СӨЖ Тексерген: Жакупбекова Э.А. Орындаған: Куркембаева А.Г. 104-топ, стом Семей Мемлекеттік Медицина Университеті Қазақстан тарихы және жалпы білім беретін пәндер кафедрасы Тақырып: Өзін-өзі бағалаудың қалыптасуына әсер етуші негізгі факторлар

1.Кіріспе 2.Негізгі бөлім 2.1 Өзін-өзі бағалауға әсер етуші факторлар 2.2 Өзіндік баға параметрлері 2.3 Өзіндік бағалаудан туындайтын мәселелер 3.Қорытынды Жоспар:

Кіріспе Өзін-өзі бағалау бұл әркімнің өзін басқалардан ажырата алуынан көрінетін, өзінің жеке тұлға екенін білдіретін ұғым. Мендік қасиет іс- әрекетпен адамның қоршаған ортамен қарым- қатынас жасауы барысында қалыптасып отрады. Өзін-өзі басқара алу өзіндік сананың өзіне қатынасы, өзін сыйлауы және өзін бағалауы сияқты эмоционалдық кұрамдастықтарымен тығыз байланысты. Өзін- өзі бағалау бір жағынан, өзін тану аумағындағы интегративті жұмыстың нәтижесі бокса, екіншіден өзіне эмоционалды-кұндылық жағынан қатынасы. Өзін бағалау тұрақсыз маша, ол өркендей кале, әр түрлі болып өзгереді.

Өзін-өзі бағалаудың құрылуын екі фактор анықтайды: 1) Сыртқы фактор – әлеуметтік орта, қоршаған аймақ, іс-әрекеттегі сәттіліктер мен сәтсіздіктер 2) Ішкі фактор – адамның индивидуалы- психологиялық ерекшеліктері. Осы ішкі және сыртқы факторлардың адам дамуы үшін қолайсыз қатынас негізінен адекватны емс өзін- өзі бағалау қалыптасып, адамның қарым-қатынас жасау бары сына, іс-әрекеттегі сәттілігін, қоғамдағы орнын анықтауда өз септігін тигізеді.

Өзіндік бағаны дифференциялауға арналған зерттеулер бойынша, өзіндік бағаның бес параметрлері бар. физикалық сапа сәттілік интеллектуалды даму тұлғааралық қатынас және жауапкершілік Жас бала барлық сапалар бойынша, өзін бірдей бағалайды, ал ересектеу балалар өздерінің стильдерін және өздерінің әлсіз жақтарын жақсы біледі.. Өзіндік бағаның дифференцияланбауы әлеуметтік және тұлғалық дамы май қалушылықты білдіреді Іс әрекет табысты болу үшін адам өзін шынайы жетісіктерден жоғары етіп бағалауы керек, осылайша ол өзін мотивтендіреді.. Көптеген зерттеулер өзіндік баға мектептік үлгерімділікпен тікалей байланысты, бұл уақытта, интеллектуалды ерекшеліктер – тек өте қабілетті емс, бірақ өзіне сенімді оқушы дарынды, бірақ өзіне күдіктенуші балаға қарағанда жақсы оқиды денег сөз.

Өзін-өзі бағалау кіші жастағы оқушының өзінің табыстары мен сәттіліктерін, оқу мақсатына карай жылжудың сипатын бағалауға мүмкіндік береді. Өзін-өзі бағалауды оқыту үрдісінде жүзеге асатын түлғалық білім алу, белсенді қалыптасу ретінде қарастырылады, оның оқушының оқу-танымдық әрекетіне маңызды ықпалы бар екендігін айтады. Оқу үрдісіңде езін-өзі бағалаудың қалыптасуы, педагогтердің және отбасы тұрмыстық ортаның ықпалымен жүзеге осады. Оқушыда оның білімдері, жетістіктері мен үлгірмеушілігі жайлы түсінік тоқсанның аяғындағы бекітілген үлгірім бойынша ғана емс, сендай-ақ, оқу үрдісінде жекалеген бағалар бойынша да қалыптасатындығын, мұғалімнің бағалауы неғұрлым айқынырақ, нақтырақ бокса, оқушының білімге соғұрлым бейімделе түседі

Сонымен, психологиялық-педагогикалық әдебиетті талдау жасау калесі тұжырымға калуге негіз болады, өзін-өзі бағалау оның кіші жастағы окушының оқу-танымдық рөлі тұрғысынан екі аспектіде қарастырылады. 1. Өзін-өзі бағалау оқыту үрдісінде белсенді қалыптасатын тұлғалық білім алу ретінде алға шығады жөне кіші жастағы оқушының оқу- танымдық әрекетіне маңызды ықпал жасайтды. 2. Өзін-өзі бағалау оқу ерекеті тұтастай қүрылымының ерекше бөлігі, оның қызметі кіші жастағы оқушы осы әрекет субъектісі ретінде оқу міндеттерін шешуде оның қаншалықты алға жылжығанын анықтай білу болып табылады.

Жасөспірімдердің оқуда жоғары қабілеттілігін көрсетуде олардың талпынысына қызығушылық білдіріп отырса баллада өзін - өзі бағалау жоғарылайды. Өзін - өзі бағалау төмен жасөспірімдер өз дамуында көптеген мәселелермен қақтығысады, яғни психологиялық күйзелістерге ұшырау, қоғамға қарсы тәртіппен айналысу, құрбы – құрдастарымен қарым – қатынастағы түрлі мәселелер, оқу үлгерімінің төмендеуі. Әрине, мұндай көрсеткіштер баланың білім алуында, құрбыларымен қарым – қатынасында, қоғамда жақсы рольге ие болады денег сенімді жоғалтуға мәжбүр етеді. Оқу дағдыларын мезгілінде меңгере алмаған оқушы оқуды әрі қарай жалғастыра алмайды. Сондықтан да баланың мектепте үлгілі оқушы денег атқа ие болуға талпындырып, өз ортасында ролінің төмендеуіне жол бермеу қажетті шығар. Жасөспірімдік шақтағы оқушылардың өзін - өзі бағалау ерекшеліктерін қарастыру – соның дәлелі, айғағы.

Егер өзін - өзі бағалау құрылымын қалыптастыруда жасөспірімнің өзі жайлы терең білуін, өз мүмкіншілігі, іскерлігін және жеке сапаларын өздігімен бағалауға үйретуді, өзін - өзі бағалауды адамның басқа психикалық көріністерінен ажыратпауды, өзіне әділ баға берегу үйретуді әр мұғалім өз міндетіне алиса – бала дамуындағы жетістіктер мен үлкен мүмкіндіктер деңгейі жоғарылар еді. Нәтижесінде: баланың жетістікке жетуге тырысқан іс – әрекетінде өзін - өзі бағалау дамып, ол өз іс – әрекетінің көрсеткіштерін байқап, өзін белгілі талаптарға сайт дамытып, өзін - өзі бағалау ықпалымен жеке тұлға ретінде құрылып, жетіледі. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Құдиярова Ғ.М. Жас өспірімдердің мінез- құлқындағы ауытқушылықтары – Алматы, Аймауытов Ж. Психология – Алматы, Тәжібаев Т. Жалпы психология – Алматы, Адамзат ақыл – ойының қазынасы – Алматы, Құдиярова Ғ.М. Жас өспірімдердің мінез- құлқындағы ауытқушылықтары – Алматы, 1996.

Назарларыңызға рахмет