Мавзу: Ибн Сино таълимотида умумий даволаш усуллари Кафедра мудири: т.ф.н.доц.Нурбоев Ф.Э Ассистент: Рахматова Д.Б.

Презентация:



Advertisements
Похожие презентации
Режа 1. Нефт маҳсулотларини ректификация усули билан ажратиб олиш. 2. Даврий ишлайдиган ректификацион қурилма. 3. Узлуксиз ишлайдиган ректификацион қурилма.
Advertisements

Фан ўқитувчиси: Ҳимоясидан тўпланган балл: Комиссия аъзоси: Кичик гуруҳ аъзолари: 1. MMRT MMRT MMRT MMRT-01.
Мавзу: Сарик иситма. Сарик иситма алохида хавфли касаллик гурухига кирувчи, арбавируслар кузгатадиган уткир юкумли касалликдир. Касалликнинг вирус келтириб.
ГИГИЕНА 1-машғулот. 1-Машғулот вазифалари Гигиенага риоя қилмаслик туфайли тарқаладиган касаллик турларини тушунтириш Гигиенага риоя қилмаслик туфайли.
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЛИМ ВАЗИРЛИГИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ Ишлаб чикариш менежменти фанидан Таёрлади: МНП-62 гурух.
Маруза 2 Дори воситаларини сифатини назорат қилишнинг умумий усуллари Тошкент – 2018.
Озиқ-овқат маҳсулотлари технологияларининг илмий асослари 2- мавзу.
ПСИХОЛОГИЯ ФАНИНИНГ ПРЕДМЕТИ. Асосий саволлар: 1. Психология хакида умумий тушунча 2. Психология фанининг вужудга келиши 3. Психология фанининг тармоқлари.
Қоринда оғриқ синдроми Бажарди : Абдукаримов Б. МУСТАҚИЛ ИШ.
Mавзу: Дидактик ўйинлар. Режа: Дидактик ўйинларнинг тузилиши Дидактик уйин болалар шахсининг ҳ ар томонлама ривожлантириш воситаси. Ўйиннинг асосий турлари.
МАВЗУ: ДОИМИЙ КЎЧАТЗОРНИНГ ТАШКИЛ ЭТИШ АСОСЛАРИ (давоми)
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ҚИШЛОҚ ВА СУВ ХЎЖАЛИГИ ВАЗИРЛИГИ ТОШКЕНТ ИРРИГАЦИЯ ВА ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИНИ МЕХАНИЗАЦИЯЛАШ МУХАНДИСЛАРИ ИНСТИТУТИ «ЭЛЕКТР ТАЪМИНОТИ.
1 2 Онтология – фалсафанинг борлиқ муаммосини ўрганувчи асосий бўлимларидан бири, борлиқ муаммоси эса, фалсафанинг бош муаммоларидан бири. Фалсафанинг.
МИЯ ПАРДАЛАРИ. ЛИКВОР. МЕНИНГИТ. ЛЕПТОМЕНИНГИТ. ХОРИОЭПЕНДИМАТИТ. Тошкент тиббиёт академияси Неврология кафедраси Зарифбой Ибодуллаев © Z.Ibodullaev. ©
МИОКАРД ИНФАРКТИ. МИОКАРД ИНФАРКТИ- ЮРАК МУШАКЛАРИНИНГ ЎТКИР РИВОЖЛАНУВЧИ НЕКРОЗИ БЎЛИБ, КОРОНАР ҚОН АЙЛАНИШИНИ АБСОЛЮТ ЁКИ НИСБИЙ ЕТИШМОВЧИЛИГИ БИЛАН.
Мавзу. «Компьютер вируслари ва антивирус дастурлари»
НАСЛИЙ КАСАЛЛИКЛАР. Тошкент тиббиёт академияси Неврология кафедраси Зарифбой Ибодуллаев © Z.Ibodullaev. ©
Стандартлаштириш турлари, бирхиллаштириш ва турлаш. Ўзаро алмашувчанлик асослари. Маҳсулот ҳақидаги маълумотларни стандартлаштириш ва кодлаш 1. Стандартлаштириш.
БОШ ОҒРИҚЛАР. Тошкент тиббиёт академияси Неврология кафедраси Зарифбой Ибодуллаев © Z.Ibodullaev. ©
Транксрипт:

Мавзу: Ибн Сино таълимотида мумий давнолаш усуллари Кафедра мундире: т.ф.н.доц.Нурбоев Ф.Э Ассистент: Рахматова Д.Б.

2. Маъруза максади: Талабаларни шаркана табобат усулида давнолаш принцип лари Билан таништириш ва уларнинг хозирги замонавий тиббиотудаги ахамиятини урганиш. 3. Маъруза вазифаси: Талабаларга беморларни хасталигини ташхислашни ургатиш Инсон гавдасини от модалардан тозалаш-танкия килиш хакида тушуйнча бери шва унинг турларини тушуйнтириш. Беморларни давнолашда пархез буюришнинг ахамияти афзаллигини ургатиш

РЕЖА

Одатуда, каналликни давнолаш ннасос ан 3 нарса билан тугал бўлади:

Тадбирнинг бир кисти бўлган овқатланишнинг миқдари жихатидан узига хос тартиблари бор, яъни каналклининг турина караб, овқатланиш тартиби белгиланади. Бунда овқат микдари айрис каналликларда камайтирвлади, уртача килинади, кўпайтирвлади ёки аксинча, айрис каналликларда ман килинади. Масалан: бемор табиатини хиллларни етилтириш учун банд килмок учун овкат ман эти люди. Агар шуй билан берга кувватни саклаш максади хам кузда тутилса, овкат камайтирвлади.

