Та қ ырыбы: М ұ най эмульсиясыны ң пайда болуы М ұ най эмульсиясыны ң пайда болуы М ұ най эмульсиясыны ң физико-химиялы қ қ асиеттері. М ұ най эмульсиясыны ң т ұ ра қ тылы ғ ы мен ескіруі. Эмульсияны ң алдын алу, су б ө луді ұ йымдастыру орны мен ма қ саты. М ұ найды құ быр ішінде деэмульсиялау

1.М ұ най эмульсиясыны ң пайда болуы

М ұ най эмульсиясы дегеніміз- бір-бірінде ерімейтін, ұ са қ дисперсті к ү йде болатын қ абат суы мен м ұ найды ң механикалы қ қ оспасы М ұ най эмульсияс ы

видео ролик

қ абатта ұңғ ыма т ү бінде М ұ най эмульсияс ы т ү зілмейді

Эмульсия ұңғ ыма о қ панынд а т ү зіледі

Видео ролик

М ұ най эмульсиясы келесі энергиялар ә серінен т ү зіледі Механи- калы қ энергия Газды ң ұ л ғ аю энергияс ы Ауырлы қ к ү шіні ң ә серінен

Мұнай эмульсияның түрлері кері типті эмульсия тура типті эмульсия

1-мұнай ; 2-су Егер мұнайдағы су М/С, яғни эмульсияны құраушы мұнайы көп суы аз болса – кері эмульсия деп аталады.

1-мұнай ; 2-су Егер судағы мұнай С/М, яғни эмульсияны құраушы суы көп мұнайы аз болса – тура эмульсия деп аталады.

25%-дан жоғары суы бар эмульсия түсі сары болады Құрамында 10% суы бар мұнай түсі бойынша таза мұнайдан айырмасы болмайды Құрамында 15-20% суы бар мұнай түсі қоңырдан сары түске дейін өзгереді.

2.М ұ най эмульсиясыны ң физико-химиялы қ қ асиеттері 2.Мұнай эмульсиясының физико- химиялық қасиеттері.

М ұ най эмульсиясыны ң физико-химиялы қ қ асиеттері: М ұ най эмульсия сыны ң дисперстілігі М ұ най эмульсиясыны ң т ұ т қ ырлы ғ ы М ұ най эмульсиясыны ң ты ғ ызды ғ ы М ұ най эмульсиясыны ң электрлік қ асиеті

М ұ най эмульсиясыны ң дисперстілігі

Егер қ оспа ә рт ү рлі с ұ йы қ тардан т ұ ратын болса,онда б ұ л ж ү йе дисперсті ж ү йе - деп аталады. Бас қ а с ұ йы қ тарды ң майда тамшылары аралас қ ан с ұ йы қ ты қ дисперсті орта - деп аталады. Дисперсті ортада ғ ы с ұ йы қ ты ң майда тамшыларын дисперсті фаза – деп аталады.

Барлы қ тамшыларды ң диаметрлері бірдей болатын дисперсті ж ү йені монодисперсті ж ү йе деп атайды Тамшыларының диаметрі әртүрлі болатын дисперсті жүйені полидисперсті жүйе деп атайды

Дисперстілігі бойынша м ұ най эмульсиясы 3 топ қ а б ө лінеді: майда дисперсті –су тамшыларыны ң м ө лшері 0,2 ден 20 мкм; орташа дисперсті -су тамшыларыны ң м ө лшері мкм; ірі дисперсті - су тамшыларыны ң ө лшемі мкм;

Эмульсия тұтқырлығы су мен мұнайдың тұтқырлығының қосындысына тең болмайды. µ µ н + µ в Эмульсия тұтқырлығы мұнайдың тұтқырлығына эмульсия түзілу температурасына су мөлшеріне тамшы диаметріне байланысты болады. Мұнайдың тұтқырлығын зертханада зерттейді. Эмульсия тұтқырлығы

Эмульсия тығыздығын келесі формуламен анықтайды: q 0 – эмульсиядағы таза су х- судағы еріген тұздар Эмульсия тығыздығы

М Ұ НАЙ ЭМУЛЬСИЯСЫНЫ Ң ЭЛЕКТРЛІК Қ АСИЕТІ М ұ най эмульсиясы ө те жа қ сы электр ө ткізгіш. М ұ най эл. ө ткізгіштігі (Ом.см) -1 суда т ұ здар мен қ ыш қ ылдар еріген болса электр ө ткізгіштік қ асиеті жо ғ арылайды

3.М ұ най эмульсиясыны ң т ұ ра қ тылы ғ ы ж ә не «ескіруі»

М ұ най эмульсиясыны ң е ң басты к ө рсеткіші т ұ ра қ тылы қ, я ғ ни белгілі бір аралы қ та б ұ зылмауы м ұ най - су болып б ө лінбеуі. М ұ най эмульсиясыны ң «ескіруі» - уа қ ыт қ а байланысты м ұ най эмульсиясыны ң т ұ ра қ тылы ғ ыны ң к ү шеюі.

