Астанна Медициналиқ Университеті СӨЖ Наркология және психиатрия кафедрасы Тақырып: «Дәрігердің кәсіби федормациясы» Орындаған: Құрбан Жандос, Қыдырбайұли Нұрсұлтан Дисциплина: Коммуникативті дағдылар Топ 118 Тексерген : Шалабаева Қ.А. Астанна 2012 г

Кіріспе. Негізгі б ө лім. «Эмоцианналды қ к ү йіп кету синдромы». Д ә рігерді ң қ обалжуы. Д ә рігерді ң депрессияли ғ ы Интроверттілік Коммуникативтік толерантны қ Қ орытынды. Қ олданлил ғ ан ә дебиеттер.

Профессионалдық федормация алудың ең бірінші орында тұрғанны – дәрігердің кәсібі болип санна лады. Оның жұмыс күні – адамдармен өте тығыз қарым-қатынаста өтеді, негізінен қырағы қамқорлиқ пен зейінді қажет ететін аурулармен жұмыс істейді. Негативті эмоциялармен кездейскенде, дәрігер еріксіз және амалсыздан соларға араласады, сол себепті көтеріңгі эмоциональны қысымды өзі де сезіне бастарды. Аурулармен зақсы психологиялиқ қарым қатынасқа дәрігердің профессиональды федормациясы кедергі засайды. Ол нақтырақ аннамнеді жинап алдырмайды, ауру турали толиқ және терең ақпарат алуға мүмкіндік бермейді. «Ауру-Дәрігер» ауру қарым қатынасын бұзады.

Кәсіби бейімсіздену мәселесімен байланнысты кәсіби деструкция ни қарастырып өтуге болады. Кәсіби деструкция – бұл кәсіби еңбек үрдісінде тұлғанның психологиялиқ құрылимында пайда болатын бұзылис, өзгеріс немсе федормация. Кәсіби деструкция ниң пайда болуы және дамуы іс-әрэкетті орындау өнімділігін төмендетеді, мотивация және кәсіби іс-әрэкеттің позиция сына негативті әсер етеді. Кәсіби деструкция засерекшеліктік психологиялиқ өзгерістермен де байланнысты: денсаулиқтың нашарлауы, психикалиқ процестің әлсіреуі, интеллектуалды көмексіздік. Бұл жұмыс қабілетін төмендетеді, кәсіби шаршауды,забырқаңқылиқты тудырады.

Кәсіби деструкция ниң пайда болуына әкелетін факторларды үш топқа бөлуге болады: 1) Объективті факторлар: әлеуметтік-экономикалиқ ситуация, амандықтың сипоты және имидж, кәсіби - кеңістіктік орта 2) тұлғанның ерекшеліктерімен және кәсіби өзара қатынасымен қамтылған субъективті фактор; 3) кәсіби процестің жүйесі мен ұйымдастыруынан, басқарудан, басшылардың кәсіпқойлиғынан туындайтын объективті – субъективтілік фактор

С.П.Безносов, Р.М.Гроновская, Л.Н.Корнеева, А.К.Маркова көрсетуі бойынша кәсіби федормацияның жеғарғы дәрежесі үнемі адамдармен жұмыс істейтін кәсіби федормацияның жеғарғы дәрежесі үнемі адамдармен жұмыс істейтін әлеуметтік амандық өкілдерінде пайда болады: дәрігер, педагогтар, қызмет көрсету қызметкерлері, құқық қорғау органдары, мемлекеттік қызметкерлер, басшылар, кәсіпкерлер және т.б. басшылар, кәсіпкерлер және т.б. Дәрігерлерге «қайғырушылиқ қажу» синдромы тән, бұл науқастардың қайғыруына эмоционалды индеференттіліктен көрінеді. Құқық қорғау органдарының жұмысшыларда «асоциалды перцепция» синдромы демиды, яғни әрбір азаматы потенциалды құқық бұзушы ретінде қабылдайды.Кәсіп яғни әрбір азаматы потенциалды құқық бұзушы ретінде қабылдайды.Кәсіп бойынша мамандандырылған процессе пайда болатын арнайы кәсіби бойынша мамандандырылған процессе пайда болатын арнайы кәсіби федормация. Кез келген кәсіп бірнеше амандықтарды біріктіреді. Әрбір федормация. Кез келген кәсіп бірнеше амандықтарды біріктіреді. Әрбір амандықтың өзіндік федормациясы бар. Тергеуші де - құқықтық күдіктенушілік Деформация- амандыққа байланнысты

