі мазмұн, құрылыс материалы болса, композиция – соны құрастырудың жолы, әдісі. Ботагөз романы құрылысы жағынан да мүлтіксіз шыққан. Әрбір тарау, бөлім бірін-бірі толықтырып, сюжетін қамтитын оқиғаларды өзара байланыстырып ұстап тұр.

Ботагөз романы Тұңғиықта Күн күлімде- генде Таң атарда

Бірінші б ө лімі Т ұңғ иы қ та – ХХ ғ асырды ң бас кезіндегі қ аза қ қ ауымын суреттеуге арнал ғ ан. Екінші б ө лімі Та ң атарда қ аза қ аулында бай мен кедей арасында ғ ы наразылы қ ты ң ү дей т ү суі, ә сіресе 1916 жыл о қ и ғ асына байланысты, патшаны ң маусым жарлы ғ ы салдарынан ұ лт-азатты қ қ оз ғ алысыны ң тууы с ө з болады. Ү шінші б ө лімі К ү н к ү лімдегенде – Қ азан т өң керісі кезе ң ін, одан кейінгі азамат со ғ ысы жылдарын қ амтиды.

Тіл ерекшелігінде айрықша көңіл қойып айтарлық нәрсе – романның қарапайым, халық тілімен жазылуы, ұғымдылығы, түсініктілігі, стильдік жағынан кедір-бұдырсыз жатықтығы, тегістігі. Қиыр- шиырсыз, әшекейлеймін деп қиындатпай, кәдімгі сөйлеу тілінің мәнер, сазымен баяндалуы – С.Мұқановтың романдарының, әсіресе Ботагөз романының басты ерекшелігі. Жазушының өз сөзі де көбіне баяндау, хабарлау формасында. Терең психологиялық толғам топшылаудан гөрі баяндау басым. Тіл ерекшелігінде айрықша көңіл қойып айтарлық нәрсе – романның қарапайым, халық тілімен жазылуы, ұғымдылығы, түсініктілігі, стильдік жағынан кедір-бұдырсыз жатықтығы, тегістігі. Қиыр- шиырсыз, әшекейлеймін деп қиындатпай, кәдімгі сөйлеу тілінің мәнер, сазымен баяндалуы – С.Мұқановтың романдарының, әсіресе Ботагөз романының басты ерекшелігі. Жазушының өз сөзі де көбіне баяндау, хабарлау формасында. Терең психологиялық толғам топшылаудан гөрі баяндау басым.

Әрбір көркем шығармаға тән жайттардың бірі – оқиғаның мезгілі мен мекені. Қазақ жерінің тұтас келбеті, сан алуан өзгешеліктері романда шынайы байқағыштықпен суреттеледі. Тамылжыған ашық күн мен көк майса алқап, Көкшенің көлі мен бұлты, қарағайы мен қайығы жазушының суреткер қаламынан тыс қалмайды. Табиғат суреті көбіне адамның көңіл-күйіне, кейіпкерлердің қуанышы мен өкінішіне қарай орайластырыла суреттеледі.

Ботагөз романы көптеген шет тілдерге аударылған. Соның ішінде Ботагөз романы көптеген шет тілдерге аударылған. Соның ішінде Неміс Неміс Ағылшын Ағылшын Француз Француз Поляк Поляк Чех Чех тілдерінде басылып шықты. тілдерінде басылып шықты.

