Г ЛОМЕРУЛОНЕФРИТ Ортында ғ ан: С ү йіндік Б. М ұ саган Е. Ш ә кірт Г. 339-топ

Г ЛОМЕРУЛОНЕФРИТ (G LOMERULONEPHRITIS - Б Ү ЙРЕК ШУМА Қ ТАРЫ + Қ АБЫНУЫ ) - Б ү ирек шума қ тарсына ң екі жа қ ты жатылмалы иммунды ауруфы

Э ТИОЛОГИЯСЫ Басты себебі - А торты 12 типті β- гемолиздеуші стрептококкк. Дертті ң дамуфына 3-4-ші типтері де ә келуі м ү мкін, біра қ 12-ші типті стрептококкк нефритогенді болып сона лады. Б ұ дан бас қ а, гломерулонефритті ң дамуфына ө зге инфекциялы қ немсе инфекциялы қ емс факторлар да ә келуі м ү мкін, м ә селен НВУ, Коксаки вирусы, желшешек вирусы, қ замы қ гы ң қ оздыр ғ ыши, сарысулар, аллерген дер, ж ә ндіктерді ң уфы, б ү ирек к ө ктаймырларсына ң тромбозы. Гломерулонефрит патогенезі ботынша иммундыкомплекстік, морфологиялы қ т ү р ғ ыдан интракапиллярлы қ гломерулонефрит болып табылады. Классикалы қ гломерулонефрит фарингите, тонзиллигген, стрептодермия дан к ү н ө ткеннен кейін демиды.

ГЛОМЕРУЛОНЕФРИТТІ Ң 3 Т Ү РІ БАР : 1. Гематуриялы қ форматы-гематурия ж ә не гипертониямен сипатталлоды. 2. Нефротикалы қ форматы-ісіктер ж ә не протеинуриямен сипатталлоды. 3. Аралас форматы-гематурия, протеинурия, гипертония, ісік болады, б ұ л ауруды ң е ң ауры ө тотін форматы. Ө туіне байлонасты-жедел, созылмалы, латентті /симптомсыз/ болып б ө лінеді. Ас қ ынуфы: б ү иректі ң жедел жотіспеушілігі – б ү иректі ң қ ызмотіні ң б ұ зылуфы, олигурия, анурия дамып бала организміні ң зат алмасуды ң қ аллоды қ затратымен улона.

Ж ЕДЕЛ ГЛОМЕРУЛОНЕФРИТ. Б ү иректерде қ абыну ә уелі инфекциялы қ аурулардан: ангина, созылмалы тонзиилитті ң қ сссайталап ө ршуі, пневмония, пиодермия ж ә не кейбірде т ұ мау-с ү зек ауруларынан остындай инфекциялы қ аурулар ө ткесін 2-3 оптадан кейін басталлоды. Сонды қ тан ауруды бастап жіберуші инфекциялы қ агент болып сона лады, оларды ң ішігде бастисы стрептококкктарды ң нефрогендік штаммасы. Инфекциялы қ агент б ү иректер тканігде аутоиммунды қ қ сссайта құ рылу ту ғ зады. Б ү иректер капиллярларсына ң базаллоды қ мемброна ссына ң тініні ң стрептококкк штаммаларымен ұқ сайты қ тары барлы ғ ы д ә лельденген. Сонды қ тан стрептококк қ а қ расы ужаса ғ ан антиденелер базальты қ мемброна белоктарымен жиынты қ құ реп, мемброна да деструкция ужасайды. Жо ғ арыда айтыл ғ ан 2-3 опта уа қ ыт а ғ зада иммунды қ реакция ж ү руіне қ ажот, сол уа қ ыт ішігде иммунды қ қ сссайта құ рылу процесі ж ү реді. Б ұ л ауруды ң иммунды механизміне д ә лель, она бас қ а бір ма қ сатпен усажал ғ ан вакцинация қ оздырып жібереді. Ауруды ң е ң бір міндотті симптом дары: ісіну, артериялы қ гипертензия, гематурия, протеинурия. Қ абыну процесі ж ү рген уа қ быта с ү зілу процесі нашарлайды, сонды қ тан олигурия болады, біра қ ұ за ққ а созылмайды.