Овкат микдари 2 жихатудан камайтирвлади, яъни: микдор ва кайфият (сифат ) томонидан. Микдор ва кайфият уртасидаги фарк шуйки, гохо овкат микдари куп були, гизолиги (озукалиги) кам булади. Масалан: сабзавот ва меваларни куп микдорда истеъмол килиш кайфиятни купайтирмайди. Ёки овкат микдари оз були, гизолиги куп булиши мамкин, яъни: тухум, гушт махсулотлари. Овкатлар озукали булиши жихатудан яна 2 хусусиятудан иборат: 1) Хазм жараёниниг тезлиги: кучайиши ( шаровлар), ёки секинлашиши (кавурилган гушт, ….) 2) Озукалилик нуктаи назаридан: - канада кам окувчан куюк коннинг пайдо булиши (сучка ёки блузок гуштидан тайёрланган овкат) - -канада тез таралувчи суюк коннинг пайдо булиши (шаров, инжир кабы махсулотлар)

Танада тикилмалар борлигини аник билсак, хундай беморларга доимо енгил овкатлар буюриш лазим. Аксинча, киши гавдасини бакувват килиб купли бадантарбияга тайёрламокчи бурсак, уларга озукалиги купли ва хазми секин кечувчи овкат махсулотларини буюрамиз.

Дорилар билан давнолашнинг 3 та қонунияти бордер. Биринчиси, дариларни мизожига караб, яъни иссиқлик ёки савуқлик, хуллик ёки қуруқлигига караб танлаш қонуни.

Иккинчиси, дари миқдарини аниклаш қонуни, яъни дариларнинг оғирлигини улчаш ва дариларни таъсир қилиш вақтини аниклашга булинади. Учинчиси, дариларни кейси вақтуда истеъмол қилиш вақтини аниклаш қонуни. Касалликни давнолаш учун юнга зид бўлган дарилар билан давноланади. Дорининг хар жихатудан микдарини бир бутан килиб улчаш учун, аъзониниг табиати, каналклининг даражаси, джинс, ёш, йил фасоли, яша мухити, касб, кувват ва ташки куриниш насос килиб олинади.

Аъзо табиатини урганиш учун 4 нарсани билиш заур: 1) Аъзо мизожини 2) аъзонинг табиий тузилиши 3) аъзоининг вазиятини 4) аъзониниг кувватини Касал аъзонинг табиий мизожи ва каналликдаги мизожи аникланганда уни табиий мизожига кайтарадиган дари микдари аникланади.Масалан, аъзо табиий мизожи совок були каналликда унинг мизожи иссык букса, бу вактуда аъзо мизожи купли совитвлади.

Аъзонинг вазиятига кура : юнга мос келадиган дарини бушла аъзога етказиш ва ундан артикча чикинди махсулотларини чикариш йулини танлаш мамкин. Масалан, - гарритабиий хилл жиган тепалигида букса, у синдик йуллари аъзосига хамкор булганлиги учун синдик оркали хайдалади. - гарритабиий хилл жиган чукурида букса, у бичакларга хамкор булганлиги учун сурки дарилар ёрдамида хайдалади

Аъзонинг кувватига кура дари бериш 3 йул билан ямалга оширвлади

Шарк халклари табобатида беморларни давнолаш уч боскбичда олби борилган. I – боскбичда хасталикни собаки аникланган ва уни тулақонлик давнолашга тайёрлаган. II – боскбичда бемор танаис хрусталика сааб бўлган хилллардан тозаланган, яъни танкия килинган. III – боскбичда танкия килинган беморга пархез таомлар билан берга давали озука ёки озукали давно билан парвариш килинган.

Танкия қилиш – гарри табиий хиллдан танина толик тозалашдир. Танкия сузи форсча тилдан олинган бўлиб, «тозалаш» маъносини билдиради, танина танкия қилиш учун мусхил ва мулаййим дармонларидан фондаланвлади.

Организмни ббушлатилишига 10 та халат далил бўлади: 1. талиб фетиш (имтило) 2.қувват 3. мизож 4. муносиб халатлар 5. ташки куриниш 6.ёш 7. фасл 8. шахар иклимининг хусусиятлари 9. ббушлатилишга адат килинганлиги 10.касби

Шу ббушлатилишга пескари далиллар бўлса ббушлатиш ман килинади. Баданнинг буш лиги ва шуйнингдек, уч қ увватудан кейсиси бўлса ҳ ам бирининг заифлиги ббушлатишни албатта ман қ влади. Исси қ қ уру қ мизожда ббушлатиш ман килинади. Саву қ хул мизожда ҳ ам исси қ клининг йуклиги ёки кучсизлиги туфайли ббушлатиш ман килинади. Аммо исси қ хул мизожда организме ббушлатишга кенг ру ҳ сайт бервлади. Киши куда озгин, бадани новак ва буш бўлса дари билан тадбир қ илишнинг ва саву қ ҳ ам хуллик томонига олби борадиган якши қ он пайдо килувчи нарсалар билан ов қ атлантириш керак.

