Навуковы кіраўнік Квачак Г.В. Дакладчык Дзенісюк С.А.

Французская проза рамантызму, у адрозненне ад паэзіі гэтага ж напрамку, перакладалася праз даволі вялікі час пасля яе напісання – ёсць сэнс казаць пра прасторава-часавы разрыў паміж стварэннем твору і ўспрыманнем чытачом яго перакладу. прасторава-часавы разрыў

МЭТЫЗАДАЧЫ Высветліць лінгвастылістычныя асаблівасці перакладаў аднаго і таго ж французскага твору; даведацца, чым абумоўлены лінгвастылістычныя асаблівасці перакладаў XIX і XX стст. Высветліць навуковыя прынцыпы мастацкага перакладу; даведацца пра фактары, што ўплываюць на якасць перакладу; прааналізаваць пераклады Катэдры Парыжскай Божай Маці В.Гюго і Споведзі сына стагоддзя А.деМюсэ на расейскую мову.

АБЕКТПРАДМЕТ Лінгва- стылістычныя асаблівасці розных у часавым і прасторавым сэнсе перакладаў. Пераклады на расейскую мову Катэдры Парыжскай Божай Маці В.Гюго і Споведзі сына стагоддзя А.деМюсэ як найбольш прадстаўнічых твораў прозы французскага рамантызму.

Упершыню лінгвастылістычны аналіз перакладаў праводзіцца не толькі ў сінхранічным, але і ў дыяхранічным разрэзе.

Пераклад – гэта абавязак мовы і магчымасць яе існавання. Калі энтузіазм не зяўляецца станам душы пісьменніка, ён павінны стаць станам душы перакладчыка. Густаў Руд

Канцэпцыя перакладу (=перакладчыцкая задума) – апазнанне і выдзяленне адно са значэнняў тэкста, якое будзе перадавацца пры перакладзе.

Перадаць першапачатковае значэнне твору. Перакладны тэкст успрымаецца чытачом як наш і новы; Перадаць пазнейшае значэнне тэкста ў тым асяроддзі, ў якім ён быў створаны; наш і стары; Перадаць значэнне тэкста ў іншым культурным асяроддзі; чужы і новы; Перадаць пазнейшае значэнне тэкста ў іншым культурным асяроддзі; чужы і стары.

V.HUGO «NÔTRE-DAME DE PARIS» (1861 Г.ВЫД.) A.DE MUSSET «CONFESSION DE LENFANT DU SIÈCLE» (1845 Г.ВЫД.) Пераклад Е.І.Канрадзі (1887 г.); Пераклад выдавецтва І.Сыціна (1903 г.); Пераклад Н.Когана (1984 г.). Пераклад выдавецтва (1870 г.); Пераклад Д.Ліўшыц, Л.Ксанінай (1953 г.).

V.Hugo «Un maladroit ami» Пер. Е.Конради «Плохая услуга» (изд. 1870) [51, с.321] Пер. Н.Коган «Медвежья услуга» (изд. 1984) [53, с.381] Tout en laissant flotter dans cet horison de brume et de nuit son unique regard, le sonneur sentait au dedans de lui-même une inexprimable inquiétude. Нашъ звонарь, обводя своимъ единственнымъ глазомъ эту панораму, окутанную ночною мглою, чувствовалъ в душђ какую-то невыразимую тревогу. Окидывая внимательным взглядом этот туманный ночной горизонт, Квазимодо ощущал в душе какую-то необъяснимую тревогу. Depuis plusieurs jours il était sur ses gardes. За послђдніе дни онъ жилъ постоянно на-сторожђ. Уже несколько дней он был настороже. Il voyait sans cesse rôder autour de léglise des hommes à mine sinistre qui ne quittaient pas des yeux lasile de la jeune fille. Онъ заметилъ, что вокругъ церкви то и дђло бродятъ какія- то личности, наружность которыхъ не предвђщала ничего добраго, и посматриваютъ на окно той кельи, гдђ нашла себђ убђжище Эсмеральда. Он заметил, что вокруг собора непрерывно сновали люди зловещего вида, не спускавшие глаз с убежища молодой девушки.