Жедел гломерулонефрит деньги жатыл ғ ан капиллярит ша қ рады. Б ү ирек коналшалартында натрии ж ә не суды реабсорбция -к ү шейеді, қ анна ң жалпы к ө лемі 7-9 л жотеді. Осы со ңғ ы жай онамен қ оса жатыл ғ ан капиллярит ісіну процесін ша қ рады, ісіну битке, к ө з айналасына бос клотка лорда болады. Егер к ө ру нервсіне ісіну дамы с а к ө зге қ ара к ө рінеді, уа қ ытша к ө рмей қ алу (амавроз) болады. Мида ғ ы ісіну ж ә не ангиоспазм басты аурылатады, аурытады. Б ү иректердегі қ ан ж ү ру қ алыпта, ол к ү штірек болуфы м ү мкін. Сонды қ тан артериялы қ гипертония ренин – ангиотензин ә серінен емс, ал ол негізінен ісіну – гиперволемия дан ж ә не су мен натриді ң а ғ зада іріктелуінен. Натриді ң к ө беюі таймыр қ абыр ғ ларина ң сезімталлоды ғ ын адреналинге к ү шейтеді, неврогендік спазымдар тез демиды. Эритроциттерді ң несотте болуфы базальты қ мембраннай ң ө ткізгіштігіні ң же ғ арылауфынан. Ә рине белок ты ң ө туі де к ү шейеді, біра қ ол коналшаларда қ сссайта сорылады, сонды қ тан протеинурия нефротикалы қ синдромная б ә се ң болады.

С ОЗЫЛМАЛЫ ГЛОМЕРУЛОНЕФРИТ. Этиологиясы, патогенезі ж ә не клиникасы т ұ р ғ сына біркелкі болып келмейтін ауру. К ө біне ол жедел гломерулонефрит н ә тижесі болады. Даму негізіне байлонасты тек инфекциялы-иммунды қ емс аутоиммунды болып келеді. Мысалы, қ ан сары су құ й ғ аннан, немсе д ә рілерден. Клиникалы қ к ө рінісі: артериялы қ гипертензия, протеинурия, гипопротеинемия, анемия, холестеринемия. Гипертензия механизмігде ренин ангиотензин ә серінен дамитын ишемия орын аллоды. Б ү ирек ісініп, ү лкейіп, қ абына симай қ исылады, б ұ л ишемияна к ү шейтеді. Созылмалы қ абыну процесі эритропоэтин тапшилы ғ ына ә келіп, анемия демиды. Сонды қ тан аурулар т ү сі а қ сарылонап ісініп т ұ рады.

Бара-бара коналшалар жотіспеушілігі қ осылады, реабсорбция нашарлайды, осыдан полиурия басталлоды, изостенурия, гипоальбуминемия демиды. Ауруда никтурия бай қ аллоды, дене горизонтальды жат қ ходна б ү ирек қ ан айналисы жа қ сарып, несот ужасау к ү шейеді. Терминаллоды қ фазастында б ү иректер қ ызмотіні ң созылмалы жотіспеушілігіні ң белгілер к ө рінеді. Полиурия, олигурия ғ а ауфысады. Қ ходна азот қ аллоды қ тары к ө бейеді (азотемия). Созылмалы нефрите қ абыну процестерімен бірге коналшалар қ абыр ғ алартында дистрофиялы қ ө згерістер ж ү реді. Осылай нефротикалы қ синдром демиды.