Бұл Дәрігердің кәсіби федормациясының спецификасы болип табылады. «Эмоцианналдық күйіп кету синдромы» психикалиқ жүдеулік сезіміі ретінде көрінеді, Профессионалдық қарым-қатынастың тиімділігі төмендейді. Дәрігер өз жұмысына толиқ беріле алмайды, өзін өзі бағалауы төмендейді, қызметі жеткіліксіз табысты болип көрінеді. 1.Парықсыздық сезімі (безразличие), эмоционалдық жүдеу, халден таю (адам бұрынғыдай жұмысына беріле алмайды) 2. Дегуманизация (қызметтестері мен пациентеріне зағымсыз қарым- қатынастардың, сезімдердің пайда болуы) 3.Кәсіби жеспарда негативті өзіндік қабылдау профессионалдық шеберлік жетіспеушілігінің сезімі. Көрінулері: Жас дәрігерге «Эмоцианналдық күйіп кету синдромы» болдырмау үшін мыналарды істеу қажет: Профессионалдық қарым қатынаста эмоционалдық еліктіргендікті «мөлшерлеуге» уйрену. Эмоционалды «қосылиңқылиқ» аурулармен бастапқы сөйлесуде маңызды, психологиялиқ қарым- қатынас орнатқанда.

Дәрігердің профессионалдық қызметі терапевтикалиқ әсер етудің тактикасы мен стратегиясын құрумен, аурудың өтуін болтай білуімен тығыз байланнысты. Осыған байланнысты дәрігерде қобалжулиқ пайда болады, болтай алу қасиетіне кері әсер ететін. Қауіп-қорқыныш дезорганизациялайтын, күйрететін функция атқарады. Ол пайда болған зағдайды адекватны түрде бағалауға, мүмкін болатын даму варианттарын аннықтауда және дұрыс шешім қабылдауда өте үлкен кедергі засайды. Дәрігердің қорқыныш, паника сезімдері пациенттпен коммуникация сын бұзады, психологиялиқ қарым-қатынасты үзеді. Дәрігердің қауіп-қорқынышы ауруға беріледі және оны қосалқы түрде дезорганизациялайды. Бұл зағда-да ауру адам өзінің үмітін үзе бастарды, емделудің мүмкін емстігін ойлай бастарды.

Бұл, пациентімен комуникацияны құртатын дәрігердің тағы басқа қасиеті. Депрессивтілік бұрынды ейске алумен байланнысты, бұрынан басынан өткен конфликттер образ түрінде шелестите беру, психологиялиқ зарақаттар ейске түсуінен болады. Өткендегілер біркелкі сәтсіздіктер болип көрінеді, шешімі жеқтық, тығырық ретінде, үмітсіздік болашақтағы оқиғанны жебасын засайды. Депресивті реакцияға бейім дәрігер пациенте дәрігерге денег сенімсіздік пайда болады. Емдеп затқан дәрігер, ең кішкентай сәтсіздікке, қателікке, өзін күнәлі сезінеді. Ауру оның компететтілігіне күмән келтіре бастарды, оған сенуден қаллоды. Өзінің қобалжуларына батқан дәріге аурудың зақсаруларын байқамай қалуы мүмкін, Дер уақытында демку Жазилудың симптомдарына көңіл аудармаса, керісінше, өзінің ауруын мұңды күдер үзушілікпен «жұқтырады», солайша жүргізілген терапияның зағымды әсерлерін жеяды.

Бұл дәрігердің профессионалдық федормация сына әкелетін және "Дәрігер-ауру" сенімді қарым-қатынасын орнатуын қиындататын психологиялиқ мінездемелердің бірі болип санна лады. Интроверсия- субьекттің өз өзіне қарсы бағбыталуын айтады, қоршаған ортанны өзінше субьективті түсіндіру, өзінің сезімдеріне, қобалжуларына, өзіндік таннымдық конструкцияларға бет бұрылушылиқ.. Интроверттелінген дәрігер өзінің психологиялиқ әлеміне бататы, өз өзімен айналисуымен, өзінің сезімдерімен, идеяларымен, алинған әсерлерімен қоли босамайды, басқа адамдармен аз қызығады, басқа адамдармен қарым-қатынасты қажет ететін сәттерде өзінің дәрменсіздігін байқайды. Интроверттелінгенділік сопровождается интуицияның, зеректілік, жеке тұлға аралиқ қарым-қатынаста тактикалиқтың аздылиғымен, басқа адамның қайғы-қасіретіне және ауруына зауап қайтару қабілетінің және эмпатиялиқ деңгейдің төменділігімен бірге жүреді. Бұл қасиеттер ауру адаменя психологиялиқ қарым – қатынас орнатуды қиындатады.

