«Саяси тәртіп» Орал 2015

Саяси тәртіп деп саяси билік, қоғамды басқарудың әдіс- тәсілдер жиынтығын, азаматтардың құқықтары мен еркіндіктерінің демократиялық дәрежесін айтады.

Қ азіргі заманда ғ ы саяси т ә ртіп Демократиялы қ Антидемократиялы қ

Демократиялық тәртіп халықты биліктің қайнар көзі деп санап, оған мемлекеттік істерді шешуге құқық берілген және ол үшін қажетті жағдайлар жасалған биліктің түрі, қоғамның мемлекеттік-саяси құрылыс жатады.

Демокртиялы қ т ә ртіп мынадай белгілерімен ерекшеленеді: 1 Адал, шынайы сайыс ар қ ылы, ж ү йелі т ү рде ө ткізілетін сайлау. Ол амал-айласыз, қ улы қ -с ұ мдысыз, ж ү ргізілсе ж ә не оны шынайы ө ткізуді ң жолы табыл ғ анда ғ ана адал болады. 2 Ү кіметті ң сайлау ар қ ылы д ү ниеге келуі. Демократияны қ амтамасыз ету ү шін сайлауды ң ж ү йелі т ү рде ж ү ргізілуі жеткіліксіз. 3 Демократия жеке т ұ л ғ алар мен аз ғ ана адамдарды ң да құқ ы ғ ын қ ор ғ айды. Ә детте, демократия ғ а азшылы қ ты ң к ө пшілікке ба ғ ынуын айтады. Біра қ ол аз. К ө пшілікті ң ү кіметі жеке т ұ л ғ аларды ң құқ ы ғ ын қ ор ғ а ғ анда ғ ана демократия бола алады.

Тоталитарлық тәртіп деп қоғам, адам өмірінің барлық салалары тұтасымен мемлекеттік бақылауға алынған мемлекеттік-саяси құрылымды айтады.

Тоталитаризм Ө ндіріс, экономика, БА Қ, білім, м ә дениет, адамдарды ң жеке ө мірі ж ә не т.б мемлекетті ң ба қ ылауында болады. Азаматтарды ң конституциялы қ құқ ы қ тары мен бостанды қ тарына, демократиялы қ ұ йымдарды ң ж ұ мысына тыйым салынады, жазалау, қ у ғ ын-с ү ргін, к ү шейеді, террорлы қ полициялы қ ба қ ылау орнайды. Жал ғ ыз к ө пшілік партия қ алыптасады. Билікті сол ж ү ргізеді. Ол партия о ғ ан кірген м ү шелерді ң ө з еркімен ж ә не демократиялы қ жолмен ұ йымдаспайды.

Адольф Гитльер ( )

ІІІ- рейх тоталитарлық диктатурасының негізін қалаушы, ұлттық-социализмнің орталық тұлғасы, неміс ұлттық-социалисттік жұмысшы партиясының Германия рейхсканцлері ( ), Германия фюрері ( ), Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуының басты себепкері, Германия қарулы күштерінің бас қолбасшысы. ІІ-д.ж.с. 54 млн адам қаза болды, 90 млн жаралы, соның ішінде 28 млн мүгедек, І- ІІ д.ж.с. 65 млн астам адам шығыны.

Авторитарлық тәртіп деп күштеуге, жеке адамның билігіне негізделген мемлекеттік-саяси құрылысты айтады.

Авторитаризм Ат қ арушы билік ү стемдік етеді. Парламент жойылмайды, дегенмен ол ке ң есші орган ғ а айналады. Тоталитарлы қ пен салыстыр ғ анда авторитарлы қ т ә ртіпте біры ңғ ай идеология, к ө пшілік партия болмайды Экономика қ атал ба қ ылау ғ а алынбайды, к ү штеу ә дістері азыра қ қ олданылады. Ә детте ол саяси процеске белсенді араласатын ә скер к ү шіне с ү йенеді. Азаматтар мен қ о ғ амды қ ұ йымдарды ң саяси құқ ы қ тары мен бостанды қ тары шектеледі, оппозиция ғ а тыйым салынады.