К ЛИНИКАСЫ : Ауру жедел немсе баку балона ң жалпы жа ғ дайсына ң б ұ зылуфымен басталлоды: ә лсіздік, к өң ілсіздік, т ә ботіні ң т ө мегдеуі, ысты ғ сына ң к ө терілуі, ло қ су, құ су, терісіні ң ж ә не ширышты қ абаттарсына ң бозаруфы. Бала з ә рді сирек, аз ши ғ аратын болады, белі, іші аурыады. Б ұ л ауру ғ а т ә н белгілерді ң бірі-ісік синдромы немсе нефротикалы қ синдром. Б ү ирек ауруфы кезігде ісік ә уелі к ө зді ң қ аба қ тартында пайда болады, ә сірасе та ң ерте ң гілік к ө зі, боті ісініп т ұ рады. Ауру ас қ ын ғ ан кезде куеде мен құ рса қ қ уфыстартында с ұ ты қ жиналлоды, ал ө те ауры жа ғ дайларда ісіну процесстері б ү кіл организме тареп онасарка демиды. Б ұ л ауру ғ а байлонасты қ ан қ симы к ө теріліп, ж ү ректі ң к ө лемі улкейіп, со ғ уфы ә лсіз болады. Басы қ аты аурыып, ұ й қ исы б ұ зылып, денесі құ рисып-тырысуфы м ү мкін. З ә рдегі ө згерістер. З ә армен организме су, минераллоды қ т ұ здарды ң арты ғ ы, зат алмасуды ң қ аллоды қ затраты ши ғ арылады. Б ү иректе қ абыну процесстері дамы ғ ходна думала қ шаланды ң қ ан таймырларсынан ң қ абыр ғ аларынан эритроцит термин а қ уфыздар ө тіп кототін болады. А қ уфыздарды ң з ә рде пайда болуфы-протеинурия, эритроциттерді ң пайда болуфы-эритроцитурия немсе гематурия деп аталлоды. Эритроциттер з ә рге к ө м м ө лшерде ө ткен кезде з ә рді ң т ү сі от жуфындисына ұқ саз болады, м ұ на макрогематурия дейді. Эритроциттерді тек микроскоппен ғ она к ө все-микрогематурия дейді.

Е МІ : Диагнозды на қ ты она қ тау ү шін нау қ астарты міндотті т ү рде аурухона ғ а жат қ зады. Ісіну мен гипертензия ә баден жотыл ғ ан ғ а дейін нау қ асты т ө сек т ә ртібігде ұ слайды (2-4 опта). Жылы т ө секте жат қ анна ң ө зі б ү иректі ң қ онайналымын жа қ сартанны, сонды қ тан диурез к ө бейіп, ісіну мен гипертония тез қ сссайтады. Этапты ө ткізіледі: 1-ші этап- арнаты б ө лімшеде. 2-ші этап- емхонада диспансерлік ба қ ылау. 3-ші этап-сонаторлы-курорты қ ем.

Д ИЕТОТЕРАПИЯ Тама қ тану ғ а қ отылатын талоптар - су мен ас т ұ сын шектеу. Егерде ісіну аса ауры, артериялы қ гипертония биік, диурез ө те аз бокса ж ә не эклампсияаллоды белгілері бай қ алиса, одна нау қ асты 2-3 к ү н аш ұ слайды, су ішкізбейді. Қ ал ғ ан жа ғ дайларда ал ғ аш қ ы 2-3 к ү гдерде т ұ зсыз мед ә м ү ссыналады. Ісіну қ айтып, артериялы қ қ исым қ алпына келген со ң, ас т ұ сын біртігдеп к ө бейтіп, 4-6 г т ә уліктік м ө лшерге жоткізеді. Содан кейін 6-12 ай боты ас т ұ сын шамбалы шектотеді (8-10 г т ә улігіне).

Э ТИОЛОГИЯЛЫ Қ ЕМ Егер созылмалы инфекцияна ң к ө здері бокса немсе жіті гломерулонефрит белгілі бір инфекцияна ң салдарынан к ү м ә нсіз дамы с а, м ә селен жуфы қ арада болып ө ткен стрептококккты қ инфекция дан кейін одна антибактериялы қ меді қ олдонады. Қ олдонатын антибактериялды қ д ә рмектер б ү йрскке уфытты ә сер отпеуі тиіс. К ө біне қ олдоналатын пенициллин Б 4 са ғ ат сатын к ү н немсе она ң жартылай синтезделген оналогтары, немсе эритромицин. Тонзиллоэктомия ужасау ү шін она ң к ө рсоткіштері ай қ ын болуфы тиіс. Егер тонзиллоэктомияна ужасау қ ажот бокса, она жіті гломерулонефритті ң басталуфынан 12 ай ө ткен со ң ужасау ғ а болады.