Ута кетган семизликда ҳ ам ббушлатиш ман килинади, бунда саву қ нинг галаба қ илиш хавфи ва гўштнинг томирларни сикиши ва ббушлатиши ва қ тида уларни бекитиш хавфи бор. Бундай ва қ туда исси қ лик камайиб колади ёки чи қ индилар очки аъзоларга куйвлади. Қ ати қ исси қ ва қ ати қ саву қ да ҳ ам ббушлатиш килинади. Жануб томонда бўлган куда исси қ мамлакатларда ҳ ам ббушлатиш ман килинади чуньки сурки дариларнинг кўпчилиги исси қ лик бўлиб, ики исси қ ва тортувчининг берга келишига чидаб булмайди, бу хонда қ увватлар кучсизланади. Таш қ аридаги исси қ сиртга, дари иса бичга тортади, натижада карма – карши тортишуйв бўлиб, хилл уз жойида туриб колади. Шимол томоннинг қ ати қ саву қ ва ббушлатилишга кам адат килинганлик учун ҳ ам ббушлатилишни ман қ влади. Кўп терлаш билан ало қ али бўлган касб, масла н ҳ самом ходим ва ҳ аммоллик ва умуман о ғ ир мехнат билан ало қ али бош қ а касбларда ҳ ам ббушлатиш ҳ ам ман килинади. Хар бир ббушлатишда куйидаги беш нарсани назарда тутиш керак бўлади.

1. Ббушлатилишга лазим бўлган нарсани чикариш. Бу хил ббушлатилишдан кейин, албатта янсон рохатланади, лекин рохат сезилмаса, ббушлалиш ор қ асидан бичакларнинг чарчаши, исси қ лик кузгалиши, бир кунлик иситма ёки албатта келувчи бош қ а каналлик. Масалан, суркидан бичакларнинг шилиниши ва синдик хайдовчи даридан қ аву қ нинг яраланиши кабы каналликлар пайдо бўлган бўлади. Натижада хундай ббушлалиш фонда килса ҳ ам у сезилмайди. Лекин бу халатлар тезда йуколби кетади.

2. Кайси тарафдан ббушлатиш кераклигини уйлаш керак, масла н кюнгил айнишда кустириш билан ва бичак огригида сурки билан тозаланади. 3. Ббушлатвладиган (нарса) чи қ адиган жойда турувчи аъзони аниклаш керак. Масалан: жиган каналликларида юнг кифолни эмас, балки юнг босликни танланади. Чунки ҳ самом омон хиллни сиртга тортади. Ҳ самом кишда бич суринга ёрдам беради. 4. Ббушлатиш в актин и билиш заур. 5. Гавдадан чикарвладиган мода микдарини белгилаш.Бу иса омон хиллларнинг канна эканлиги,кишиневнг кувватини ва ббушлатишдан кейинги юзага келадиган халатларни кузда тутиш билан косил булади.

Ични сурин ва унинг конуниятлари

Ичакларда круг чукмалар булла туриб сурки идиш хавфли ишлардандир. Уларни бич суриндан аваль хук на килиш билан букса хам ёки суюлтирувчи-сиргантирувчи нарса ёрдамида букса хам чикариш заур булади. Агар бирон башка каршилик квладиган нарса булмаса, суркидан бир неча кухнил гари хсамомга туши бични суюлтирию кишинев бич суринга тайёрловчи якши нарсалардандир. Сурги бичгандан кейин хсамомга тушилмайди. Чунки хамом омон хиллни сиртга тортади. Сурги бичувчи кишиневнг атрофидаги хаво терлатмайдиган, бетокат килмайдиган даражада бир оз иссыкка якин булиши заур. Укалаш, ёг билан ишкалаш хам сурки идишга тайёрловчилардандир.

Илгари дари бичмаган кишига купли сурки бичиришга шошилмаслик керак. Меъдаси бузилган, ёпишкок хилллари бор, кавургаларининг кумиклари тагила тортишиш бор кишиневнг ва очки аъзоларида алангаланиш ва тикилма бор кишиневнг то бушла каналликлари тузалгунча сурки идиш керак эмас. Туриб калган сувни бичувчилар ва налоги канал кишилар купли суркига мухтож буладилар. Кучли сурки бичган киши дари ямал килишдан олдин ухлаши, кучсиз сурки бичган киши иса ухламаслиги якширок. Дори бичгач тинч туриш керак, табиат уни араб юнга таъсир килсин. Агар сурки идишда хидидан нафрат килса, бурун тешикларини бекитиш керак.

Кайнатилиб тайёрланган суюк суркининг илик хонда бичилиши ва сурки хабнинг илик сувда бичилиши керак. Сюнг дари бичган кишиневнг меъдаси ва оёги иссык тутилиши керак. Дори бичиб кюнгил тинчигач туриб оз-оз харакат квлади, вакти-вакти билан иссык сув бичиб турвлади. Ёзнинг иссигида сурки килувчиларнинг купи иситма каналига учрайди. Дори бичувчининг меъдаси сафро були, юнга сафро тез куйилиб тушии саабли ёки овкатудан саклашни ва ослик замени узайгани саабли меъдаси емай туришга чидамаса, у у кишига дарини бичириб, бич суриндан илгари бир оз шаровда ивитилган нон едирвлади.

Кайнатмалар билан бичилиши заур булган хабларни узла рига хамджинс кайнатмалар билан идиш керак. Масалан: сафрони сурувчи хабли шахтера кайнатмаси билан, савдони сурувчи хабни девпечак ва чилпоя кабы нарсалар кайнатмаси билан бичилиш заур. Сурги дари бичилганига анна вакт утса хам бични сурмаганда, мамкин кадр дарини енгиллатвлади ва канал кузгатилмайди. Фалаж вас акта халатидаги кишиларда дариларнинг керакли жойга бориб туришдаги йуллари тор були, бич сурин уларда кийин булади. Бир кунда ики хил сурки истеъмол килиш хатарли ва нотугри.

