1. Жалпы білім беретін және кәсіби мектеп реформасының негізгі бағыттары (1984). 2. Білім берудің жаңа сипаты мен түрлері, дамуы. 3. Жаңашыл педагогтардың ғылыми- теориялық және әдістемелік ізденісі. Қорытынды. Пайдаланылған әдебиеттер.

80-жылдардың бас кезінде жалпы алғанда халыққа білім берудің кеңестік жүйесінің және оның ішінде жалпы білім беретін мектептің дамуында басты оқиғалармен ерекшеленді. Партия "Жалпы білім беретін және кәсіби мектеп реформасының негізгі бағыттарын (1984) дайындады. Бұл құжатта жастарды оқыту мен тәрбиелеудің ғылыми негізделген тұжырымдамасы жасалынды, қазіргі жағдайда оларды өмірге және еңбекке даярлау, бірыңғай, еңбек, политехникалық мектеп туралы идея одан әрі дамыды, білім беру саласындағы партияның стратегиялық бағыты белгіленді.

Рефроманы іске асырудың жолдары нақтылы талданылды Білім беру органдарының мектеп басшыларының, мұғалімдердің, шығармашылық одақтардың және ұйымдардың реформаны іске асырудағы міндеттері айқындалды.

Оқытылытын пәнедер мен олардың мазмұнын анықтау Оқу пәндерінен негізгі түсініктер мен жетекеші идеяларын анықтап,ғылым мен техника жетістіктерін көрсету. Еңбек тәрбиесі мен жалпы білім беретін мектептерде оқушыларға кәсіби бағдар беруді түбегейлі өзгерту ;зертханалық және практикалық сабақтарды молынан жүргізу. Оқушыларды есептеу техникалық құралдарымен жұмыс жасай білуге үйрету, оқу үдерісіне компьютерлерді қолдану Т.Б.

Өкінішке орай, мектепті тоқыраудан шығаруды көздеген реформа белгілеген мақсатын толық жүзеге асыра алмады. Жалпы білім беретін мектеп пен кәсіптік білім беретін мектепті біріктіру, мектеп жұмысының мазмұнын кәсіби білім берумен толықтыру, кәсіптік техникалық білім беру жүйесін бір арнаға түсіру – орта кәсіби техникалық учелищелер ашу білім беру жүйесінің жұмысын онан ары әлсіретті.

Онда жалпы білім беретін орта мектептік негізгі ұсыныстар анықталды : Гуманитарландыру (ізгілендіру) Жекелендіру (даралық сипатын ескеру) Дифференциалау (саралап оқыту) Демократияландыру Интеграциялау (кіріктіре оқыту)

жж.аралығында жалпы білім беру жүйесінде елеулі өзгерістер болды. Міндетті оқытудың мерзімі қысқарды: бастауыш мектеп және толық орта мектептің арасында аралық саты қалыптасты, мемлекеттік емес (жекеменшік) оқу орындары пайда болды.

1-саты – бастауыш мектеп (3-4 жыл); 2-сатысы – негізгі жалпы білім беру мектебі (5-6 жыл); 3-сатысы – толық рота мектеп (8-12 жыл). Мемлекеттік және муниципалды мекемелердің барлық үш сатысында жалпы ұлттық білім беру стандарттарының шеңберінде азаматтарға оқытудың жалпыға бірдейлігі мен тегіндігі қамтамасыз етілген.

техникалық лицейлер (1-2 жыл) және техникалық колледждер (2 ден 4 ке дейін ) техникумдар (2 жылдан 4 жылға дейін)). кәсіптік-техникалық училищелер (1-2 жыл )

Жоғары білім беру жүйесіне университеттер, академиялар және институттар кіреді жылы басталған жоғары мектепте реформа одан әрі жалғасты. Реформаның жетекші идеясы жоғары білім беру жүйесін демократияландыру болып табылады, оқу үрдісін ұйымдастыруды өзгерту және оқу орындарын басқару, жоғары білім берудің мазмұнын деидеологизациялау. Жоғары оқу орындарының нарықтық қатынастарға көшуге байланысты жоғары оқу орындарының өмірі елеулі өзгерді. Көптеегн жоғары оқу орындары коммерсиялық жұмыспен айналысты.Жоғары мектепте тегін білім алумен қатар ақылы оқыту кең өріс алды.

Теория мен практиканы ө зара кіріктіре отырып ж ү ргізуге жа ң ашыл м ұғ алімдер Ш.А.Амонашивили, В.Ф.Шаталов, С.Н.лысенкова, И.П.Волков, т.б. Іргелі педагогикалы қ м ә селелерді шеше білді.

Ш.А.Амонашивили мектепке алты жастан атты еңбегінде алты жасар баланың бойында болатын қасиетті саралап көрсетті.жәнеде төмендегі қасиеттерді негіге алынуы керектігіне тоқталды: Біріншіден, біз мейірбанды болуға тиспіз, балаларды қаз қалпында сүюге тиспіз дейді. Екіншіден балаларды түсіне білуіміз керек. Үшіншіден, педагогиканың, тәрбиенің жасампаз күшіне енуіміз керек. Төртіншіден, біз болашақтың адамын,жаңадан қалптасқан адамды қалптастыруға міндеттіміз. Ш.А.Амонашивили мектептің міндеті білім беру арқылы тәрбиелей отырып, балаларды бұрынғы және қазіргі ұрпақтардың материялдық және рухани байлықтармен таныстыру деп санайды. Ш.А.Амонашивили

В.Ф.Шаталов педагогикадағы ең қиын міндеттердің бірін- әр оқушыны күнделікті қажырлы ой еңбегіне қатыстыру, жеке бастың сапасы ретінде танымдық дербестікті тәрбиелеу,әр оқушының өзіндік адамгершілік сезімін, өзінің күш жігері мен қабілетіне деген сенімділігін нығайту мәселелерін ойдағыдай шешу жолдарын ұсынды. В.Ф.Шаталов

Қорта айтқанда, білім мазмұны мен оқыту әдістерін жетілдіру бағытындағы педагоктардың шығармашылық ізденістері дидактиканы теориялық және әдістемелік жағынын жаңа мағынадығы түсініктермен толықтырды.

Қ.Бержанов, С.Мусин. Педагогика тарихы. Алматы, Қосымша әдебиеттер. Я.ВА.Коменский «Ұлы дидактика.» Алматы, Қ.Сейталиев. Педагогика тарихы: Оқулық. – Алматы: « Білім », 2008.