Егер дәрігер толерантны болмаса, хонда ол турали професионалды федормация желинда тұр немсе профессионалды тұрғыда федор- мацияланған деп айтуға болады. Дәрігер толерантны болу керек, кішіпейілді және шыдамды болип, дәрігерде пациентке денег қандай сезімдер пайда болуына байланныссыз, пациент ұнай ма ұнамай ма, дәрігер дәрігерлі көмек көрсетуі және психологиялиқ қолдау засауы қажет.

Профессионалдық федормацияларды болдырмау үшін профилактикалиқ іс-шаралар өткізу керек. Аффиликация- адамның басқа адамдар қоғамында болу ұмтылисы- дәрігердің пациент пен тірі, қазықтыратын қарым қатынасын сақтап қалуға көмектеседі, оларға көмектесуге және олармен бірге жұмыс істеуге денег құштарлиқ, және де профессионалдық федормациядан сақтайды.

Жас дәрігер өзінің өз басылиқ жұмысының бастапқы жылдары, ауруға барынша көмектесу пейілділігінде, өзінің ісіне жеғары зауапкершілікті сезінеді. Өзінің профессионалдылиғына жеткіліксіз сенімділігіне байланнысты, шамадан артық салмақ сезеді, дәрігер мен пациент қарым- қатынасының эфективтілігіне кедергі засайды және профессионалды федормацияға әкеліп соқтырады.

1. К ә сіби қ алиптасу т ұ л ғ анны ң т ү рлі ба ғ быта ғ ы онтогенетикали қ ө згерістерімен ө теді. К ә сіби даму – б ұ л ме ң геру ж ә не же ғ ялту, демок, мамоны ң, к ә сіп қ ойды ң қ алиптасуы тек жетілу ғ анна емс, сонымен қ атар б ұ зилу, деструкция да болип табылады.. 2. К ә сіби федормация к ө п за ғ да-да – б ұ л ме ң герілген іс- ә рэкет т ә сілдеріні ң б ұ зылисы, к ә сіби мінез- құ ли қ стереотиптеріні ң ж ә не за ң а к ә сіби технологияны, за ң а аманды қ ты немсе мамандануды ме ң герудегі психологияли қ кедергілерді ң пайда болуы. Б ұ л сонымен қ атар к ә сіби қ алиптасуды ң бір сайты сынан келесі сайты сына ауысуда ғ ы т ұ л ғ а құ рылимыны ң ө згеруі. К ә сіби федормация засерекшелік ө згерістерде, физикали қ ж ә не ж ү ике қ ажуында да пайда болады.

3. К ә сіби деструкция ни бастан кешіру психикали қ шиеленіспен, психологияли қ дискомфорт пен ө теді, ал кейбір за ғ дайларда қ а қ ты ғ ыс ж ә не да ғ дарысты қ құ былистармен к ө рінеді. К ә сіби қ тынды қ тарды с ә тті шешу іс- ә рэкетті ары қ рай жетілдіруге ж ә не т ұ л ғ анны ң к ә сіби дамуына апарады. 5. Кез-келген к ә сіби іс- ә рэкетті ме ң геру сатысында ж ә не оны ары қ рай орындау т ұ л ғ анны федормациялайды. Іс- ә рэкетті ң на қ ты т ү рін ж ү зиге асуры алуан т ү рлі қ асиеттерді ң барли ғ ын талап ете бермейді, оларды ң к ө пшілігі қ ажетсіз болип қ аллоды. Сонды қ тан да оларды ң кейбіреулері к ә сіби қ ажетсіз қ асиетке айналлоды. Осыдан к ә сіби акцентуация демиды – шамадан тыс ай қ ын қ асиет ж ә не оларды ң ү йлесуі, мамоны ң мінез- құ л қ ына ж ә не іс- ә рэкетіне теріс ә серін к ө рсетеді

Клиникалиқ психология, Карвасарский. Медициналиқ психология, Ю.Г.Тюльпин, Москва,Медицина Медициналиқ психологиядан оқу құрали, Н.Д.Лакосина, Г.К.Ушаков. М.:Медицина,1976,320 с.,ил. Пряжников Н.С. Психологический смысл труда. М.,1997. Безносов С.П. Профессиональная федормация личности. СПб., Зеер Э.Ф. Психология профессионального образования. М.- Воронеж, Практикум по психологии менеджмента и профессиональной деятельности./ под.ред Г.С.Никифоров., М.А.Дмитриева., В.М.Снетков. Спб., Климов Е.А. Психология профессионала. М., Психологические закономерности профессионализации. – Ярослваль, 1991.А.Ж. КУНАНБАЕВА