Сурги дари истеъмол калган киши икинчи кухни хаммога тушмоги керак. Шу вактуда хилллардан колдик калган букса тозаланади. Сурги дарини бахорда ё кузда идиш керак. Сириус юлдузининг чикиш вакти, тока кор тушкан ва катик совок вакти сурки идиш вакти эмас. Ич сурин томирларининг заифлиги, томирлар тешигининг кенглиги, сурки дарининг томирлар тешигини ачишиб куйдириши, бич суриндан ёки урнини босувчи бирон нарсадан бадандаги мизожнинг бузилиши саабли артик даражага етиб боради. Ич сурин куда ошиб китса, кул ва оёкларни юкоридан пастгача, култикдан ва сон бошидан куйигача бог лаб туши керак. У кишига бир оз тарёк ва филуниё хам бичириш лазим. Мумкин букса хсамомда ёки кийимларига араб сув буги билан терлатвлади.

Беморга райхон суши, сандал дан, кофурдан, мевалардан скиб олинган сувлардан таёрланган лахпахалар бервлади. Касалнинг сиртки аъзоларини укалаш, аланга ёрдамида куйвладиган картиклар билан киздирилиши керак. Сурги дари сурмаса, каналнинг бичини бараб огриса, табиатини бузиб, тинчсиз килса, бошини огритса, керишиш ваэснаш пайдо килса, хук нага ва маълум кутарвладиган дариларга мурожат килиш керак булади; уч курам мастакини илик сув билан бичирилсин. Купинча дари устидан буриштирувчи нарсаларни идиш, бехи ва олма кабыларни ейиш дарини ишга солади. Чунки булар меъда огзини ва унинг тагини кисади, кюнгил айнишини босади, дарини юкоридан пастга юргизади ва табиатни кучайтиради. Агар хук на фонда бермай омон холлар бадан тортишиши, кузнинг косасидан уйнаб чикиши пайдо були, дарининг харакати юкорига букса, албатта томирдан кон олиш керак.

Сургиларнинг хусусиятлари

Кусиш тугрисида

Кора ут билан кайт калган киши меъдаси устига исси қ кайнок сирка шимдирилган сув куйвлади. Кайт қ илишга тайёрловчи нарсалар: индов, цитрон, хул тог ялпизи, пиёз, гандана, асал кушилган арпа суши ва турли, бирон ширинлик билан берга ловия аталаси, шароп, асал билан берга бодом, кавун, бодринг. Кустириш учун ишлатвладиган патга хина ёги кабылар суртвлади. Агар булиниш юз берса ва бетокатлик пайдо бўлса, исси қ сув ёки зайтун ёги бичирвлади, шуйнда ё кусади, ё бичини суради. Меъда, оёк ва кулларни исси қ тутиш, кайт қ илишга ёрдам берадиган тадбирлардандир, бу тадбир кюнгилни айнитади.

Кайд дарисини истеъмол қ илиш учун энг якши ва қ т – ёз пайтидир. Кустиришдан энг охирги максад биринчи тозалаш бўлади. Бунда меъданинг узигина тозаланади, бичаклар бунда кирмайди. Агар кустирувчи дари харбак кабы ва харбакдан олинадиган дарилар кабы купли бўлса, аваль кюнгил айнайди, кўпинча меъдада қ ати қ очиб кусиш пайдо бўлади, кейин сулак ока бошлайди, ундан кейин кайта – кайта кўп балгам кайт килинади. Кейин суюк тиник кайд қ влади, омон фондасиз кайтуда кусук келмайди, бетокатлик зураяди, тиришиш, кўп терлаш ва тавуш бузилиши пайдо бўлади. Шундай халатуда пархез килинмаса улимга олби боради.

Кайтнинг ишлатилиши афзал бўлган халатлар

ХУКНА ТУГРИСИДА.

Қ ОН ОЛИШ Ҳ А Қ ИДА.

Исси қ мизожга очки аъзоларида заифлик юз берадиган кишилардан гарчи улар хундай канал билан огримаган бўлсалар ҳ ам, бахор пайтида қ он олиш якширокдир. Зарба еган ёки йикалган кишилардан иса, уларда шиш пайдо бўлишидан эхтиот қ илиш учун қ он олинади. Касаллик хавфи руй бериши биланок қ он олиш мамкин, аммо одам каналланиб калган бўлса қ он олишни дастлаб бутанлай тухтатиш керак, у чи қ индиларни суюлтиради ва уларни қ он билан аралаштириб гавдага юргизади. Агар каналлик давном этаотганда бир неча бухронлар бўлса, кўп қ он олиш мамкин эмас. Агарда кўпдан бери қ он олдирмаган одам киш пайтида қ они кўплигидан шикоят килса унда эхтиот учун бир оз колдириб, қ он олиш керак. Қ он олиш қ онни акс томонга тортади. Ва кўпинча бични тухтатади. Қ он кўп олиш натижасида кучлар ббушлашиб китса кўп хилллар пайдо бўлади: дастлаб қ он олишда хушдан фетиши мамкин. Кусиш қ он олишнинг таъкикловчи белгисидир. «Торгина тилиб» қ он олиш каналнинг кучларини якширок саклайди, аммо у гохо тоза қ онни чикариб, қ ую қ ва лойка қ онни ушлаб колади. «Кенг тилиб» қ он олишга келсак, у тезрок хушдан фетишга олби келади ва тозаламок якширок таъсир курсайтади. Унинг яраси секин битади.

