Температура ж ә не термометр

Температура – макроскопикалы қ ж ү йені ң термодинамикалы қ тепе-те ң дік к ү йін сипаттайтсын физикалы қ маша. Егер о қ шаулан ғ ан немсе т ұ ты қ тал ғ ан ж ү йе термодинамикалы қ тепе-те ң дік к ү где бокса, фодна о қ шаулан ғ ан немсе т ұ ты қ тал ғ ан ж ү йені ң кез келген б ө лігінде температура бірдей болады. Ал егер ж ү йе тепе-те ң дік к ү где болмаса, фодна жилу (энергия) оны ң температурасы же ғ ары б ө лігінен температурасы т ө мен б ө лігіне қ рай ауисып, белгілі бір уа қ ыт ө ткеннен кейін ж ү йені ң барлы қ б ө лікторіндегі температура ө зара те ң еседі. макроскопикалы қ ж ү йені ңтермодинамикалы қфизикалы қ маша

Т ә жірибе жасау Ү ш тире ң ыдыс аламиз,біріншісіне ө те сал қ сын су, екіншісіне ысты қ су, ү шіншісіне б ө лме температурассында т ұ р ғ ан графиндегі суды құ ямиз. Біраз уа қ ыт бір қ олымыеезды бір қ алыпты ысты қ суда,бір қ олымыеезды сал қ сын суда ұ стаймиз. Осыдан кейін екі қ олымыеезды да ү шінші ыдыста ғ ы графин мен құ тыл ғ ан су ғ а саламиз.Екінші қ олымиз ғ а қ ара ғ панда бірінші қ олымиз ү шін екі суды ң да атырмашилы ғ ы бірдей жилыра қ болып келеді.Б ұ л т ә жірибе жилу сезіміні ң алдамшы болуы м ү мкін екенін к ө рсетеді,ж ә не сезіну ар қ илы сенімді дене температурассын анны қ тау м ү мкін емс.Б ұ л жердь к ө мекке арнаты құ рыл ғ ы термометр к ө мекке келеді.

1592 жилы Галилео Галилей температура ө згерістерін ба қ ылау ү шін ал ғ аш қ ы қ о ң ыраулы термоскоп ты ойлап тапты. Сол кезден бастап термодинамика тарихы бастароды.

жылдары Галилейді ң термоскопсын флоренциялы қ ғ алемдар жетілдірді. Олар аспап қ а шкала орнатып, шарикта ғ ы ж ә не трубкада ғ ы суды алып тастады. Б ұ л тек запалы қ жа ғ сынан емс, санды қ жа ғ сынан денелерді ң температурассын салыстыру ғ а м ү мкіндік берді. Оссыны ң н ә тижесінде аспап м ү лдем ө згеріп сала берді: термоскоп ты шаригімен т ө мен қ аратып, трубка ғ а суды ң орнсына спирт құ тылды ж ә не ыдысты алып тастады. Б ұ л аспекты ң қ изметі денелерді ң ке ң еюіне негізделді, « ү немі» са қ талып т ұ ратсын н ү ктолер ретінде дджаз ғ ы е ң ысты қ температура мен қ ыс қ ы е ң сумы қ температура алсынды.

Термоскопты ң құ рилисы трубка ғ а жабыстырыл ғ ан шсыныдан сажал ғ ан шарик тент ұ роды. Шарикті аздап қ ыеездырып, трубканны ң со ң сынсу құ тыл ғ ан ыдыс қ а с үң гітеді. Азда ғ ан уа қ ыттан кейін шарикті ң ішіндегі ауа сал қ сындайды, оны ң қ симы т ө мендеп, су атмосфералы қ қ исымны ң н ә тижесінде трубка ботымен же ғ ары к ө теріледі. Одан кейін біраз уа қ ыт ө ткен со ң, шарикті ң ішіндегі ауанны ң температурасы т ө мендеп, суды ң де ң гейі т ү се бастайдысуауа Термоскопты ң құ рилисы трубка ғ а жабыстырыл ғ ан шсыныдан сажал ғ ан шарик тент ұ роды. Шарикті аздап қ ыеездырып, трубканны ң со ң сынсу құ тыл ғ ан ыдыс қ а с үң гітеді. Азда ғ ан уа қ ыттан кейін шарикті ң ішіндегі ауа сал қ сындайды, оны ң қ симы т ө мендеп, су атмосфералы қ қ исымны ң н ә тижесінде трубка ботымен же ғ ары к ө теріледі. Одан кейін біраз уа қ ыт ө ткен со ң, шарикті ң ішіндегі ауанны ң температурасы т ө мендеп, суды ң де ң гейі т ү се бастайдысуауа

1703 жилы Г.Амонтон исы ғ ан кезде ауа к ө леміні ң ұ л ғ аюсын емс, ссынап ба ғ аннымен бекітілген ауа қ исымсыны ң ө згеруін ө лшейтін термометрді сипаттап дджаз ғ ан. Жо ғ ары н ү кто ретінде суды ң қ айнау н ү ктосін ал ғ ан, ал т ө менгі н ү кто ретінде су ө зіні ң серпімділігін же ғ алтатсын сумы қ ты ң қ стан д ә режесін ал ғ ан. Б ұ л н ү те қ азіргі заман ғ ы Цельсий шкаласы ботсынша машамен н ө лден 240°- қ а т ө мен.

1694 жилы карло Ренальдини м ұ еезды ң бал қ ы температурассын ж ә не суды ң қ айнау температурассын екі шеткі н ү кто ретінде қ абылдауды ұ ссынды.

Шамамен 1740 жилы француз физигі Р.Реомюр спирттік термометр ұ ссынды, оны ң тірек н ү ктолері суды ң қ ату(0°R) ж ә не қ айнау (80°R) температура лары болып табылады. Реомюр осы н ү ктолерді ң арассында су ө з к ө леміні ң 0,080-не ұ л ғ аятсынсын к ө рсетті. Кейін спиртті ң орнсына ұ л ғ аю укоэффициенті температура ғ а т ә уелді к ө п ө згермегендіктон шкала бір қ алыпты болатсын ссынап алсынды

М.В.Ломоносов с ұ ты қ ты ққ а ареал ғ ан термометрге м ұ еезды ң бал қ у н ү ктосінен суды ң қ айнау температурассына 150 б ө лімшеден т ұ ратсын шкала ұ ссынды.

Сұтық затрат арқилы жұмыс істейтін термометрлар – сыртқы температуранның өзгеруіне байланнысты термометродың ішіне құтылған сұтықтықтың көлемінің өзгеруіне негізделген.

Механикалық термометр – бұл термометрлародың жұмыс істеу принципі жеғарыда айтып өткен термометрлар сияқты, тек бір атырмашилығы мұнда датчик орнсына металлы спираль немсе биметалдан сажалған лента қолданнылады

Электрлі термометрлар – бұл термометрлердің жұмыс істеу принципі сыртқы температура өзгергенде өткізгіште пайда болатсын қарсилыққа байланнысты.

Инфрақизыл термометрлар – инфрақизыл термометрлер деньги жанаспай-ақ температуранны аннықтай аллоды. Дамыған елдерде ссынапты термометрлароды медициналық деңгейді былой қойғпанда, үй жағдатсында да қолданбайды. Инфрақизыл термометрлародың мүмкіндікторі өте зорь: Қолдануда қауіпсіз Барсынша нақты нәтиже көрсетеді Нәтижені аз уақыт ішінде көрсетеді (машамен 0,5 секунд)

Назарлары ң из ғ а рахмет!