V.Hugo, «Grès et cristal», livre 9, chapitre 4 Пер. изд-ва Сытина (изд. 1903), «Песчаникъ и кристаллъ» [52, с ] Пер. Н.Коган (изд.1984), «Глина и хрусталь» [53, с.345] Cétait le seul lien, le seul rapport, la seule communication qui lui restait avec les hommes, avec les vivants. Онъ былъ единственнымъ звеномъ между ею и живыми людьми. Он был единственным звеном, единственной оставшейся у нее связью, единственным средством общения с людьми, со всем живым. Souvent elle se reprochait de ne pas avoir une reconnaissance qui fermât les yeux; mais décidément elle ne pouvait saccoutumer au pauvre sonneur. Она часто упрекала себя въ неблагодарности, но не могла привыкнуть къ бђдному звонарю. Часто она упрекала себя в том, что не испытывает к нему той благодарности, которая заставила бы ее взглянуть на него другими глазами, но она решительно не могла привыкнуть к бедному звонарю.

de Musset, partie 4, chapitre 11 Пер. неизв. (изд.1870) [54, с.111] Пер. Лившиц, Ксанина (изд.1953) [55, с. 215] Jétais couché sur le sopha; je sentais tomber et se détacher de moi une mauvaise heure de ma vie passée, à chaque mot quelle disait. Я лежалъ на кушеткђ и чувствовалъ какъ при каждомъ ея словђ исчезало во мнђ воспоминаніе о дурныхъ минутахъ моей прошлой жизни. Я лежал на кушетке; я чувствовал, как при каждом ее слове одна за другой удаляются и исчезают дурные минуты моей прошлой жизни. Je regardais lastre de lamour se lever sur mon champ, et il me semblait que jétais comme un arbre plein de sève qui secoue au vent ses feuilles sèches pour se revêtir dune verdure nouvelle. Я смотрелъ какъ всходила звезда любви на моемъ горизонтђ и мнђ казалось, что я былъ деревомъ полнымъ жизни, отряхающим по вђтру свои сухіе листья, чтобы покрыться новой зеленью. Звезда любви снова восходила на моем горизонте, и мне казалось, что я похожу на полное жизни дерево, которое при порыве ветра стряхивает с себя сухие листья, чтобы одеться свежей зеленью. Jaime par-dessus tout la musique sacrée, et ce morceau, quelle mavait déjà chanté, mavait paru très-beau. Я болђе всего люблю церковную музыку и этотъ отрывокъ, который она уже пђла мнђ, показался мнђ прекраснымъ. Я более всего люблю церковную музыку, и мелодия, которую она уже как-то пела мне, показалась мне очень красивой.

ПЕРАКЛАДЫ XIX СТ.ПЕРАКЛАДЫ XX СТ. Нематываваная камбінацыя гістарызуючага і мадэрнізуючага прынцыпаў на адным узроўні, што сведчыць пра адсутнасць канкрэтнай перакладніцкай задумы. Прасочваецца яскравая перакладчыцкая задума захаваць часавы разрыў паміж тэкстам арыгіналу і тэкстам перакладу. Дамінаванне гістарызуючага прынцыпу.

АБЕКТЫЎНЫЯСУБЕКТЫЎНЫЯ Наяўнасць ці адсутнасць жорстка сфармуляваных прынцыпаў перакладу; Узровень літаратурных ведаў ва ўспрымаючым асяроддзі; Адэкватнае ўспрыманне перакладчыкам стылю пісьменніка; Наяўнасць ці адсутнасць перакладчыцкага рашэння;

АБЕКТЫЎНЫЯСУБЕКТЫЎНЫЯ Свабода ці несвабода перакладчыка ў выбары магчымай канцэпцыі; Ступень нармаванасці літаратурнай мовы, на якую перакладалі. Індывідуальны стыль перакладчыка; Уплыў французскай мовы на фармаванне расейскай літаратурнай.