Муолажа ва қ тида чалканна отиш керак, чуньки бу кучни саклайди ва хушдан кетказмайди. Чикаотган қ оннинг кандай рангда эканини кузатиб туриш заур, агар у суюк ва окимтир бўлса дархол қ он олишни тухтатиш керак. Касалда савро ва савдо хиллларининг кузгалишига оид ходисалар келиб чикиши керак. Саву қ мизожли кишилардан, саву қ мамлакатларда қ ати қ о ғ ри қ чогида хиллларни таркатадиган ҳ самомдан кейин ва джинсий ало қ адан кейин ун турт ёшдан кбичик даврда им қ он борига кексаликда мамкин қ адар қ он олишдан сакланиш керак. Гавда куда о ғ ир ёки куда семиз бўлса меъда ов қ ат билан тула бўлса оч қ оринда қ он олиш ман эти люди.

Баъзан бурундан, бачадондан, ор қ адан, кукракдан ёки баъзи яралардан қ он фетишини тухтатиш учун қ онни карши томонга тортиб, томирлардан қ он оладилар, бу куда купли ва фондали давнолашдир. Кесик куда тор бўлиши керак. Умуман қ оннинг ми қ дарини оширгандан кура қ он олишнинг сонини кўпайтириш керак. Қ он олишда о ғ ри қ қ онга зур бўлса, кесик шуйнчалик секин битади. Иккинчи маротаба қ он олиш пайтида кўп ббушлатиш агар қ он олдираотган киши бирон нарса емаган бўлса, хушдан фетишга олби келади.

Биринчи ва икинчи қ он олиш орасидаги уйку хиллларнинг гавда бичида тортилиши натижасида бушла екка тортвладиган чи қ индиларнинг қ он билан берга таш қ арига чикишига им қ он бермайди. Иккинчи марта қ он олишнинг фондаларидан бири шуйндаки, у қ он олдирувчининг кучларини саклайди ва зурур бўлган тула ббушлатишни ямалга оширади. Такрор қ он олишнинг энг якшиси 2 кундан кейингисидир. Қ он олгандан сўнг туйиб ов қ атланиш жисмоний мехнат, ҳ самомга туши мамкин эмас – аксинча чалканна етиш керак. Гавдасини хилллар эгаллаб олган киши қ он олдирса бу хиллларнинг кузгалишига сааб бўлади, бу хилллар гавда буйлаб окади, аралашиб кетади, бу иса кетма – кет қ он олишга мажбур этади.

Савдоли қ он бир неча маротаба такрор қ он олишга мажбур қ влади ва канал ахволи шуй ондаек енгиллашади. Кексаларда бу сактани келтириб чикаради. Қ он олинадиган томирларнинг баъзилари вена, баъзилари артерия томирларидир Артериядан ахёнда қ он оладилар, чуньки қ он фетиш хавфи мавжуд. Кесик кбичик бўлса, бу аниризмани келтириб чикаради. Қ он олинадиган кул томирлари 6 та хифал, акхал, бослик, тирсак, куткарувчи ва култик ости венаси деб аталади. Сўнгги 3 та венали тирсак очки томонидан очиш керак, сизилиб окканидек якши окиб чиксин, асаб ва артерияга тегиб фетиш хавфи булмасин. Қ он олиш ва қ тида узунасига килинган кесик куда секин битади.

Оёк томирларига куймик венаси киради. Уни ташки томондан товон ёнидан ёки ю қ орирокдан сон ва товон уртасидан очадилар ва латта ёки богбич билан бог лаб куядилар. Яхшиси олдин оёкни сувда иситиш керак, венани узунасига очиш тугри бўлади. Агар вена куринмаса, бешинчи ва туртинчи бармоклар уртасидан шахобчаси очвлади. Никрис, вена кенгайиши фил каналлигидаги куймик асаби огриганда фондаси бор. Товоннинг очки томонида утадиган оёк тери ости венаси ҳ ам шуйндандир, уни жигандан куйида жойлашган аъзоларни, қ ондан ббушлатиш ва қ онни ю қ оридан куйига юбориш учун очадилар. Оёк томирларидан қ он олиш бошга йуналаотган модадан келиб чи қ адиган ва савдодан чи қ адиган каналликлар чогида фондалидир. Бош томондаги томирларга буйинтурук венани киясига очиш керак.

Қ он олаотганда ништарнинг учи тери остига кириб бориши заур Картик куйиб қ он олиш тери атрофларини ништар уриб томирдан қ он олишга нисбатан якширок тозалайди. Бунда қ ую қ қ ондан кура суюк қ онни кўпро қ чикаради. Ой бошида картик куйиб қ он олиш буюрилмайди. Чунки бу ва қ туда хилллар ҳ аракат калган ва кузгалган булмайди. Ойнинг охирида ҳ ам буюрилмайди, бу ва қ туда хилллар камайган бўлади. Буйин чукурчасига болдирга бош ор қ а дюнгига, бош ор қ асига, ияк тагига, думгазага, иккала сон олд томонига, тиззанинг пастрогига, товон, кукрак сохаларига картик куйиб қ он олинади.

О ғ ри қ ни тухтатиш учун картик куйвлади. Тилиш чукур бўлиши керак, шуйнда чукурдаги қ онни тортади. Баъзан картикка епишадиган жой шишиб, картикни чикариб олиш қ ийин бўлади. Шунда бир парча латта исси қ рок сув билан иситилган. Картик куйиб қ он олинадиган жой егланганда картик солинади. Биринчи марта енгилгина куйиб тез олинади. Кейин аста картикни ушлаб турвлади ва узок ва қ т тутвлади. Бемор бир соатудан кейин ов қ атланиши керак. Болаларга ўн ики ёшда картик куйвлади. 60 ёшдан кейин мутлако картик куйилмайди. Картик куйдирувчининг сафроси кўп бўлса картикдан кейин анор донаси анор суши, шакар билан сачратки ва сирка билан сутчуп бервлади.