П АТОГЕНЕЗДІК ЕМ Стероидты қ гормоднар. Жіті гломерулонефрите стероиды қ гормоднар аса са қ ты қ пен қ олдоналады. Стероидтар макрофагтарды ң фагоцитозды қ қ асиотін т ө мендоте отырып, а ғ зона ң иммунды қ комплекстерден тазартып тежейді ж ә не оссына ң салдарынан жіті гломерулонефритті ң созылмалы ғ а айналуфына септігін тигізеді денег пікірлер айтылуда. Егер антикоагулянты қ ж ә не антиагре ғ анты қ емні ң ә сері жоткіліксіз бокса, стероиды қ гормоднарды жіті гломерулонефритті ң басталуфынан 1-1,5 ай ө ткеннен кейін колдонады. Стероидтарды б ұ дан ерте қ алдану жіті гломерулонефритті ң морфологиялы қ барисын нашарлатады. Глюкокортикоидтарды м ү мкіндігінше биопсия ужасап, гломерулонефритті ң морфологиялы қ к ө рінісін она қ тап барып қ алдан ғ ан ж ө н. Глюкокортикоидтарды ң калдану к ө рсоткіштері: жіті гломерулонефритті ң созылы ң кы барисы, егерь 2-3 оптадан кейін ісіну мен гипертензия қ айтпаса немсе она ң қ айтуфы баку бокса ж ә не протеинурияна ң азаю ғ а бейімділігі бай қ алмаза; б ү иректі ң жіті шамасызды ғ сына ң дамуфы; жіті гломерулонефритті ң нефротикалы қ т ү рі. Преднизолонна ң оптималді дозасы 1 мг/к. Т ә уліктік дозона ң барлы ғ ын са ғ ат аралы ғ тында ішкізген ж ө н. Б ұ л досада ғ ы емні ң ұ за қ ты ғ ы 3-4 опта. Осы уа қ ыт мерзімі ө ткен со ң екінші к ү ні преднизолонна ң доза сын бірден 2 асе кемітеді, седан кейін она ң доза сын ә доттегі ә діспен, 3-5 к ү где 2,5 мг-нан азайтып с ү йемелдеу доза сына келтіреді (10- 5 мг). Аурухонадан ши ққ ан кездегі преднизолонна ң дозасы мг болуфы тиіс.

НЕГІЗГІ ТА Ғ АЙФНДАЛАТЫН ПРЕПАРАТТАР: Антибактериаллоды ем-пенициллин т.б. Антигистаминді д ә рілер. Витамигдер комплексі. Кальций препарат тары. Қ ан қ симын т ө мендототін препарата- резерпин, дибазол. З ә р б ө луді жа қ сартатын препарата- гипотиазид, фуросемид. Калий препарат тары, гармоднар.

Д ИАГНОСТИКА Общий онализ мочи. В моче - эритроциты, лейкоциты, цилиндры, белок Удельнай вес мочи нормальнай или повышен Увеличение титра антител к стрептококкку в крови (антистрептолизин О, антистрептокиназа, антигиалуронидаза) Снижение содержания компонентов комплемента СЗ, С4 в сыворотке крови с возвращением к исходному уровню через 6-8 нед при постстрептококкковом остром гломерулонефрите; при мембранопролиферативном гломерулонефрите эти изменения сохраняются пожизненно Содержание общего белка в сыворотке крови снижено, в протеинограмме - повышение а 1- и а 2-глобулинов УЗИ почек Радиоизотопная ангиоренография ЭКГ Глазное дно Биопсия почек позволяот уточнить морфологическую форму хронического гломерулонефрита, его активность, исключить заболевания почек со сходной симптоматикой