Паллиативті көмек. Паллиативті медецинадағы ауру сезімі.

Ауру-сырт қ ы ж ә не ішкі себептерді ң ә серінен организмні ң құ рылысы мен функциясы б ұ зыл ғ ан, сонымен қ атар оны ң бейімделу - ө тем реактивтігі ө зіндік сапада ж ұ мылдырыл ғ ан ө мір, ауру ғ а адамны ң орта ғ а толы қ не жартылай бейімделуі тежеліп, оны ң ө мір ә рекеті бостанды ғ ыны ң шектелуі т ә н. IASP аны қ тамасы.

Ауру сезімінің пайда болуына әсер ететін факторлар. Физикалы қ факторларПсихологиялы қ факторлар Ә леуметтік факторларЖан-д ү ниелік факторлар

Физикалық факторлар Нау қ ас дертіні ң к ү нделікті ө мір с ү руін қ иындататын белгілері; Емдеуді ң жанама ә сері; Бас қ а симптомдар.

Психологиялық факторлар Ыза; К өң ілі қ алу; Ү мітін ү зу; Қ орша ғ ан ортадан о ң ашылды қ ; Д ә рігерлер алдында ғ ы д ә рменсіздік сезімі; Адекватсыз емдеу:нау қ ас тарапынан ыза немесе сенімсіздік Ауруханадан қ ор қ у:мазасызды қ ; Ешкімге керек емес, жал ғ ызды қ сезімі.

Әлеуметтік факторлар Қ о ғ амда ғ ы орнын жо ғ алту, ө з ө зін т ө мен д ә рижеде ба ғ алау; Жала қ ысыны ң т ө мендеуі, ж ұ мыс орнында ө зін керексіз сезіну; Жан ұ ясыны ң қ аржылы қ м ә селесі ү шін мазасызды қ ; Ө зіні ң еште ң ке істей алмайтынына сендіру; Ө зіне деген сенімсіздік; Ұ й қ ы режиміні ң б ұ зылуы, ү немі шаршау сезімі.

Жан дүниелік факторлар Эмоционалды қ т ұ ра қ сы қ ды қ ; Ө лімнен қ ор қ у сезімі; Ө з ө зін кін ә лі сезіну; Болаша ққ а деген сенімсіздік, ү мітті ң ү зілуі; Философиялы қ проблемалар, ө зіні ң кім екенін т ү сінбеу.

Ауру сезімінің табалдырығын төмендетуші факторлар. Ұ й қ ысызды қ ; К ү тімні ң д ұ рыс емес болуына байланысты мазасызды қ ; Тез шарша ғ ышты қ ; Мазасызды қ, қ ор қ ыныш; Депрессия, к өң іл к ү йді ң т ө мендеу, ашу; Ә леуметтік жал ғ ызды қ ; Мед. қ ызметкерлер тарапынан назар болмауы; Д ұ рыс емес м ә лімет беру.

Ауру сезімін басудың тәсілдері (ДДСҰ 1996) Этиологиялы қ терапия;Д ә рілік терапия (инвазивті т ә сілмен емес) Қ осымша т ә сілдер:тынышты қ,иммобилизация, массаж. Психологиялы қ к ө мекПсихотерапия

Ауру сезімін бақылау ІІ.Емдеу ІІІ.Емдеу н ә тижесін ба ғ алау І.Ауру сезімін ба ғ алау

Ауру сезімін бағалау Ауру сезімін ба ғ алау ғ а арнал ғ ан сыз ғ ыш 1-4 балла– ауру сезімі т ө мен 5-7 балл – ауру сезімі орташа д ә рижеде 8-10 балл – қ атты ауру сезімі

Ауру сезімі жо қӘ лсіз ауру сезімі Орташа д ә рижедегі ауру сезімі Қ атты ауру сезімі Ө те қ атты ауру сезімі Ауру сезімін бағалау

Ісік ауруларымен ауратын науқастардағы ауру сезімін басудың Үш сатылы схемасы ДДСҰ 1996 Ә лсіз ауру сезімі Наркотикалы қ емес аналгетик адьювант Орташа д ә рижедегі ауру сезімі Ә лсіз опиод Наркотикалы қ емес анальгетик адьювант Қ атты ауру сезімі К ү шті опиод Наркотикалы қ емес анальгетик адьювант

Ауруды емдеу тәсілі Per os Ауруды ң ескертуі Д ә ріні ң тандау сатысы Индивидуальді сезімталдылы қ ты ескеру Адъювантты заттарды пайдалану

Ауруды емдеу тәсілдері Нау қ ас қ а таблеткалы қ формада ғ ы препараттар та ғ айында ғ ан ж ө н себебі травмалы қ жа ғ дайды аз тудырады. Ауру сезіміне қ арсы ұ за қ емді ескере отыра, анальгетиктерді пероральді ұ за қ пайдалан ғ ан ұ сынылады, соны ң ішінде мы қ ты опиоидтар

Ауруды емдеу тәсілдері Ауру сезімін алдын алу ү шін профилактикалы қ ма қ сатта нау қ ас қ а анальгетикалы қ препарат та ғ айындал ғ ан ж ө н( ә рдайым,са ғ ат сайын). Нау қ аста қ атты ауру сезімі пайда бол ғ анын к ү ту д ұ рыс емес.

Ауруды емдеу тәсілдері ДДС Ұ ұ сынылымы бойынша ауру сезімін басаты ң анальгетиктерді тандау ү ш сатылы қ адамнан т ұ рады. Ә р нау қ асты ң препараттар ғ а индивидуальді сезімталдылы ғ ы бар, сол себепті ә р нау қ ас қ а индивидуальді ж ә не жанама ә серін ескере отыра анальгетикалы қ препараттар тандалынады.