Огрик хакида мумий суз Огрик биронта ёкимсиз нарсани сезишдир. Унинг сааблари йигиндиси 2 хилдан иборат: Мизожни тусайтудан узгартирадиган, яъни мос келмайдиган килиб бузадиган Узлуксизклининг ажралишини келтириб чикарадиган Мос келмайдиган мизож бузилишида, аъзоларнинг модаларида кандайдир бир мизож жойлашган були, лекин уларда бу мизожга от ва карма-карши бир мизож пайдо булиши билан аъзолар авальги холига Караганда иссыкрок ёки совокрок були колади. Шу саабли хис килувчи куч бирон ёкимсиз нарса пайдо булганини сезади ва аъзо огрийди. Мос келадиган мизож бузилиши бутанлай огрик пайдо килмайди ва сезмайди. Масалан: омон мизож аъзоларнинг жавхарларини эгаллаб, уларда аслий мсизожни йук килиб, узи худи аслий мизождек були колади ва бу иса огрик пайдо килмайди, чуньки хундай холл сезилмайди. Сабаби хис килувчи аъзо хис килинадиган нарсанинг таъсирини узига кабул килиши керак. Аммо у узига жойлашиб олган халатнинг таъсирини, агар у халат уни башка бир халатга узгартирмаса, кабул килинмайди, балки аъзо факат бирон карма-карши, ташкаридан кирадиган ва башка бир халатга айлантириб узгартирадиган от нарсадан таъсир кабул квлади.

Мувофик келадиган мизоз бузилиши аъзони аста-секин эгаллайди ва согломлик холида учрайди. Масалан: агар бир одамни кишда куккисдан хсамомга чумилтирилса, кайнок, хатто илик сувда хам чумилиши у янсон учун ёкимсиз ва зарарли булади, чуньки унинг гавдасининг сифати иссык совокдан йирок ва юнга карма-каршидир. Сюнгра у юнга таъсир кургазиб турган совок халатудан йироклашиб урганади ва лаззатлана бошлайди, кейин у бир оз вакт хсамомнинг очки хонасига утиргач баъзан унинг гавдаси сувга Караганда иссыкрок були колади ва агар унинг устидан худи бушла биринчи сувдан куйсалар, эти сесканади ва сув юнга совокдай були туюлади. Огрикнинг асл собаки узлуксизклининг ажралишидан башка нарса эмас. Иссиклик узлуксизликни ажратгани учюнгина огрик пайдо квлади, совоклик хам факат унинг кетидан келувчи узлуксизклининг ажралиши туфайли огритади. Савуклик шуй кадр катик збичлаштиради ва туплайдики, бунда аъзонинг булакчалари збичланиш косил булаотган жойга караб тортвладилар. Бунда совок тортаотган жойдан ажраладилар. Булакчаларнинг ажралиши ёки кетидан Яна ажралиш косил буладиган тупланиш билан азоб беради. Шу хилда куринувчи нарсалардаги коралик купли туплангани учун огритади, оклик иса купли ажратгани учун огритади. Тортвладиган нарсалардаги аччиклик, шуйрлик ва нордонлик хаддан ташкари буриштириш билан огритади. Хидлаш хам худди шуйндай. Шунингдек, катик овоз хам хавонинг кулок тешигига тупланишидаги кескин харакат таъсирида булакчаларни ажратиб огритади.

Демак, узлуксизклининг ажралишидан хам булган булакчаларда огрикнинг мавжуд булиши узлуксизклининг ажралишидан булмай балки мизож бузилишидан булади. Сабаби мизожнинг узгариши ннасос ан огрикларни косил килувчи булгани учун, гарчанд бунда баъзан узлуксизклининг бузилиши букса хам, огрик пайдо килувчи хиллардан биридир. Огрик, баъзан аъзонинг хамма булакларида бир хил булади, узлуксизклининг ажралиши иса, албатта хеч качон хамма булакчаларда ухшаш булмайди.

ЗУЛУКЛАР ТУГРИСИДА. Хиндийлар айтадилар: зулуклардан баъзисининг табиатига кура захарлиси бор. Шунинг учун боши катта, сурмаранг – корамтир ё кукимтир, тукли илонбаликка ухшаш, устларида зангори йўллари бор зулуклардан сакланиш керак. Улар захарли бўлади. Бу зулукларни солиш, шишлар, бехушлик, қ он фетиш, иситма, ббушлашиш ва омон яраларни пайдо қ влади. Зулуклар ишлатишдан бир кун бурун туталиб, мамкин бўлса бичларидаги нарсаларни чикариб ташлаш учун бошини ерга килиниб, кусдириши керак. Уларга солишдан олдин хайвон қ онидан бир оз бервлади.

Зулук солинадиган жой тозалаб юввлади ва кизаргунча ишкаланади. Зулуклар талиб туширилмокка булинса, устларига бир оз туз еки кул, куйдирилган юнг сочвлади. Зулук тушкан жойнинг қ они картик билан бир оз суриб олинади, шуй қ он билан зулук захри чикиб кетади. Қ он тухтамаса: охак, кул, майда янчилган сопол сепвлади. Темиратки, ширинча, сепкил намаш кабы тери каналликларида зулуклар ишлатвлади. Ти қ илмаларни давнолаш: ти қ илмалар – қ ую қ хилллардан, ёпишкок хилллардан ва хиллларнинг кўплигидан келиб чи қ ади. Хилтларнинг кўплиги билан берга бош қ а бир сааб булмаса, у хиллларнинг зараридан кутилишга, уларни томирдан қ он олиш ва сурки ишлатиш билан чикариш кифоя қ влади. Агар хилллар қ ую қ бўлсалар эритувчи – тозаловчи дариларга мухтож булинади. Агар хилллар епишкок бўлса ажратувчи дариларга мухтож булинади. Кучли эритувчи лазим бўлганда унинг кетидан енгил қ ую қ булмаган мўътадил юмшатиш бўлиши керак, бу қ ую қ булмаган мўътадил исси қ ликка эга модалар ёрдамида бўлади. Ти қ илмаларнинг энг қ ийини томирлардагиси, айникса артерия қ он томирларидаги ти қ илмалардир.