Романның атына лайық оның ең басты кейіпкері, әрине, Ботагөз. Жаңа өмір үшін саналы күреске шығып, өмірдің ащы-тұщысын татып, қоғамдық-саяси іске белсене араласып, қазақ қызына тән сан алуан қасиетті толық көрсете алған кейіпкер – Ботагөз. Тарихи кезеңнің қиын- қыстау жылдарында өсіп, ер жеткен, оқу, білім алуы да сан қилы оқиғалармен тұс келетін, бірақ саналы күрескер болып қалыптасуына әсіресе тұрмыс сабағының әсері көп болған Ботагөз жаңа заман табалдырығын аттаған бүкіл қазақ әйелінің бейнесін елестетеді. Тап Ботагөздей өсіп, мықты, білікті қайраткер болып отырған әйелдер көп. Бұл Ботагөз бейнесін кездейсоқ емес, тіпті бейне екенін, жалпыға ортақ, көпке тән бейне екенін аңғартады. Романның атына лайық оның ең басты кейіпкері, әрине, Ботагөз. Жаңа өмір үшін саналы күреске шығып, өмірдің ащы-тұщысын татып, қоғамдық-саяси іске белсене араласып, қазақ қызына тән сан алуан қасиетті толық көрсете алған кейіпкер – Ботагөз. Тарихи кезеңнің қиын- қыстау жылдарында өсіп, ер жеткен, оқу, білім алуы да сан қилы оқиғалармен тұс келетін, бірақ саналы күрескер болып қалыптасуына әсіресе тұрмыс сабағының әсері көп болған Ботагөз жаңа заман табалдырығын аттаған бүкіл қазақ әйелінің бейнесін елестетеді. Тап Ботагөздей өсіп, мықты, білікті қайраткер болып отырған әйелдер көп. Бұл Ботагөз бейнесін кездейсоқ емес, тіпті бейне екенін, жалпыға ортақ, көпке тән бейне екенін аңғартады.

Ботаг ө зге т ә н қ асиеттер - ә ділдік, білімге ұ мтылу, жа қ ын ғ а жа қ сылы ғ ын аямау, арын таза ұ стау, ө мірге, махаббат қ а, жа қ сылы ққ а сену, бос қ а торы қ пау, дос қ а берік, д ұ шпан ғ а қ атал болу, ә р істе батырлы қ, батылды қ к ө рсету, ү йренуден жалы қ пау, ө згеге ү йретуден бас тартпау. Міне, на ғ ыз ұ намды кейіпкерге лайы қ осындай жа қ сы қ асиеттер Ботаг ө зді ң басына орна ғ ан. Ботаг ө з бейнесіні ң шыншылды ғ ы, нанымдылы ғ ы сол, ол осы қ асиеттерді ң б ә рін ө мір жолында, к ү рес, сын ү стінде к ө рсетеді; оны ң е ң бекшіл, қ айырымды, ө мір т ә жірибесі мол, а қ ылды, халы қ ты ң қ алы ң ортасынан шы ққ ан адал жан екені толып жат қ ан іс- ә рекеттер ү стінде бай қ алады. Жазушыны ң роман со ң ында к ү н к ө зіндей жары қ бар Ботаг ө зді ң к ө зінде, телегей те ң із тарих бар Ботаг ө зді ң с ө зінде дегені – Ботаг ө з бейнесіні ң б ү кіл шы ғ армада ғ ы кейпін а ңғ артып т ұ р ғ андай.

Со ғ ыстан кейінгі д ә уірді қ амтитын Сырдария романында С.М ұқ анов негізінде е ң бек адамдарыны ң бейнесін жасады. Та қ ырыбы жа ғ ынан алса қ – к ү ріш егу, жер суландыру, канал қ азу. Кейіпкерлер осы істі ң айналасында к ө рініп, ө здеріні ң ой- қ иялдарын, мінез- құ лы қ тарын бай қ атады. Ә рекет мезгілдері – 40 жылдарды ң ая ғ ы, 50 жылдарды ң басы. С.М ұқ анов б ұ л туындысында со ғ ыс ауыртпалы ғ ын мойымай к ө теріп шы ққ ан колхозшы шаруаларды ң бейбіт е ң бек кезе ң індегі хал- ахуалын баяндап, е ң бек ерлеріні ң іс- ә рекетін к ө рсеткен. Со ғ ыстан кейінгі д ә уірді қ амтитын Сырдария романында С.М ұқ анов негізінде е ң бек адамдарыны ң бейнесін жасады. Та қ ырыбы жа ғ ынан алса қ – к ү ріш егу, жер суландыру, канал қ азу. Кейіпкерлер осы істі ң айналасында к ө рініп, ө здеріні ң ой- қ иялдарын, мінез- құ лы қ тарын бай қ атады. Ә рекет мезгілдері – 40 жылдарды ң ая ғ ы, 50 жылдарды ң басы. С.М ұқ анов б ұ л туындысында со ғ ыс ауыртпалы ғ ын мойымай к ө теріп шы ққ ан колхозшы шаруаларды ң бейбіт е ң бек кезе ң індегі хал- ахуалын баяндап, е ң бек ерлеріні ң іс- ә рекетін к ө рсеткен.