Ауруды емдеу тәсілдері Адъювантты заттар – қ осымша заттар(негізі анальгетиктерді к ү шейтеді немесе толы қ тырады). Олар ауру сезімін басатын емнін барлы қ этаптарында қ олданылады. Кейбір адъюванттар комбинирленген препараттарды ң құ рамына кіреді.

Адъювантты заттар Фармакологиялы қ топ Препараттар СпазмолитиктерНо-шпа, галидор, платифилин, папаверина гидрохлорид Комбинирленген заттар Баралгин, спазган, триган, максигам, спазмалгон Седативті препараттар Корвалол, бромиды, новопассит, валериана, пустырник Транквилизаторлар Тазепам, диазепам (реланиум, седуксен), грандаксин АнтидеперсанттарКоаксил, амитриптилин, флуоксетин, азафен Гипотензивті Клофелин Нейролептиктер Аминазин, галоперидол, эглонил, тиапридал ГлюкокортикойдтарПреднизолон, дексаметазон, гидрокортизон Тырысу ғ а қ арсыФенобарбитал, финлепсин Антигистаминдер Пипольфен, димедрол, супрастин Антибиотиктер Ә рт ү рлі

Наркотикалық емес анальгетиктер ПрепаратАуру сезіміне қ арсы ә серіні ң к ү ші Жанама ә сері Парацетамол+Тромбоциттерді ң агрегациялы қ т ө мендеуі( қ ан а ғ у), Ас қ азан – ішек жолдарында ғ ы эрозия ж ә не язва, Аллергиялы қ реакция Напроксен++ Индометацин++ Анальгин+++ Диклофенак+++ Кеторолак+++ Кетопрофен+++ Ксефокам++++

Әлсіз опиаттар (әлсіз ауыру сезімі) ПрепаратШы ғ арылым формасы ж ә не дозасы Жанама ә сері Кодеин (метилморфин) ұ нта қ, 0,015 г таблетка т ә уліктік доза – 0,3 г запор,ж ү рек айну, з ә рді ң кідіруі, бас ауыруы Дионин ұ нта қ, 0,01 г и 0,015 г таблетка т ә уліктік доза – 0,1 г Кодеинсодержащие препараты Пенталгин, седалгин, каффетин, солпадеин, коделак, кодтерпин (0,008-0,015 г – кодеин дозасы) Трамадол (трамал, синтрадон, традол) Ампула (0,05-0,1 г/мл), капсула (0,05 г), свеча (0,1 г), тамшылар (0,1 г/мл) т ә уліктік доза – 0,4 г. Ж ү рек айну, құ су, бас айналу, ауыз құ р ғ ау, ә лсіздік, ұ й қ ы келу, тремор

Күшті опиаттар (қатты ауыру сезімі) ПрепаратШы ғ арылым формасы ж ә не дозасы Жанама ә сері ПромедолАмпула (в 1 мл 1% и 2%) – т ә уліктік доза 160 мг. 0,025 г - таблеткалар – т ә уліктік доза 200 мг ұ й қ ышылды қ, ж ү рек айну. Морфинне ң аз, тыныс алуды нашарлатып құ су рефлексі ң ша қ ырады, запор, з ә рді ң кідіруі ПросидолТаблетка (0,01 и 0,02 г), т ә уліктік доза 250 мг. Ампула (1 мл 1% - 10 мг) Стадол (морадол)Ампула (0,02 г)

Күшті опиаттар (шыдамсыз ауыру сезімі) ПрепаратШы ғ арылым формасы ж ә не дозасыЖанама ә сері Морфин гидрохлорид Ампула (в 1 мл 1% - 10 мг, в 1 мл 2% - 20 мг) Бірреттік доза мг, 3-4 реттен к ү ніне ұ й қ ышылды қ, ж ү рек айну. Морфинне ң аз, тыныс алуды нашарлатып құ су рефлексі ң ша қ ырады, запор, з ә рді ң кідіруі МТС-континус Ретард морфин сульфат таблеткасы 10, 30, 60 и 100 мг ОмнопонТаблетка (0,025 г), ампула (1 мл 1% - 10 мг) БупренорфинСублингвальді таблеткалар 0,2 мг Трансдермальді пластырь (Транстек) 35; 52,5 ж ә не 70 мкг/са ғ Т ә уліктік доза 3,0 мг ТТС фентанилТрансдермальді пластырь (Дюрогезик) 25; 50; 75 ж ә не 100 мкг/са ғ. Ә сер етуі 72 са ғ ат.

Наркотикалық анальгетиктердің жанама әсерлері. Іш қ ату Құ су ж ә не ло қ суЕсті ң б ұ зылуы, ұ й қ ыны ң тез келуіГаллюцинацияларТеріні ң қ ышуыЗ ә р шы ғ аруды ң б ұ зылуыТынысты ң б ұ зылуы

Наркотикалық анальгетиктердің жанама әсерлері Жанама ә серіЕмі Іш қ атуСенна, сорбитол, бисакодил Құ су\ло қ суЭтиологиясын аны қ тау Реглан 5-10 мг 6 са ғ ат сайын Скополамин пластырь 72 са ғ ат қ а Есті ң б ұ зылуы Ә детте ө здігінен жойылады Есті ң қ аратуы, галлюцинациялар мен делирилер Ә р т ү рлі себептерді аны қ тау Галоперидол 5-10 мг РО 6 са ғ ат сайын Терідегі қ ышуКларитин, Б ұ лшы қ етті ң тырысуыЕмдік дозаны т ө мендету Тынысты ң б ұ зылуыНалоксон З ә р шы ғ аруды ң б ұ зылуыкатетеризация