Шишларни давнолаш:Шишларнинг сааблари сиртки ёки олдин пайдо бўлган сааблардир. Олдин пайдо бўлган саабларга мисол, хиллларнинг толиклиги, сиртки саабларга мисол: йи қ илиш, урилиш ва эзилишдир. Шишларнинг баъзиси исси қ, саву қ, баъзиси саву қ юмшок ва саву қ қ ати қ дир. Исси қ мизожли шишларда буриштирувчи ва кайтарувчи дариларнинг узинигина ишлатилиши керак бўлади: саву қ шишларда иса киздирувчи ва ббушлаштирувчи дариларни аралаштириб ишлатиш керак. Агар шишли аъзо бош қ арувчи аъзоларнинг ббушлалиш урни бўлса, масла н буйиндаги ва қ уло қ ор қ асидаги безли жойлар – миянинг ббушлалиш урни култик, юракнинг ва жиганнинг ббушлалиш урни иккала чов бўлади. Ундай аъзоларга кайтарувчи дариларни якинлатиш мамкин эмас. Моддани кайтарганимизда бош қ арувчи аъзога борса, давнолаш мамкин булмайдиган каналлик пайдо бўлади.

Дастлабки давридан утган қ ати қ шишларга келса, буларни давнолашда қ онун шуй: дастлаб кизитиш ва куритиши камрок нарса билан юмшатвлади, шуйндай нарса ишлатилиши купли эритувчи дари ишлатиш саабли шиш модасининг куюги тошдек кетмаслиги учун, балки модасининг ҳ аммаси эритилишга тайер бўлиши учун, кейин у шишга купли эритувчи дари ишлатвлади. Етилмаган шишлар кизитувчи юмшатувчи нарсалар билан давноланади. Еллик шиш модаси нозик кизитувчи дари билан давноланади. Ярали шишларда флегмонани савутгандек савутиш керак бўлади, қ уру қ тутмок керак. Ични шишлар модасини томирдан қ он олиш ва сурки бериш билан камайтирилиши керак бўлади. Ички шишли киши ҳ самомдан очкиликдан купли жисмоний ҳ аракатудан газабланишдан сакланиши керак. Агар очки шишлар таркалса – якши, агар тешилиб окса, асал суши ва шакар суши билан бичвлади, кейин етилтирувчи нарсани куритувчи билан берга бервлади, охирида куритувчи дарилар билан муолажани тухтатвлади.

ПАРХЕЗ Ҳ А Қ ИДА ТУШУНЧА.

Ташки очки факторларнинг ов қ атланиш омилларининг янсон организмига мос келмаслиги натижасида, шуй янсон танаисда у ёки бу куринишдаги хасталикни келтириб чикаради, бу хасталик янсон организмида оддий ёки мураккаб, ёки булмаса модали ва модасиз мизож бузилиши куринишида кечади. Бизлар Шаркнинг хаким олимлари таълимотини урганиб бориб, шуй таълимотга насосланиб бориб, беморлар хасталикларини собакини урганиб ташхислаймиз, сўнгра иса бемор танаисни ёд мода ва хилллардан тозалаймиз, яъни танкия киламиз. Шундан сўнгра беморларни давнолашнинг учинчи боскбичи булмиш беморга пархез таомларни буюриб, уларни парвариш қ илишга киришамиз. Пархез деган суз форсча тилдан олинган бўлиб, узини тия билиш маъносини англатади. Тиббиотуда иса согликга зиён еткарадиган озик – ов қ ат махсулотлари истеъмолидан тия билишга тушуйнвлади.

Хозирги замон Певзнер диетологиясида янсон организмини суткалик энергетик талабини насос қ илиб олинган бўлса ибн Сино таълимотида пархез таомларни куйидаги туртта омилга катъий риоя калган хонда буюрилган. 1. Беморнинг табиий мизожи. 2. Беморнинг яша мухити 3. Мизож бузилишидаги сааб 4. Беморга буюрвладиган таомларнинг мизожи. Бунда буюрилган таомни айни шуй хрусталика кай даражада озука ва кай даражада давно эканлиги хисобга олинади.

Шу жойда сизларга аниклик бериш учун истеъмол махсулотларини давно ва гизолик хусусияти тугрисида кискача суз юритишга тугри келади. Бу таълимотуда истеъмол килинган махсулотлар хох у озука бўлсин, хох давно, учта таркибий кисмдан иборат: 1) сурат, 2) мода, 3) сифат Сурат деганда биз махсулотни шаклини, сиймосини, тузилишини, рангини, хидини куз олдимизга келтирамиз. Модда кисти деганда унинг таркибидаги моданинг – борликни ва қ онсистенциясини тушуйнвлади. Сифат ёки кайфият деганда шуй махсулотни ранги, хиди, таъми тушуйнвлади.

