Білімділік: Оқушыларға жалпақ құрттар жөнінде түсінік беру.Құрттардың кірпікшелі,паразит түрлерімен таныстыру Білімділік: Оқушыларға жалпақ құрттар жөнінде түсінік беру.Құрттардың кірпікшелі,паразит түрлерімен таныстыру Дамытушылық: Құрттардың ішекқуыстыларға ұқсастығын, айырмашылығын дене мүшелерінің күрделене дамуын көрсету. Оқушылардың логикалық ойлауын дамыту Дамытушылық: Құрттардың ішекқуыстыларға ұқсастығын, айырмашылығын дене мүшелерінің күрделене дамуын көрсету. Оқушылардың логикалық ойлауын дамыту Тәрбиелік : Жалпақ құрттардың табиғаттағы рөліне тоқтала отырып, ауру туғызатын түрлерінен сақтану шараларын үйрету Тәрбиелік : Жалпақ құрттардың табиғаттағы рөліне тоқтала отырып, ауру туғызатын түрлерінен сақтану шараларын үйрету

Жаңа білім негізін Жаңа білім негізін қалыптастыру қалыптастыру Аралас, проблема туғыза Аралас, проблема туғыза отырып оқыту отырып оқыту Түсіндірмелі-иллюстративті

1. Таблица Бауырсорғыш, Ақ сұлама, Цепень, Сұлама денесінің көлденең кесіндісі 2. Микропрепарат Ақсұлама 3. Интерактивті тақта слайдтары

Ұйымдастыру Ұйымдастыру Үй тапсырмасын тексеру Үй тапсырмасын тексеру 1. Ауызша сұрақтар арқылы: 1. Ауызша сұрақтар арқылы: 1) Ішекқуыстыларға қандай жәндіктер жатады? 2) Ішекқуыстылардың денесінде қандай жасушалар болады? 3) Регенерация дегеніміз не? 4) Медуза қалай көбейеді?

2. Семантикалық карта Жәндік қай топке жатады? 2. Семантикалық карта Жәндік қай топке жатады? ТүрлеріҚарапайымдарІшекқуыстыларҚұрттар Медуза Қылқұрт Бодо Гидра Ішексорғы Жіпшеқұрт Актиния Зымырақ Күнкұлақ Бунақай Қылтыңбас Үшкірқұрт

1.Көлденең кесіндісі дөңгелек, денесі буылтықтарға бөлінбегендіктен ол құрттарды (жұмыр) деп атайды. 2. Регенерация құбылысына ( аралық) жасушалар қатысады. 3.( Лас) адамдар ауруды көбірек жұқтырады. 4.Көпаяқтыларды (полиптер) деп те атайды. 5. Гидра қорегін аулау үшін (атпа жасушасын) пандаланады. 6.Денесі бір ғана жасушадан тұратын жәндіктер (қарапайымдар) деп аталады ( Жауаптардың алғашқы әріптерінен бүгінгі сабақтың тақырыбы шығады.)

Жалпақ құрттар: Жалпақ құрттар: Екі жақты симметриялы Үш қабатты: энто-,мезо-,эктодерма Тері бұлшық етті қапшық қаптаған Дене тұрқы шұбалаңқы Пішіні жапырак тәрізді не места спа тәрізді Бауыр жағы арқасына жабысқан, қуыс жоқ. Асқорыту жүйесінің нышаны байқалады

Жалпақ құрттардың түрлері Кірпікшелі құрттар Таспа құрттар Сорғыш құрттар

Жалпақ құрттар Кірпікшелі құрттар Сорғыш құрттар Таспа құрттар

Тыныс алу на бүкіл денесі қатысады

Даму айналымы

Шошқа цепенінің дамуы

- Тип неліктен жалпақ құрттар аталған? - Паразит құртқа ас қорыту,сезім мүшелері неге қажет емс деп ойлайсыңдар? - Екі жақты симметрияның сәулелі симметриядан артықшылығы нете?

Кірпікше-лілер Сорғыш құрттар Таспа құрттар Ақ сұлама Бауырсорғыш Таспа құрт Шистозоматид Миқұрт Қан шистозоматиді Қияққұрт Мысық сорғышы Эхинококк

Венн диаграммасы Ақ сұлама Таспа құрт

Сөзжұмбақ Паразит 1.Жалпақ құрттар типінің бір классының атауы? 2.Қосжыныстылықты не дейді? 3.Құрттардағы эктодерма мен энтодерманың арасындағы қабат? 4. Паразит құрттардың сыртын қаптайтын қабық? 5.Алғаш жалпақ құрттарда панда болған жүйе? 6.Таспақұрттың 2-і дернәсілінің атауы? 7. Жалпақ құрттарда қандай жүйе жоқ?