Франсиско Франко ( )

Испанияның диктаторы, генералиссимус. Жаяу әскер академиясын бітірген. Испанияның Африканы отарлау соғысына қатысып, Мароккодағы жеңістерінің арқасында 33 жасында генерал дәрежесін алды (1925). Франко Испания тарихындағы ең жас генерал ж. қалпына келтірілгенде Сарагоса қасындағы әскери академияның бастығы болды ж. Испаниядағы азамат соғысы кезінде әскери фашистік бүлікті басқарды.Германия мен Италияның көмегіне сүйеніп республикашыларға қарсы күресті ж. Испаниядағы республика құлағаннан кейін елде авторитарлық диктатура орнатты. Әскери хунта оны Испанияның өмірлік басшысы (каудильо) етіп жариялады.

Саддам Хусейн ( )

Ирактың мемлекеттік және саяси қайраткері, Ирак президениті ( ), Ирак премьер-министрі ( және ), Баас партиясының ирак бөлімінің бас хатшысы, революциялық пәремен беру Кеңесінің төрағасы, маршал (1979). Мұнайды сыртқа шығаруымен келген үлкен табысымен Ирактың өмір сүру деңгейін Таяу Шығыстағы мемлекеттердің алдыңғы қатарына шығарып, ірі реформаға қол жеткізді жылы 1988 жылға дейін созылған Иранмен соғыстың шиеленісін шешті.

Соғыс барысында Саддам Хусейн күрдтерге қарсы химиялық қаруды қолданған "Анфал" операциясын жүзеге асырды жылдың сәуір айында АҚШ пен Ұлыбритания басшылық еткен көпұлтты коалция әскерінің басып кіруінен орнынан алынды және Ирак Жоғарғы сотының шешімімен атылу жазасына бұйырылды. Саддамның ( "Саддам" араб тілінен аударғанда "қарсы тұрушы " деген мағынаны береді) 2006 жылы Ирактың жаңа үкіметі сотымен айыпталып дарға асылды.

Аугусто Пиночет ( )

қараша 1915 жылы Вальпараисо, Чили 10 желтоқсан 2006, Сантьяго,Чили) Чилидің мемлекет қайраткері және әскери бас қолбасшы, генерал-капитан жылы Мемлекет басына әскери төңкеріс арқылы келді. АҚШ-тың қолдауымен Сальвадор Альенденің социалистік үкіметін құлатып, жж. Чили мемлекетінің Президенті, жж. Бас әскери қолбасшысы жылы өмір бойы Чилидің жоғарғы палатасының сенаторы болып қалды жылы Лондонда тұтқындалып деңсаулығының нашарлығына байланысты босатылып, сол жылы Сантьяго госпиталында көз жұмды.

Муаммар Каддафи ( )

( 1940 жыл немесе 1942 жыл, Сирт, Итальяндық Ливия 20 қазан 2011 жыл, Сирт, Ливия) - ливияның мемлекеттік және әскери қайраткері, Ливияның джамахирия ( 1969 жылдың 1 қыркүйегінен бастап 2011 жылдың 20 қазанына дейін) басшысы Ливияның революциондық пәрмен беру алқымының төрағасы ( ), Ливия қорғаныс премьер-министрі және министрі ( ), Жалпы Халықтық Конгресс бас хатшысы ( ), полковник (1969 жылдан бастап 2011 жылға дейін). Каддафи барлық лауазымдардан бас тартқаннан кейін, 2011 жылдың қараша айында, Сирт қаласын Ұлттық өту алқасының күштерімен алуынан соң қаза табады.

Демократиялық саяси режим тобы 1.Демократия- дегеніміз не? 2.Демократияның принциптері қандай? 3.Сайлау- дегеніміз не? 4.Референдум- дегеніміз не? 5.Импичмент – дегеніміз не? 6.Америкада қанша штат? 7.Европа мемлекеттерін атаңыз? 8.ҚР. Конститутциясы - қандай бөлімнен неше баптан тұрады? 9.ҚР. Басқару құрылымы мен түрі? 10.ҚР. Қорғаныс күштерінің Бас қолбасшысы?

Демократияға қарсы режим тобы 1.Демократияға қарсы режимдердің түрлеріңіз атаңыз? 2.Авторитарлық режим - дегеніміз не? 3.Тоталитарлық режим – дегеніміз не? 4.Жеке басқа табыну - дегеніміз не? 5.Италия фашизмнің көсемі? 6.Германиядағы ІІІ-рейх А.Гитлер қашан қалай өлді? 7.Нюрнберг процессі кімдерді сотқа тартты? 8.Саадам Хусейн қай мемлекттің басшысы болды? 9.Куба аралында қандай саяси тәртіп? 10.Украина мемлекетінің президенті?