Истеъмол килинган махсулот давали озука, булар модадан иборат бўлиб, у кайфият ва суратудан ташкил топган. Модда ва сурат иса бу ики жавхардир, аммо кайфият шуй давали озукани сифати бўлиб, исси қ лик, саву қ лик, қ уру қ лик ва хулликни намоён қ влади. Озука таркибидаги исси қ лик ва саву қ лик сифатлари фоила яъни таъсир килувчанлик хусусиятига эга бўлиб, жумладан исси қ лик, аъзони иситади, унинг хароратини саклайди, хиллларни эритади, суюлтиради, окувчанлигини оширади, буглантиради. Саву қ лик сифати иса савутади, котиради, жамлайди ва хоказо. Озукали давно таркибидаги хуллик ва қ уру қ лик сифатлар мунфоила хоссасига яъни таъсирни қ абул қ илиб мода ва суратни косил қ влади ва кайфиятни жавхаридир. Бизлар ю қ орида истеъмол махсулотларини уч таркибий кистини ва уларнинг хусусиятларини тугрисида суз юритдик. Эндиликда Ибн Сино таълимоти насосида истеъмол килинган махсулот ҳ азмининг турт боскбичида косил бўладиган махсулотлари тугрисида суз юритамиз.

Бу таълимотнинг тахлил килинишбича истеъмол килинган махсулот ҳ азмининг биринчи огизда ишлов бервлади яъни чайналади ва сулак билан хулланиб кизилюнгач ор қ али ошкозонга тбушлади. У ерда иса ошкозон шираси билан аралашиб исси қ бутка - химус косил қ влади ва химус ошкозондан ун ики бармокли бичакка утиш жараёнидан бошланиб ҳ азмнинг икинчи боскбичи бошланади бунда химус модаси ингбичка бичакка ишлов олгандан сўнг икига ажралади, яъни бир кисти химус мосорико ор қ али жиганга утади, 2 кисти иса йугон бичак ор қ али таш қ арига чикиб ташланади. Химус жиганга утишидан ҳ азмнинг учунчи боскбичи бошланади. Бунда химус жиганда ҳ азм топиб учга ажралади яъни химусни сурат ва сифат кистидан хилллар савдо, сафро, қ он ва балгам косил бўлса унинг сурат ва мода кистидан каймус косил бўлади. Хилтлар ва каймус томирлар ор қ али тана аъзоларига таркалади колдик сув иса буйрак ва синдик копи ор қ али синдик сифатида таш қ арига чикариб ташланади.

Тана аъзоларида ҳ азмнинг туртинчи боскбичи кечади, бунда томирлардаги хилллар аъзоларга бориб у ерда хозирги замон медицина тили билан айтганда мухитни косил килса, каймус шуй аъзонинг курилиш материали сифатида мода алмашинув жараёнида катнашади, тукималарни озиклантиради. Уларни хаотини тиклайди ва саклайди. Бу боскбичда косил бўлган оралик махсулот тер ва чи қ инди ёг модалари тери ор қ али таш қ арига чи қ ади. 1. Агар истеъмол килинган махсулот организмга узининг модаси ва сурати билан таъсир этса у хосиятли озука бўлиб организменг табиий хароратини ва қ увватини саклайди ва рохат багишлайди. Бу истеъмол махсулотларга ёш куй ёки жужа гўшти чала пиширилган тухум асал ва хоказолар мисол бўлади.

2. Агар истеъмол махсулотлари организмга узининг сурат мода кайфият яъни хар учала таркабый кисти билан таъсир қ илиб организмга озука бўлиш билан берга озгина кайфият бериб уни яратади, кувонч ва сурур багишлайди бунда бехи, олма шарбатлари ва шаров ва майлар мисол була олади. 3. Озукали давнога куйидагилар мисол бўлади: арпа суши, узум, бодринг, семиз ут, ковок, шолгом, сабзи, лавлаги, карам, мош, нухат, тарвуз ва бош қ алар бу махсулотларни истемол калганда булар организмда мода ва кайфият билан таъсир қ влади, аммо бунда мода таъсири кайфиятга нисбатан устунлиги туфайли ундан бирон хилл косил бўлади бу хилл танина бирон кистида бўлиб у озгина бўлсада кайфият ва мизожга эга бўлади, кайфият мизож танинанг узидаги мизож ва кайфиятидан устун келиб танинанг хуллигига узгариш бериб озукали давно бўлади.

1. Даволи озука: истеъмол килингандан сўнг танага кайфият ва мода ор қ али таъсир қ влади аммо модага нисбатан кайфият устунликка эга бўлганлиги саабли канадаги хуллик намлик кабы сувлик хусусиятларини узгартиради, шуйндан сўнг тана уни узига сингдириб олади аммо ундан кам ми қ дорда хилл косил бўлади бу хилл озука ва тана жавхари бўлиш кобилиятига эга бўлиб уз хислатига яраша тана кайфияти устидан голби келади. Кўпро қ давалик, камрок озукалик хусусиятини намоён этади. Буларга: гандано (пиёз) наъно, сачратки барги, ит узум, саримсок, олу ва умуман мевалар, уру ғ ликлар: бодринг, кавун, тарвуз, ковок ва шуйнга ухшаш мисол бўлади. 2. Агар истеъмол махсулоти факат мода кисти билан организмга таъсир килса озука бўлади. 3. Агар истеъмол махсулоти факат кайфияти билан таъсир килса бу мутлок давно бўлади. Маълумингиз бўлсинким, гизо ва давнолар киздириш исси қ ликни ажратиш савутиш, куюлтириш, хул нарсаларни юмшатиб, равон қ илиш, куритиш кабы мумий хусусиятларга эгадир.

Кон олинадиган томирлар -Юрак хасталикларида ннасос ан - АКХАЛ ва БОСЛИК томирларидан, чап томондаги УСАЙЛАМ томирларидан кон олинади. -Жигар хасталикларида – юнг УСАЙЛАМ, юнг БОСЛИК, СОФИН томирларидан кон олинади.

Кон олинадиган томирлар