П А Р А З И Т

Топтастыру Сақтану

Жалпаққұрттар типі 1.Жалпақ құрттардың ішекқуыстылардан қандай айырмашылығы бар? А) Дене қуысы бар В ) Қос қабатты С)Үш қабатты Д) Көп жасушалы С)Үш қабатты Д) Көп жасушалы 2.Ақ сұлама қалай қозғалады? А) кірпікшелерімен В) Дене өсінділерімен С) Тері-бұлшық ет жасушаларымен Д) Жүзу қанаттарымен 3. Ақ сұламаға қандай симметрия тән? А) Бір жақты В) Төрт жақты С) Сәулелі Д) Екі жақты 4.Таспақұрттардың бауырсорғыштан айырмашылығы? А) Денесі бунаққа бөлінеді В) Басы, мойыны, бунақты денесі бар А) Денесі бунаққа бөлінеді В) Басы, мойыны, бунақты денесі бар С) Басында, құрсағында сорғышы бар С) Басында, құрсағында сорғышы бар 5.Бауырсорғыш дернәсілінің тіршілік ортасы А) Сиыр В) Адам С) Шөп Д) Су 6. Паразит құрттарды зерттейтін сала? А) Палеонтология В) Протозоология С) Гельминтология Д) Микология 7. Алғаш жалпақ құрттарда панда болған жүйе? А) Ас қорыту В) Қан тарту С) Тыныс алу Д) Зәр шығару 8. Қайсысы паразиттік тіршілік етеді? А) Ақ сұлама В) Миқұрт

Жәндіктер Сұрақтар ГидраАқ сұлама 1. Дене пішіні, оның жәндік тіршілігіндегі маңызы. 2.Жәндік өз жауларынан қалай қорғанады? 3.Тіршілік ортасы. Тіршілігін сақтап, ұрпақ беруін қамтамасыз ететін бейімделушіліктері. 4.Құрылысы мен тіршілік әрекеттеріндегі ортақ белгілері.

Кірпікшелі құрттар - ұсақ шаяндар, құрттар және судағы жануарлардың қалдықтарымен қоректенеді.Ұзындығы 25 мм шамасында. Ішкі мүшелер аралықтары паренхимамен толған. Ақ сұламаның жұтқыншақпен жалғасқан ішегі үш тармақты. Ақ сұлама су есекқұртына шабуыл жасап, денесін оның үстінен бүркеп ұстайды да, одна соң жұтқыншағын қорегінің денесіне енгізіп сорады.

Сорғыш құрттардың ұзындығы 5 см шамасында. Барлығы дерлік паразиттік тіршілік етеді. Сорғышпен иесіне бекінеді, қоректенеді. Негізгі ие – омыртқалылар Аралық ие – былқылдақденелілер Қосымша ие – құмырсқа Ірі қара бауыр сорғыштың әсерінен арықтап, пайызға дейін етінен арылады, жүнді аз береді, ауырған малдың 10 пайызы өлім- жітімге ұшырайды, сауылатын сүттің мөлшері пайызға дейін кеміп кетеді.

Таспа құрттар бірнеше мм-ден 30 м-ге дейін жетеді. Денесі созылыңқы, бунақты, дене пішіні таспа тәрізді, түсі ақ (ақ түсті болуы – қараңғыда тіршілік етудің белгісі); дененің тым жалпақ, жұқа болуынан кез келген клетка беткі қабатпен тығыз жанасады да, қоршаған ортадан қорек ерітіндісін оңай сіңіреді. Мұның өзі ас қорыту мүшелерінің (ауыз, ішек) жойылуына әкеп соққан және паразиттік тіршілік етуге бейімделушіліктің белгісі болып табылады. Денесі ас қорыту сөлі әсер етпейтін тығыз қабықшамен қапталған. Дененің мойын жағынан жаңа бунақтар панда болып отрады. Бұл – түрдің сақталуын қамтамасыз ететін өте маңызды бейімделушілік. Егер паразиттің бүкіл денесі организм не сыртқа шығып, тек оның мойын жағы қалса, одна қайтадан жаңа паразит өсіп жетіледі.

Паразит құрттар Типі, классы Сыртқы түрі, түсі, мөлшері Паразиттік тіршілік етуге бейімделу- шілігінің басты белгілері Ересек құрттың тіршілік ортасы Дернә- сіл кезіндегі тіршілік ортасы Жұмыртқа- дан пересек организме дейінгі дамуына қажетті жағдайлар §42. Кесте толтыру

Тип, класс Жабыны Тірек-қимыл Ас қорыту Қан айналым Жүйке жүйесі Тыныс алу Сезім мүшесі Зәр шығару Көбею Мүшелер жүйесі

Кластары Түрлері Типтің атауы (кестенің бөліктері класс сандарына байланысты бөлінеді)