Колхозшылар ақырында үлкен жеңіске жетеді: канал қазылып, маңындағы гектар жер күріш егініне айналатын болады. Романның құндылығы тек онда ғана емес, еңбек адамдарының жарқын бейнесін жасауында, олардың өскен, саналы, парасатты сипаттарын суреттеп көрсетуінде. Бұл жағынан жазушы еңбек сүйгіш жастардың есте қаларлықтай бейнесін жасап, қазақ прозасын жаңа, жоғары бағалы романмен байытты. Роман орысшаға аударылып та шықты. Колхозшылар ақырында үлкен жеңіске жетеді: канал қазылып, маңындағы гектар жер күріш егініне айналатын болады. Романның құндылығы тек онда ғана емес, еңбек адамдарының жарқын бейнесін жасауында, олардың өскен, саналы, парасатты сипаттарын суреттеп көрсетуінде. Бұл жағынан жазушы еңбек сүйгіш жастардың есте қаларлықтай бейнесін жасап, қазақ прозасын жаңа, жоғары бағалы романмен байытты. Роман орысшаға аударылып та шықты.

С.Мұқанов 1954 жылы сахнада қойылған Шоқан Уәлиханов трагедиясында қазақтың ұлы ғалымы, ағартушы қайраткерінің өмірін, қызметін толық көрсетуге ұмтылған. Жазушының бұл пьесасы, біріншіден, ұлы ағартушының тұлғасын жасап, бүгінгі қалың қауымды оның өмірімен таныстырса, екіншіден, көркемдігі, идеялық тереңдігі жағынан жоғары дәрежеде жазылуы себепті қазақ драматургиясын байытты. С.Мұқанов 1954 жылы сахнада қойылған Шоқан Уәлиханов трагедиясында қазақтың ұлы ғалымы, ағартушы қайраткерінің өмірін, қызметін толық көрсетуге ұмтылған. Жазушының бұл пьесасы, біріншіден, ұлы ағартушының тұлғасын жасап, бүгінгі қалың қауымды оның өмірімен таныстырса, екіншіден, көркемдігі, идеялық тереңдігі жағынан жоғары дәрежеде жазылуы себепті қазақ драматургиясын байытты.

Трагедиядан Шоқан Уәлихановтың бар ғалымдық, адамгершілік, ағартушылық бейнесі айқын көрінеді. Әсіресе сол дәуір рухы, яғни патшалық, самодержавиелік қыспақ заманның сиқы, ақыл мен ойға құлып салынған шақтың лебі трагедиядан айқын сезіледі. Орыс оқығандары мен халықшыл- демократияшыл қоғам қайраткерлері сияқты пьесадағы басты тұлға – Шоқанның да болашақтан күткен үміті қазақ халқының тағдырымен астасып жатады. Драматург ұлы ғалымның осы құдіретін көрсете алған. С.Мұқановтың бұл тарихи тақырыпқа арналған трагедиясының бүгінгі қауымға үлгі, өнегелік қасиеті де, тәрбиелік маңызы да осында. Трагедиядан Шоқан Уәлихановтың бар ғалымдық, адамгершілік, ағартушылық бейнесі айқын көрінеді. Әсіресе сол дәуір рухы, яғни патшалық, самодержавиелік қыспақ заманның сиқы, ақыл мен ойға құлып салынған шақтың лебі трагедиядан айқын сезіледі. Орыс оқығандары мен халықшыл- демократияшыл қоғам қайраткерлері сияқты пьесадағы басты тұлға – Шоқанның да болашақтан күткен үміті қазақ халқының тағдырымен астасып жатады. Драматург ұлы ғалымның осы құдіретін көрсете алған. С.Мұқановтың бұл тарихи тақырыпқа арналған трагедиясының бүгінгі қауымға үлгі, өнегелік қасиеті де, тәрбиелік маңызы да осында.

Орындаған: Бейсенова А.С. 3 А – тобы.