а-су тамшысының бетіндегі «бронды» қабықшаның көрінісі; 1-бронды қабықша; 2-3 эмульгатор; 4-су тамшысы; 5-мұнай; б- су тамшысының бетіндегі электрлі қабықшаның көрінісі; 1-кері заряд; 2-оң заряд; 3-мұнай; 4- су тамшысы;

4.Эмульсияның алдын алу, су бөлуді ұйымдастыру орны мен мақсаты

М ұ най эмульсиясыны ң алдын - алу ү шін келесі шарттар орындалуы керек: М ұ най мен суды ң ұңғ ыма ғ а бірдей енуін болдырмау; Екі с ұ йы қ ты ң интенсивті т ү рде араласуын болдырмау; Құ бырда парафинді, шайырлы ш ө гінділерді ң т ү зілуін болдырмау; Су қ абаты мен м ұ най қ абатын ажырату;

Кен орындарында су б ө луді ұ йымдастыру ма қ саты: сулы м ұ найды құ быр ар қ ылы қ оз ғ алту ғ а ж ұ мсалатын шы ғ ын азаяды; құ бырларды ң коррозия ғ а ұ шырауы т ө мендейді; м ұ найды тауарлы де ң гейге жеткізу;

Кен орындарында су б ө луді ұ йымдастыру орындары: Ұңғ ыма са ғ асында сорап- дозатор к ө мегімен деэмульсиялау; Құ быржелісіні ң бойында деэмульсиялау; Қ абат суын алдын-ала б ө лу қ ондыр ғ ылары ар қ ылы су б ө лу;

УПСВ-қабат суын алдын-ала бөлу процессін орындайды Деэмульсиялық станция- скважина аймағында, жинау цехтарында қолданылады Автодозатор-құбыржелісінің бойына деэмульгатор енгізуге арналған

5. Қ Ұ БЫР ІШІНДЕГІ ДЕЭМУЛЬСАЦИЯ

Деэмульгаторды дозалық сораппен мұнай-су қоспасына ұңғы сағасында құбыраралық кеңістікке немесе ТӨҚ (топтық өлшеу қондырғылары), жинау коллекторының басында енгізеді (1 тонна мұнай эмульсиясына грамм).

Деэмульгаторлар-м ұ най эмульсияларын б ұ зу, сонымен қ атар, оларды ң т ү зілуін болдырмау ү шін қ олданылатын- беттік ә рекетті заттар (Б Ә З).

Сызба: деэмульгаторды құ быр желісіне енгізу 1- құ быр желісі; 4-патрубок; 3-саптама; 2-саптама;

Б ЕКІТУ

1- ШІ КЕЗЕ Ң «Білгір» ойыны. Шарты: Төрт қатарлы «ұяшықтармен» деңгейлік сұрақтар беріледі. Білімгерлер өздері «ұяшық» таңдап,жауап береді. Әр топ тек үш сұрақтан ғана таңдайды. Бір жауап берген адам екінші рет ұяшық таңдай алмайды.

Шарты: Екі топ қ а бірдей тапсырма беріледі. Тапсырма: Орташа эмульсиялы м ұ найды ң жинау ж ә не дайындау технологиялы қ сызбасын жасау. Тапсырманы орындау ғ а 2 мин, қ ор ғ ау ғ а ә р топ қ а 1 минуттан беріледі.

Шарты: Екі топ қ а жеке –жеке жауаптар та қ тасы беріледі ж ә не ә рбір білімгерге бір с ұ ра қ тан беріледі. Білімгер с ұ ра қ ты о қ ып. Жауаптар та қ тасында ғ ы сол жауап т ұ р ғ ан орынды жабады. Жауаптар та қ тасын д ұ рыс толтыр ғ ан топтар ғ а -15 балл

Ү йге тапсырма : Теориялы қ : Джиембаева Қ.І., Насибуллин Б.М. «М ұ най кен орындарында ұңғ ы ө німдерін жинау ж ә не дайындау» §3, б «Негізгі деэмульгаторларды ң қ асиеттері» та қ ырыбында тірек конспект жасау. Кестені ая қ тау БілемінҮйрендімҮйренгім келеді